Контракција на должината
Контракција на должината — појава на намалување на должината на одредено тело или предмет мерена од страна на набљудувачот кој се движи со брзина поголема од нула релатовно во однос на телото. Оваа контракција (уште наречено Лоренцова контракција или Лоренц-Фитцџералдова контракција по Хендрик Лоренц и Џорџ Фитцџералд) е најчесто единствениот забележлив дел од брзината на светлината. Контракција на должината е единствена во насока паралелна во однос на насоката во која е набљудувано телото кое се движи. Овој ефект е занемарлив во секојдневието и може да биде игнориран во практиката. Постанува значаен само во случаи при големи брзини. При брзина од 13.400.000 m/s (0.0447c), контракцијата на должината е 99,9% од преостанатиот дел на должината, додека пак при брзина од 42.300.000 m/s (0.141c), должината на контракцијата изнесува сè уште 99%. Тогаш кога брзината ќе се приближи до брзината на светлината, ефектот станува доминантен и може да се запише со равенката: каде што :
и Лоренцовиот фактор, γ(v), е дефиниран како:
Во оваа равенка е претпоставено дека телото е паралелно со неговата патека на движење. За набљудувачот во релативното движење, должината на телото е мерена според одземањето на истовременото мерење на растојанијата меѓу двата краја на предметот. За поопшти претворби, Погледајте ги Лоренцовите трансформации. Набљудувачот кој мирува, набљудува објект кој се движи со брзина многу блиска до брзината на светлината може да ја измери должината на телото во насоката на движење многу блиску до нула. ИсторијаПостулатот за контракција на должината бил воведен од Џорџ Фитѕџералд (1889) и Хендрик Лоренц (1892) за да го објаснат негативниот ефект од Мајкелсон-Морлиевиот обид со цел да ги зачуваат хипотезите за стационарениот етер (Лоренц–Фитцџералдова хипотеза за контракција).[1][2] Иако и двајцата Фитцџералд и Лоренц го нагласувале фактот дека електростатичките полиња во движење биле деформирани ("Хевисајдовиот-Елипсоид" по Оливер Хевисајд, кој ја добил оваа деформација од електромагнетната теорија во (1888), тоа се сметало за ад хок хипотеза, затоа што во тоа време немало доволно добра причина за да се претпостви дека меѓумолекулските сили се однесуваат на истиот начин како електромагнтетните. Во 1897 година Жозеф Лармор развил модел во кој сите сили биле со електромагнетно потекло а контракцијата на должината се сметала за директна последица од овој модел. Но сепак било докажано од страна на Анри Поенкаре (1905) дека електромагнетните сили не можат самостојно да ја објаснат електронската стабилност. Поради тоа тој морал да претстави друга ад хок хипотеза: неелектричните поврзувачки сили (Поанкареови стресови) кои ја осигуруваат електронската стабилност, даваат динамичко објаснување за должината на контракцијата а со тоа го крие движењето на статичниот етер.[3] Алберт Ајнштајн (1905)бил првиот [3] кој целосно ќе го избрише ад хок карактерот од хипотезата за контракција, со тоа што ќе покаже дека контракција нема потреба од движењето низ етерот, туку може да биде објаснета со користење на специјалната релативност, која го сменила концептот за просторот, времето и едновременоста.[4] Ајнштајновите гледишта биле понатамошно разработени од страна на Херман Минковски, кој покажал дека специјалните релативистички ефекти можат да се објаснат и геометриски со воведување на неговата замисла за четири димензионален време-простор.[5] Основи на реалтивноста![]() Прво, неопходно е да се разгледаат внимателно методите на мерење на должините на предметите кои мируваат и се движат.[6] Овде, „предметот“ едноставно значи растојание со крајни точки кои се секогаш во меѓусебно мирување, т.е.,тие се во мирување во истата инертна положба. Ако релативната брзина помеѓу набљудувачот (или неговите инструменти за мерење) и набљудуваното тело е нула, тогаш почетната должина на предметот може едноставно да биде определена од директното суперпозиционирање на мерениот лост. Како и да е, ако релативната брзина е помала од нула, тогаш таа може да биде проследена со следново : Набљудувачот поставува редица од часовници кои се синхронизирани од светлечки сигнали кои наизменично се менуваат според Поенкаре-Ајнштајнова синхронизација, или б) од „спориот пренос на часовникот“, тоа значи, еден часовник е пренесен долж редицата од часовници во границите на бризната на преносто која се намалува. Сега, кога процесот на синхронизација е завршен, објектот е придвижен по должината на редицата часовници и секој часовник мери точно време кога левиот и десниот крај од предметот поминува. По ова, набљудувачот треба да внимава на местоположбата на часовникот А кој го мерел времето кога левиот крај од објектот поминувал, а часовникот Б на десниот крај на објектот поминувал во истото време. Јасно е дека растојанието АБ е еднакво на должината на телото во движење.[6] користејќи го овој метод, дефинирањето на едновременоста, е од важност за мерењето на должината на телата во движење. Друг метод во кој се користи часовникот, е првичното време , што претставува патување од една крајна точка од лостот до друга крајна точка од лостот во друго време мерено со часовници кога лсотот е во мирување. Должината на лостот може да биде пресметана со множење на времето потребно за движење од неговата брзина, со во системот во кој прачката мирува или кога часовникот мирува.[7] Во Њутновата механика, едновременоста и времнското траење се апсолутни и поради тоа двата методи водат до еднаквоста на и . Додека, во теоријата за релативноста константноста на брзината на светлината во сите инертни состојби е поврзана со релативноста на едновременоста и временската дилатација ја уништува оваа еднаквост. Во првиот метод еден набљудувач ќе ја измери дека предметот во неговиот појдовен систем ги мери крајните точки едновремено, но набљудувачите во сите други инерцијалнисистеми ќе се тврдат дека крајните точки на предметот нема да бидат измерени едновремено. Во вториот метод, времето и не се еднакви поради временската дилатација, што доведува се измерат различни должини. Отстапките при мерењата во сите интерцијални системи е дадено преку равенките за Лоренцовите трансформации и временската дилатација (Погледајте Изведување). Се смета дека, вистинската должина останува непроменета и секогаш ја покажува најголемата должина на предметот, додека должината на истиот објект мерена во друг инерцијален систем е пократка од првичната должина. Оваа контракција важи само за линијата на движење и може да биде претставена со следнава релација (каде е релативната брзина и брзината на светлината. СиметријаПринципот на релативноста (водејќи се според законите на природата мора да се земат истите фроми како во сите инерцијални граници) бара контракцијата на должината да е симетрична: Ако лост се наоѓа во инерцијална рамка С, тогаш има првична должина во С а должина на контракција во С'. Ова може сликовито да се прикаже користејќи го симетричниот Дијаграм на Минковски(или Лоделовите дијаграми), бидејќи Лоренцовата трансформација геометриски кореспондира на ротација во четири димензиивреме место.[8][9] Првата слика: Ако лостот е поставен во дадениот С', тогаш неговите крајни точки се сместени над оската ct' и оската е паралелна со тоа.Во оваа рамка на едновременост (паралелна на оската x')позициите на крајните точки се O и B, така и првичната должина е дадена од OB.Но во С едновремено (се паралелни со оската x) позициите се O и A,па така контракционата должина е дадена преку OA. Од друга страна, ако друг лост мирува во С, тогаш неговите крајни точки се сместени над ct оската и оската е паралелна со тоа.Во оваа рамка на едновременост (паралелни на оската х) позициите со крајни точки се O и D, па така првичната должина е дадена од OD.Но во S' едновременоста (паралелна на оцката x') позициите се O и C, па такаконтракционата должина е дадена преку OC. Втората слика: Воз е во мирување во С и станицата е во мирување во S'со релативно забрзување од .Во С лостот е со првичната должина лозиран,неговата контракциона должина in S' is given by: Тогаш оската ќе биде исфрлена од возот во С и ќе мирува на станицата во S'. Неговата должина ќе биде повторно измерена според методите дадени погоре, и сега првичната должина ќе биде мерена во S' (оската ќе биде поголема во тој систем), додека во С, лостот ќе биде во движење и тогаш должината ќе биде котрактирана(лостот ќе стане помал во тој систем): Експериментални потврдувањаСекој набљудувач во ко-движење со проучуваниот објект не може да ја измери контракцијата на објектот, бидејќи тој може да се расудува самиот и објектот кој е во мирување во истата инерцијална рамка според принципите на релативност(како што е демонстрирано во екџпериментот на Трутон и Ранки). Контракцијата на должината не може да биде измерена од објектот во рамката на мирување, туку само во рамката о која е проучуван обејктот во движење. Дури и во не движечката рамка, директно експериментланите конформации на должиата на контракцијата се тешки за достигнување, бидејќи во сегашната фаза на состојба на техноогијата, објектите со одредени екстензии неможат да бидат забрзани од релативистичките брзини. И единствените движечки објекти бараат брзина од атомските партиципи, чии екстензии се засега премногу мали за да дозволат директно мерење на контракцијата. Постојат индиректни конформации од овој ефект во не движечката рамка:
![]()
ПарадоксиСпоред површните апликации за формулата за контракција може да дојде до одредени парадокси.Како пример служат Ладеровиот парадокс или парадоксот на Бел за вселенскиот брод. Тие парадокси можат да бидат решени од толната апликација за релативност на едновременоста.Друга познат парадокс е Парадоксот Еренфест, кој го докажува концептот за грубите тела не е компатибилен со релативноста,намалувајќи ја применливоста за родената грубост,и покажува дека за коротирачкиот набљудувач геометријата е всушност non-euclidean. Лоренсови трансформацииКонтракцијата на должината може да биде изведена од Лоренсовата трансформација на неколку начини: Временско ширењеКонтракцијата на должината може исто така да биде изведена од временското ширење,[17] според тоа степенот на единечното движење на часовникот го индицира неговото првично време )дека е пониско во однос на два синхронизирано "одмарачки" часовници (indicating ).Времеснкото ширење е експериментално потврдено неколкупати и е претставено преку релацијата:
Замислен лост со должина кој одмара во и часовник што одмара во се движат едниот по должинатана другиот.Одделните периоди на движење на часовникот помеѓу крајните точки на лостот дадени преку in and in , thus and .Со поставувањето на временската широчина преку формула,соодносот меѓу тие должини е:
Од таму, должината е мерена во is given by
На тој начин ефектот дека часовникот се движе индицира на помало време на движење воS due to time dilation, is interpreted in во согласност со контракцијата на должината на движечкиот лост. Исто, ако часовникот е во мирување и лостот во, горната процедура ќе го даде следново
Наводи
Надворешни врски
|
Portal di Ensiklopedia Dunia