Усерасійскі цэнтральны выканаўчы камітэт
Усерасійскі цэнтральны выканаўчы камітэт (УЦВК, руск.: Всероссийский центральный исполнительный комитет, ВЦИК) — вышэйшы, нароўні са Усерасійскім з’ездам Саветаў, заканадаўчы, распарадчы і кантралюючы орган дзяржаўнай улады Расійскай Савецкай Рэспублікі і РСФСР да 1938 года. Выбіраўся Усерасійскім з’ездам Саветаў і дзейнічаў у перыяды паміж з’ездамі, з 1918 года для рэалізацыі рашэнняў з’езду, фарміраваў Савет народных камісараў РСФСР[1]. Пасля смерці першага старшыні УЦВК Я. М. Свярдлова, які валодаў у партыі вялікім аўтарытэтам, пытанне пра кандыдатуру на пасаду старшыні разглядалася на Пленуме ЦК РКП(б) 25 сакавіка 1919 года. Былі прапанаваны кандыдатуры Ф. Э. Дзяржынскага, М. І. Калініна, М. М. Красцінскага, А. Г. Белабародава, У. І. Неўскага і прадстаўніка аблвыканкама Заходняй вобласці і фронту Іванова. За кандыдатуру Калініна прагаласавала 7, супраць — 4, устрымалася — 2[2]. Да ўтварэння СССР у склад УЦВК таксама ўваходзілі прадстаўнікі Украінскай Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі і Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі, якія выбіраліся на рэспубліканскіх з’ездах Саветаў. УЦВК, выбраны IX Усерасійскім з’ездам Саветаў, уключаў апроч прадстаўнікоў Украіны і Беларусі дэлегатаў ад Закаўказскіх рэспублік[3]. З лістапада 1917 года паміж сесіямі УЦВКа яго функцыі ажыццяўляліся Прэзідыумам, аператыўным органам УЦВК. Усяго адбыліся 33 сесіі УЦВК працягласцю ад 1 да 15 дзён[4]. Апарат УЦВК складаўся з Прэзідыума, Бюро і каля 20 аддзелаў[5]. УЦВК быў скасаваны ў 1938 годзе ў сувязі з прыняццем новай канстытуцыі РСФСР. Старшыні УЦВК
Сакратары УЦВК
Прэзідыум УЦВКСфарміраваны на пасяджэнні УЦВК 2 лістапада 1917 года ў якасці пастаянна дзеючага аператыўнага органа ўлады. З пераходам УЦВК на сесійны парадак працы фактычна стаў органам вярхоўнай улады ў перыяд паміж сесіямі. Канстытуцыйна палажэнне аб Прэзідыуме УЦВК было замацавана 9 снежня 1919 года дэкрэтам «Аб савецкім будаўніцтве» VII з'езду Саветаў. Паводле яго Прэзідыум кіраваў пасяджэннямі УЦВК, рыхтаваў матэрыялы да іх, уносіў праекты дэкрэтаў на разгляд пленума УЦВКа, назіраў за выкананнем яго пастаноў. 29 снежня 1920 года дэкрэтам «Аб савецкім будаўніцтве» VIII з'езду Саветаў Прэзідыуму УЦВК было дадаткова нададзена права адмяняць пастановы СНК РСФСР, выдаваць пастановы ад імя УЦВК і вырашаць пытанні адміністрацыйна-гаспадарчага падзелу. Па Канстытуцыі РСФСР 1925 года Прэзідыум УЦВК з'яўляўся вышэйшым заканадаўчым, распарадчым і кантралюючым органам улады РСФСР у перыяд паміж сесіямі УЦВК. Выбіраўся УЦВК чарговага склікання. Ліквідаваны 3 снежня 1938 года. Партыйны складПершапачаткова, на I Усерасійскім з'ездзе Саветаў рабочых і салдацкіх дэпутатаў, у склад Прэзідыума УЦВК уваходзілі прадстаўнікі шэрагу партый[6]. Пасля кастрычніцкага паўстання ў Петраградзе правыя эсэры і меншавікі адмовіліся ад удзелу ў працы Прэзідыума, замест іх у яго склад увайшлі прадстаўнікі левых эсэраў, а таксама бальшавікоў, якія адкрылі II з'езд Саветаў[7]. Пасля падзей 6—7 ліпеня 1918 года партыя левых эсэраў была абвешчана па-за законам, а яе прадстаўнікі выключаны з саветаў. Апарат ПрэзідыумаПершапачаткова апарат Прэзідыума УЦВК складаўся з аддзелаў, якія ў большасці сваёй не мелі выразных і заканадаўча аформленых становішчаў. У склад апарата Прэзідыума ў 1917—1921 гадах уваходзілі наступныя падраздзяленні:
13 чэрвеня 1921 года апарат быў рэарганізаваны пастановай Прэзідыума УЦВК. Ён складаўся з:
У далейшым структура апарата неаднаразова змянялася. Да моманту расфарміравання яна мела наступны выгляд:
Гл. таксамаКрыніцы
Спасылкі
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg)
.svg){kind=small}
Portal di Ensiklopedia Dunia
