Франка-іспанская вайна (1635—1659)

Франка-іспанская вайна 1635—1659
Асноўны канфлікт: Трыццацігадовая вайна
Бітва пры Ракруа
Дата	19 мая 1635 — 7 лістапада 1659
Месца	Паўночна-Усходняя, Усходняя і Паўднёвая Францыя, Паўночная Іспанія, Каталонія, Іспанскія Нідэрланды, Франш-Кантэ, Італія, Міжземнае мора, Атлантычны акіян
Прычына	Падтрымка Францыяй антыгабсбургскай кааліцыі ў Трыццацігадовай вайне
Вынік	Перамога Францыі: Пірэнейскі мір
Змены	Далучэнне да Францыі каталонскіх графстваў Русільён, Канфлан, Валеспір, Капсір, паўночнай часткі Серданьі і нідэрландскай правінцыі Артуа
Праціўнікі
Каралеўства Францыя Рэспубліка Злучаных правінцый (да 1648)[1] Савойскае герцагства Пармскае герцагства (1635—1637) Модэнскае герцагства (1647—1649, 1655—1659) Каралеўства Партугалія (c 1640)[2] Княства Каталонія (1640—1652)[3] Англійская рэспубліка (Пратэктарат) (з 1654)[4] Іспанская імперыя Каралеўства Партугалія (да 1640)[5] Модэнскае герцагства (1635—1646) Фронда прынцаў (1650—1653) Брытанскія раялісты (Кавалеры) (з 1657)[4]
Камандуючыя
Людовік XIII † Людовік XIV Арман Жан дэ Рышэльё † Джуліа Мазарыні Анры дэ Цюрэн Анры II дэ Бурбон-Кандэ † Людовік II дэ Бурбон-Кандэ (да 1650) Жан дэ Гасіён † Луі д’Эпернон † Філіп дэ Ламот-Уданкур † Сезар дэ Шуазёль Анры д’Аркур Гаспар III дэ Каліньі † Жан Арман дэ Мае-Брэзэ † Тамас Савойскі † (з 1642) Філіп IV Гаспар дэ Аліварэс † Фердынанд Аўстрыйскі † Франсіска дэ Мела † Леапольд Вільгельм Аўстрыйскі Хуан Хасэ Аўстрыйскі Педра Фахарда † Тамас Савойскі (да 1642) Людовік II дэ Бурбон-Кандэ (1650—1651, з 1652) Анры дэ Цюрэн (1650—1651)
Сілы бакоў
300 тыс. чал.[6]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Франка-іспанская вайна — вайна 1635—1659 гадоў паміж Францыяй і іспанскімі Габсбургамі за панаванне ў Еўропе.

Франка-іспанская вайна з’яўлялася часткай Трыццацігадовай вайны 1618—1648 гадоў. Паводле Камп’енскага дагавора са Швецыяй Францыя ў 1635 годзе абвясціла вайну Іспаніі. Асноўныя бітвы праходзілі ў прыгранічных абласцях у Пірэнеях, у Фландрыі, а таксама на моры. Найбольш значную перамогу Францыя атрымала ў бітве пры Ракруа.

Вестфальскі мір 1648 года, які завяршыў Трыццацігадовую вайну, не прымірыў абедзве краіны, і яны працягнулі супрацьстаянне. У 1654 годзе на баку Францыі выступіла Англія. Вырашальнай бітвай вайны стала бітва каля Дзюнкерка 14 чэрвеня 1658 года, таксама вядомая як Бітва ў дзюнах, у якой войскі іспанцаў, якімі камандавалі Хуан Аўстрыйскі Малодшы і прынц Кандэ, пацярпелі паражэнне ад франка-англійскіх войскаў пад камандаваннем віконта дэ Цюрэна. Прычынай паражэння сталі няўзгодненыя дзеянні паміж Хуанам Аўстрыйскім, які паспяшыў з атакай, і Кандэ.

7 лістапада 1659 года на востраве Фазанаў на рацэ Бідасоа, па якой праходзіла граніца Францыі і Іспаніі, быў падпісаны Пірэнейскі мір, паводле якога Францыі адыходзіла частка Фландрыі і іншых памежных зямель, а Англіі — Дзюнкерк. Таксама ў знак мірных намераў дачка караля Іспаніі Філіпа IV і Ізабелы Французскай Марыя Тэрэзія Іспанская была заручана з французскім каралём Людовікам XIV, а вяселле адбылося ў чэрвені 1660 года. Іспанія пасля не змагла выплаціць пасаг, што дало нагоду Людовіку XIV пачаць Дэвалюцыйную вайну.

• Franco-Spanish War, 1635-1659 (англ.). Архівавана з першакрыніцы 9 верасня 2012. Праверана 11 мая 2012.
• War and Social Upheaval: The Impact on Boy's Clothing--Specific 17th Century Conflicts (англ.). Архівавана з першакрыніцы 9 верасня 2012. Праверана 11 мая 2012.
• Franco Spanish War Facts (англ.). Архівавана з першакрыніцы 9 верасня 2012. Праверана 11 мая 2012.

• Baron de Barante. Le Parlement de Paris et vie de M. Molé. — Paris, 1859.
• Julia Pardoe. Louis XIV and the Court of France. — London, 1888.
• Ralph Connor. The Fronde. — Oxford, 1905.
• Lettres du Cardinal Mazarin. — Paris, 1878–1906.