Царква Святога Георгія (Астроўкі)

Царква Святога Георгія
	Праваслаўны храм
Царква Святога Георгія
	53°21′19,32″ пн. ш. 26°25′56,95″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Вёска	Астроўкі
Канфесія	Беларуская праваслаўная царква
Епархія	Слуцкая епархія
Дата пабудовы	1844 год
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 613Г000484шыфр 613Г000484
Глобус Беларусі	globustut.by/ostrovki/#c…
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Царква ў імя святога велікамучаніка Георгія Перамоганосца, да 1844 года — Раства Найсвяцейшай Панны Марыі — храм у Астроўках Нясвіжскага раёна Мінскай вобласці. Занесена ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь як аб’ект гісторыка-культурнай спадчыны рэгіянальнага значэння.

Гісторыя

Імаверна, першы храм на месцы сучаснай царквы пабудаваны ў 1568—1577 гадах мітрапалітам кіеўскім Іаанам Пратасовічам-Астроўскім, бо Астроўкі былі яго родавым маёнткам.

Аднак, першая вядома цяпер згадка Астроўскай царквы паходзіць з тастамента пані Ганны Дольскай, жонкі суддзі ваўкавыскага Адама Пратасовіча, у гэтым дакуменце паны Пратасовічы названы фундатарамі храма (13.11.1657 / 20.01.1658).

Брак ранейшых згадак магчыма звязаны з вайной Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай, калі ў 1654 годзе большая частка архіва ўніяцкіх мітрапалітаў у Полацку была знішчана маскоўскімі войскамі.

З пачатку свайго мітрапаліцтва ў 1674 годзе Кіпрыян Жахоўскі прыкладаў намаганні для вызначэння колькасці сваёй паствы і парахаў.

Ужо ў 1680 годзе Астроўская ўніяцкая царква Раства Багародзіцы згадваецца ў візітацыях уніяцкіх цэркваў Мінскага і Навагрудскага сабораў (1680—1682).^[1]

У 1793 годзе царква таксама заставалася ўніяцкай, паводле Візітаў цэркваў Цырынскага дэканата, яе парахам быў Марцін Залескі.^[2]

У 1837 годзе здарыўся пажар, які апісваецца ў дакументах: «О сгоревшей церкве греко-униятской в имен. Островки».^[3]

Пэўна не вядома наколькі моцна пацярпела старая царква. Аднак у 1844 годзе была пабудавана новая праваслаўная царква Святога Георгія, таксама за сродкі роду Пратасовічаў.

Знаходзіцца на поўдзень ад вёскі. Пабудавана каля 1844 года з дрэва.

Архітэктура

Вырашана ў традыцыях народнага дойлідства. На невысокім цагляным падмурку з драўляных брусоў пастаўлены 2 зрубы, аб’яднаныя ў падоўжна-восевую прасторавую кампазіцыю.

Да прамавугольнага ў плане галоўнага зруба з усходу далучана пяцігранная апсіда з квадратнымі ў плане бакавымі нізкімі рызніцамі. Галоўны аб’ём накрыты высокім вальмавым дахам, пасярэдзіне якога ўзвышаецца галоўка на двух’ярусным васьмерыковым барабане. Больш нізкае, шматсхільнае пакрыццё апсіды таксама завершана галоўкай на васьмерыку. Спалучэнне пластычных дахаў і галовак над імі надае будынку маляўнічы сілуэт, шматпланавасць аб’ёмнай кампазіцыі. Гарызантальна ашаляваныя фасады рытмічна расчлянёны прамавугольнымі аконнымі праёмамі ў плоскіх ліштвах і вертыкальнымі сцяжкамі ў прасценках.

Інвентар 1680 года

Інвентар Астроўскай царквы.
Дзень 15 лістапада 1680 года.
У Богу шаноўны айцец Базыль Пашкевіч, святар, служыць у царкве Раства Найсвяцейшай Панны Марыі ў Астроўках. Фундатары — іх міласці панове Пратасовічы. Фундуш павінен быць у архіве, але дакладнай інфармацыі пра гэта няма. Мы загадалі занесці пратэстацыю наконт яго страты.
Сама царква драўляная, патрабуе рамонту. У ёй абразы застаюцца на сваіх месцах. На Вялікім Алтары ў срэбранай скрыні знаходзіцца Найсвяцейшы Сакрамэнт, захаваны належным чынам. Келіх і патэна — срэбраныя, часткова пазалочаныя; зорачка і лыжачка таксама срэбраныя. Крыж вялікі, срэбраны, пазалочаны, з чатырма шматграннымі каштоўнымі камянямі і 13 іншымі камянямі. Евангелле апраўлена ў аксаміт з адной срэбранай таблічкай. Ёсць наступныя кнігі: Служэбнік, Рыбар, Апостал (усе друкаваныя), Псалтыр, Ахтаік, Рафаёльчык, Рэд Цветная, Біблія на рускай мове (пісаная), што ўсе патрабуюць рамонту, а таксама польская Постыла.
Іншае: два літоны. Антымінс перасоўны. Пасудзіна для міру з волава. Кадзільніца з бронзы. Ампулка з волава. Два падсвечнікі з бронзы, два з волава. Усяго падсвечнікаў восем. Абрус адзін. Два ручнікі. Тры антыпендыі з блакітнай тканіны і дзве з простага матэрыялу. Дзве харугвы са шчыльнай тканіны і дзве з палатна. Два прапоры. Два алтарныя звоначкі, а ў званіцы — адзін вялікі звон.
Пры дарозе абраза Найсвяцейшай Панны: дзве срэбраныя пазалочаныя кароны, скіпетр срэбраны, свечка ў руках Езуса срэбраная,49 таблічак (вялікія, малыя і яшчэ меншыя), плюс дзве новыя, чатыры таблічкі з каштоўнымі камянямі, імя «Марыя» ў срэбраных промнях, срэбраны паўмесяц, срэбраная ручка, крышталь вялікі шматгранны ў срэбранай апраўцы, тры крышталі побач, каралі з перлаў і пяць залатых кавалачкаў з рубінамі, маленькі срэбраны ланцужок, крыштальнае сэрца ў залатой апраўцы, срэбраны медальён пазалочаны, тры крыжыкі (два пазалочаныя, адзін срэбраны), два зубцы срэбраныя, нітка дробных перлаў, яшчэ адна нітка дробных перлаў, перамежаных караламі, пяць разнастайных агнускаў, завушніцы з чэшскімі дыяментамі,15 срэбраных зорачак.
Святарскае адзенне: Рызы з блакітнага дамаску, Рызы з бардовага аксаміту, Два эпітрахілі і дзве пары нарукаўнікаў, Вялікая заслона на алтар з кармазінавага атласу, аздобленая срэбрам, Дзве малыя заслоны з тканіны.
Іншае: Падвесны жалезны падсвечнік, Белая хата з сенямі і пякарняй, Іншыя будынкі з хмызнякоў, Зямля, якая належыць царкве, у памеры пяці валок.
Парафія: вёскі Астроўкі, Прасці, Яблоноўшчына, Нядзвядкі дзве, Лысіца, мястэчка Ішкалдзь, Макашы, Янчыцы, Пецковічы, Халяўскае Балота. Усіх душ складае 1000. (Parafia: wsi Ostrowki, Proste, Jabło|nowszczyzna, Niedzwiatkow dwoie, Łysica, mia|steczko Iskole, Makasze, enczyce, Pieckowicze, Hale Błoto. Wszytkich dusz czyni 1000.)
Лісты, метрыка, саборная канстытуцыя і распіскі былі прадстаўлены. Сам святар вядзе прыкладнае жыццё, і ніякіх скаргаў на яго не паступала.^{[крыніца?]}