Манастир Света Катерина (арап.دير القدّيسة كاترين, Dayr al-Qiddīsa Katrīn; грчки: Μονὴ τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης, Moni tis Agias Aikaterinis), официјално Светиот автономен кралски манастир на Света Катерина на Светата планина Синај — христијански манастир кој се наоѓа на Синајскиот Полуостров во Египет. Сместен во подножјето на планината Синај, изграден е помеѓу 548 и 565 година и е најстариот континуирано населен христијански манастир во светот.[1][2]
Манастирот бил изграден по наредба на византискиот цар Јустинијан I, приложувајќи го она што се смета дека е запалената грмушка што ја видел Мојсеј.[3][4] Со векови подоцна, наводното тело на Света Катерина Александриска, за кое се вели дека било пронајдено во областа, било однесено во манастирот; Моштите на Света Катерина го претворило во важно место за аџилак, а манастирот на крајот бил преименуван по светицата.
Контролиран од автономната Синајска црква, која е дел од пошироката Грчка православна црква, манастирот станал дел од светско наследство на УНЕСКО во 2002 година поради неговата единствена важност во традициите на христијанството, исламот и јудаизмот.[5][6]
Местото, исто така, ја има најстарата библиотека во светот која постојано работи,[7] со уникатни или исклучително ретки дела, како што се Синајскиот ракопис и Сирискиот ракопис,[7][8] како и веројатно најголемата колекција на ранохристијански икони, вклучувајќи најраниот познат приказ на Исус како Христос Пантократор.
Света Катерина ги има трите планини во кои се наоѓа: Рас Суфсафех (веројатно библиската планина Хореб, Џебел Арензијеб и планината Синај[9]
Христијански традиции
Манастирот бил изграден околу местото на она што традиционално се смета за место на запалената грмушка што ја видел пророкот Мојсеј.[10] Манастирот на Света Катерина го оградува и „Мојсеевиот бунар“, каде што се вели дека Мојсеј ја запознал својата идна сопруга Сепфора. Бунарот и денес е еден од главните извори на вода на манастирот. Патролен празник на манастирот е Преображение.
Мојсеј Па, црквата Света Катерина
Со векови по нејзиното основање, телото на Света Катерина Александриска се вели дека било пронајдено во пештера во областа. Катерина била популарна светица во Европа во средниот век; нејзината приказна вели дека, за одбрана на христијанството, била осудена на смрт на тркало што се кршело со шилци, но, на нејзиниот допир, тркалото се скршило. [11] Тогаш било наредено да и се отсече главата. [12]
Моштите на Света Катерина, кои се чуваат до денес во манастирот, го направиле омилено место за аџилак.
Историја
Најстариот запис за монашкиот живот на Синајската планина доаѓа од патописот на латински напишан текст од жена по име Егерија (Етерија; Света Силвија Аквитанска) околу 381/2-386 година.[13][14]
Манастирот бил изграден по наредба на царот Јустинијан I (владеел 527–565 година), опкружувајќи ја капелата на запалената грмушка (исто така позната како „Паклисот на Света Елена“) наредена да биде изградена од царицата Елена, мајка на Константин Велики, на местото каде што Мојсеј се претпоставува дека ја видел запалената грмушка. Живата грмушка на теренот наводно е онаа што ја видел Мојсеј. Структурно, кралскиот столб на манастирот е најстарата позната преживеана кровна конструкција во светот.[15] Местото е свето за христијанството, исламот и јудаизмот.[16]
Карта на манастирската околина од 1899 година
Фотографија од 2011 година од северот на манастирот, свртена кон југ
Манастирот се наоѓа во сенката на група од три планини: Рас Суфсафех/„Планина Хореб“ (врвот околу 1 км западно), Џебел Арензијеб (врвот околу 1 км јужно) и Џебел Муса/"Библиска планина Синај" (врв околу 2 км јужно)
Џамија била создадена со пренамена на постоечка капела за време на Фатимидскиот калифат (909–1171), која била во редовна употреба до ерата на султанатот Мамлук во 13 век и сè уште се користи денес во посебни прилики. За време на Отоманската империја, џамијата била во пуста состојба; таа била обновена во почетокот на 20 век.[17]
Манастирот на Света Катерина, 1968 година
Манастирот на Света Катерина, 1852 година
Во текот на седмиот век, изолираните христијански анхорити на Синај биле елиминирани: останал само утврдениот манастир. Манастирот е опкружен со огромните утврдувања кои се сочувани. До 20 век пристапот бил преку врата висока во надворешните ѕидови. Од времето на Првата крстоносна војна, присуството на крстоносците на Синај до 1270 година го поттикнало интересот на европските христијани и го зголемило бројот на смелите аџии кои го посетиле манастирот. Манастирот бил поддржан од неговите поглавја во Египет, Палестина, Сирија, Крит, Кипар и Цариград.
Костурница во манастирот Света Катерина
Манастирот, заедно со неколкуте конаци во областа, ја сочинуваат целата Синајска црква, на чие чело стои архиепископ, кој е и игумен на манастирот. Точниот административен статус на црквата во рамките на Источната православна црква е двосмислен: од некои, вклучително и самата црква,[18] таа се смета за автокефална,[19][20] од други за автономна црква под јурисдикција на Грчката православна црква на Ерусалим. Архиепископот традиционално го осветува Грчкиот православен патријарх на Ерусалим; во последниве векови тој обично престојувал во Каиро. За време на периодот на крстоносните војни, кој бил обележан со горчина меѓу православната и католичката црква, манастирот бил покровител и од византиските цареви и од владетелите на Ерусалимското Кралство, како и од нивните дворови.
На 18 април 2017 година, во напад на групата Исламска држава на контролен пункт во близина на манастирот загинал еден полицаец, а тројца полицајци биле повредени.[21]
Ракописи и икони
Аштинам на Мухамед, давајќи заштита и други привилегии на следбениците на ИсусВосочна икона од 6 век
Во мај 1844 година и февруари 1859 година, Константин фон Тишендорф го посетил манастирот за истражување и го открил Синајскиот Кодекс, кој датира од 4 век, во тоа време најстариот речиси целосно зачуван ракопис на Библијата. Наодот од 1859 година го напуштил манастирот во Русија, во околности кои долго време биле спорни. Но, во 2003 година руските научници го откриле актот за донација за ракописот потпишан од Советот на Каиро Метохион и архиепископот Калистрат на 13 ноември 1869 година. Манастирот добил 9000 рубли на подарок од рускиот цар Александар II.[26] Кодексот бил продаден од Сталин во 1933 година на Британскиот музеј и денес се наоѓа во Британската библиотека, Лондон, каде што е изложен на јавноста. Пред 1 септември 2009 година, во библиотеката на манастирот бил откриен досега невиден фрагмент од Codex Sinaiticus,[27][28] како и меѓу новите наоди од 1975 година [29] При други посети (1855, 1857) Константин фон Тишендорф ги собрал и нивните повредни ракописи (грчки, христијански палестински арамејски, грузиски, сириски) и ги однел со себе во Санкт Петербург и Лајпциг, каде што се чуваат денес.[30][31][32][33][34][35][36]
Во февруари 1892 година, Агнес С. Луис открила ран ракопис на Евангелието во библиотеката на манастирот Света Катерина, кое станало познато како сириски ракопис и останува во сопственост на манастирот. Агнес и нејзината сестра Маргарет Д. Гибсон се вратиле во 1893 година со тимот од Кембриџ од двајца научници во кој биле вклучени нивните сопруги, како и Ј. Рендел Харис за да го фотографираат и препишат ракописот во целост, како и да ги подготват првите каталози на сириски и арапски ракописи.[37][38][39] Единствено меѓу новите наоди излегле на виделина два дополнителни палимпсестни ракописи кои содржеле дополнителни пасуси од старосириските евангелија.[40]
Манастирот има и копија од Аштинамот на Мухамед, во кој се тврди дека исламскиот пророк Мухамед му дал заштита на манастирот.[41]
Дополнително, во манастирот е сместена копија од Mok'c'evay K'art'lisay, збирка на дополнителни книги на Грузиските хроники, која датира од 9 век.[42]
Најважните ракописи оттогаш се снимени или дигитализирани и така се достапни за научниците. Со помош за планирање од Лигатус, истражувачки центар на Универзитетот за уметности во Лондон, библиотеката била интензивно реновирана, повторно отворена на крајот на 2017 година [43][44]
Проект Синајски Палимпсест
Од 2011 година, тим од научници за сликање [45] и искусни научници за дешифрирање на ракописи на палимпсести [7][46] од САД и Европа, фотографирале, дигитализирале и ја проучувале колекцијата на палимпсести на библиотеката за време на меѓународниот Синајски проект за палимпсести.[7][47]
Палимпсестите се забележливи по тоа што биле повторно користени еднаш или повеќе пати во текот на вековите. Бидејќи пергаментот бил скап и одземало многу време за производство, монасите бришеле одредени текстови со сок од портокал или ги гребеле и пишувале над нив.[48] Иако некогаш се претпоставувало дека оригиналните текстови биле изгубени,[49] научниците за сликање користеле техники и технологии на теснопојасна мултиспектрална слика за да ги откријат карактеристиките што тешко се гледале со човечкото око, вклучувајќи остатоци од мастило и мали жлебови во пергаментот.[23] Овие слики потоа биле дигитализирани и сега се слободно достапни за истражување во онлајн библиотеката на Калифорнискиот универзитет во Лос Анџелес за научна употреба.[7]
Заклучно со јуни 2018 година, биле идентификувани најмалку повеќе од 160 палимпсести, при што биле обновени над 6.800 страници текстови. Поновите наоди биле откриени во затскриено складиште на кулата Свети Ѓорѓи во 1975 година [50][51][52][53][54][55] Најважните точки вклучуваат „108 страници од претходно непознати грчки песни и најстариот познат рецепт што му се припишува на грчкиот лекар Хипократ;“ дополнителни фолија за пренесување на старосириските евангелија;[40] двајца неодобрени сведоци на ранохристијански апокрифен текст Успението на Пресвета Богородица (Transitus Mariae) од кое најголемиот дел од грчкиот текст е изгубен;[56] претходно непознато мачеништво на Патриклос од Цезареја Маритима (Израел), еден од единаесетте следбеници на Памфил Кесариски; како и увид во мртвите јазици како што е претходно тешко потврдениот кавкаски албански [57][58] и христијанскиот палестински арамејски, локалниот дијалект од раниот византиски период, со многу неспоредливи текстови сведоци.[7]
Уметнички дела
Во комплексот се сместени незаменливи уметнички дела: мозаици, најдобрата колекција на рани икони во светот, најголем дел во енкаустика, како и литургиски предмети, путири и реликви и црковни згради. Големата збирка на икони започнува со неколку кои датираат од 5 (веројатно) и 6 век, кои се единствени преживеани; Манастирот бил недопрен од византиското иконоборство и никогаш не бил ограбен. Таму е зачувана и најстарата икона на старозаветна тема. Проектот за каталог на збирките е во тек уште од 1960-тите. Манастирот бил важен центар за развој на хибридниот стил на уметноста на крстоносците и има над 120 икони создадени во стилот, убедливо најголемата колекција која сè уште постои. Многумина очигледно биле создадени од Латините, веројатно монаси, со седиште во или околу манастирот во 13 век.
Икони
Икона на устоличената Богородица и Дете со светци и ангели, 6 век
Најстарата позната икона наХристос Пантократор,енкаустична на панелот
↑„Saint Catherine Area“. UNESCO World Heritage Centre. United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization. Посетено на 7 September 2021.
↑Sebastian P. Brock, Two Hitherto Unattested Passages of the Old Syriac Gospels in Palimpsests from St Catherie's Monastery, Sinai, Δελτίο Βιβλικῶν Μελετῶν 31A, 2016, pp. 7–18.
↑The official Website describes the Church as "διοικητικά "αδούλωτος, ασύδοτος, ακαταπάτητος, πάντη και παντός ελευθέρα, αυτοκέφαλος" or "administratively 'free, loose, untresspassable, free from anyone at any time, autocephalous'" (see link below)
↑Weitzmann, Kurt, in: Galey, John; Sinai and the Monastery of St. Catherine, p. 14, Doubleday, New York (1980) ISBN0-385-17110-2
↑Ware, Kallistos (Timothy) (1964). „Part I: History“. The Orthodox Church. Penguin Books. Посетено на 2007-07-14. Under Introduction Bishop Kallistos says that Sinai is "autocephalous"; under The twentieth century, Greeks and Arabs he states that "There is some disagreement about whether the monastery should be termed an 'autocephalous' or merely an 'autonomous' Church."
↑Jost Gippert, The Creation of the Caucasian Alphabets as Phenomenon of Cultural History, in Referate des Internationalen Symposiums (Wien, 1.-4. Dezember 2005), ed. by Werner Seibt, Johannes Preiser-Kapeller, pp. 39–50, Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften 2011.
↑Bo Isaksson, "The Monastery of St. Catherine and the New Finds", in Built on Solid Rock: Studies in Honour of Professor Ebbe Egede Knudsen on the Occasion of his 65th Birthday April 11th 1997, edited by Elie Wardini, pp. 128–140, Oslo: Novus forlag, 1997.
↑David C. Parker (2010), CODEX SINAITICUS: The Story of the World's Oldest Bible. London. British Library, p. 18. ISBN9780712358033
↑M. F. Brosset (1858), Note sur un manuscrit géorgien de la Bibliothèque Impériale publique et provenant de M. Tischendorf, Mélanges Asiatiques 3, pp. 264–280.
↑N. Pigoulewsky (1934), Fragments syro-palestiniens des Psaumes CXXIII-IV, Revue Biblique 43, pp. 519–527.
↑N. Pigoulewski (1937), Manuscrits syriaques bibliques de Léningrad, Revue Biblique 46, pp. 83–92; N. Pigoulewski, Manuscrits syriaques bibliques de Léningrad (suite), Revue Biblique 46, 1937, pp. 225–230; 556–562.
↑Julius Assfalg (1963), Georgische Handschriften (= Verzeichnis der orientalischen Handschriften in Deutschland, III) (Wiesbaden); Julius Assfalg (1965), Syrische Handschriften (= Verzeichnis der orientalischen Handschriften in Deutschland, V) (Wiesbaden).
↑Sebastian P. Brock (2012), Sinai: a Meeting Point of Georgian with Syriac and Christian Palestinian Aramaic, in The Caucasus between East & West (Tbilisi), pp. 482–494.
↑Grigory Kessel (2016), Membra Disjecta Sinaitica I: A Reconstitution of the Syriac Galen Palimpsest, in André Binggili, et al. (eds.), Manuscripta Graeca et Orientalia: Mélanges monastiques et patristiques en l'honneur de Paul Géhin (Louvain: Peeters), pp. 469–498.
↑Paul Géhin (2017), Les manuscrits syriaques de parchemin du Sinaï et leur membra disjecta, CSCO 665 / Subsidia 136 (Louvain: Peeters).
↑Gibson, Margaret Dunlop (1893). How the Codex was Found. Cambridge: Macmillan & Bowes. стр. 60–67.
↑Agnes Smith Lewis (1894), Catalogue of the Syriac MSS. in the Convent of S. Catharine on Mount Sinai, Studia Sinaitica, I (London: C. J. Clay and Sons).
↑Margaret Dunlop Gibson (1894), Catalogue of the Arabic mss. in the Convent of Saint Catharine on Mount Sinai. Studia Sinaitica, III (London: C. J. Clay and Sons).
↑ 40,040,1Sebastian P. Brock, Two Hitherto Unattested Passages of the Old Syriac Gospels in Palimpsests from St Catherine's Monastery, Sinai, Δελτίο βιβλικῶν Μελετῶν 31, 2016, pp. 7–18.
↑Kavtaradze, Giorgi (2001). „The Georgian Chronicles and the Raison D'ètre of the Iberian Kingdom“. Journal of Historical Geography of the Ancient World.
↑Keith Knox (Chief Science Advisor, EMEL, USA); Roger Easton (Chester F. Carlson Center for Imaging Science, Rochester, New York, USA); William Christens-Barry (Chief Scientist, Equipoise Imaging, LCC, Maryland, USA); David Kelbe (Centre for Space Science Technology, Alexandra, New Zealand)
↑Zaza Aleksidze (Tbilisi, Georgia); André Binggeli (Paris, France); Sebastian Brock (Oxford, UK); Michelle Brown (London, UK); Guglielmo Cavallo (Rome, Italy); Steve Delamarter (Portland, Oregon, USA); Alain J. Desreumaux (Paris, France); David Ganz (Cambridge, UK); Paul Géhin (Paris, France); Jost Gippert (Frankfurt, Germany); Sidney Griffeth (Washington DC, USA); Getachew Haile (Minnesota; New York, USA); Dieter Harlfinger (Hamburg, Germany); Hikmat Kashouh (Metn, Lebanon); Vasilios Katsaros (Thessaloniki, Greece); Grigory Kessel (Vienna, Austria); Daniela Mairhofer (Princeton, New Jersey, USA); Heinz Miklas (Vienna, Austria); Christa Müller-Kessler (University of Jena, Germany); Panayotis Nicolopoulos (Athens, Greece); Pasquale Orsini (Ministry of Cultural Heritage and Activities, Central Institute for Archives, Italy); Bernard Outtier (Paris, France); Claudia Rapp (Vienna, Austria); Giulia Rossetto (Vienna, Austria); Alexander Treiger (Nova Scotia, Canada); Agammenon Tselikas (Athens, Greece); Nigel Wilson (Oxford, UK).
↑The project's original heads were the professor of Byzantine studies Claudia Rapp of the University of Vienna and Michael Phelps of the Early Manuscripts Electronic Library (EMEL), Los Angeles, California.
↑Reviel Netz and William Noel (2008), The Archimedes Codex: Revealing the Secrets of the World's Greatest Palimpsest (London, UK: Phoenix), pp. 120–124.
↑Ioannis C. Tarnanidis (1988), The Slavonic Manuscripts Discovered in 1975 at St Catherine's Monastery on Mount Sinai (Thessaloniki).
↑Sebastian P. Brock (1995), Catalogue of the Syriac Fragments (New Finds) in the Library of the Monastery of Saint Catherine, Mount Sinai (Athens).
↑Panayotis G. Nicolopoulos (1999), The New Finds of Sinai. Holy Monastery and Archdiocese of Sinai (Athens).
↑Zaza Alekzidse, M. Shanidze, L. Khevsuriani, M. Kavtaria (2005), The New Finds of Sinai. Catalogue of Georgian Manuscripts Discovered in 1975 at Saint Catherine's Monastery on Mount Sinai (Athens).
↑Philothee du Sinaï (2008), Nouveaux manuscrits syriaques du Sinaï (Athens).
↑Christa Müller-Kessler, Three Early Witnesses of the «Dormition of Mary» in Christian Palestinian Aramaic. Palimpsests from the Cairo Genizah (Taylor-Schechter Collection) and the New Finds in St Catherine's Monastery, Apocrypha 29, 2018, pp. 69–95.
↑Zaza Alekzidse and Jean-Pierre Mahé, "Découverte d'un texte albanien: une langue ancienne du Caucase retrouvée", Comptes rendus des séances l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, 141:2 (1997), pp. 512–532.
↑Zaza Aleksidze and Jean-Pierre Mahé, "Le déchiffrement de l'écriture des Albaniens du Caucase", Comptes rendus des séances de l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, 145:3 (2001), pp. 1239–1257.
Дополнителна литература
Oriana Baddeley, Earleen Brunner (1996). The Monastery of St Catherine. Saint Catherine Foundation. стр. 120 pages with 79 colour illustrations. ISBN978-0-9528063-0-1.
Böttrich, Christfried (2011). Der Jahrhundertfund. Entdeckung und Geschichte des Codex Sinaiticus (The Discovery of the Century. Discovery and history of Codex Sinaiticus). Leipzig: Evangelische Verlagsanstalt. ISBN978-3-374-02586-2.
James Hamilton Charlesworth, The New Discoveries in St. Catherine's Monastery (= American Schools of Oriental Research Monograph 3) Winona Lake, Indiana: Eisenbrauns, 1981. ISBN0-89757-403-6
Alessandro Falcetta (2018). A Biography of James Rendel Harris 1852–1941: The Daily Discoveries of a Bible Scholar and Manuscript Hunter. London, UK: T&T Clark. ISBN9780567684776
Paul Géhin (2017). Les manuscrits syriaques de parchemin du Sinaï et leur membra disjecta. CSCO 665 / Subsidia 136. Louvain: Peeters. ISBN978-90-429-3501-3
Margaret Dunlop Gibson (1893). How the Codex was Found. A Narrative of Two Visits to Sinai from Mrs. Lewis's Journals. 1892–1893. Cambridge: Macmillan & Bowes.
Dieter Harlfinger, Diether R. Reinsch, and Joseph A. M. Sonderkamp in Zusammenarbeit mit Giancarlo Prato: Specimina Sinaitica: Die datierten griechischen Handschriften des Katharinen-Klosters auf dem Berge Sinai 9. bis 12. Jahrhundert, Berlin: Reimer 1983. ISBN3496007435
Agnes Smith Lewis (1898). In the Shadow of Sinai. A Story travel and Research from 1895 to 1897. Cambridge: Macmillan & Bowes.
Panayotis G. Nicolopoulos (1999), The New Finds. Holy Monastery and Archdiocese of Sinai (Athens). ISBN9608598427
David C. Parker (2010). CODEX SINAITICUS: The Story of the World's Oldest Bible. London. British Library. ISBN9780712358033
Porter, Stanley E. (2015). Constantine Tischendorf. The Life and Work of a 19th Century Bible Hunter. London: Bloomsbury T&T Clark. ISBN978-0-5676-5803-6.
Schick, Alexander (2015). Tischendorf und die älteste Bibel der Welt – Die Entdeckung des CODEX SINAITICUS im Katharinenkloster [Tischendorf and the oldest Bible in the world. The discovery of the Codex Sinaiticus in St. Catherine's Monastery]. Muldenhammer: Jota. ISBN978-3-935707-83-1. Biography cause of the anniversary of the 200th birthday of Tischendorf with many unpublished documents from his estate. These provide insight into previously unknown details of the discoveries and the reasons behind the donation of the manuscript. Recent research on Tischendorf and the Codex Sinaiticus and its significance for New Testament Textual Research.
Soskice, Janet (1991). Sisters of Sinai: How Two Lady Adventurers Found the Hidden Gospels. London: Vintage. ISBN978-1-4000-3474-1.
Sotiriou, G. and M. (1956–1958). Icones du Mont Sinaï. 2 vols (plates and texts). Collection de L'Institut francais d'Athènes 100 and 102. Athens.
Elena Ene D-Vasilescu, "The Monastery of St. Catherine, Sinai and the Romanians", Revue des Études Sud-Est Européennes [Journal of South-East European studies], XLVII, 1–4, 2009, pp. 75–87
Weitzmann, K. (1976). The Monastery of Saint Catherine at Mihnt Sinai: The Icons, Volume I: From the Sixth to the Tenth Century. Princeton: Princeton University Press.
Weitzmann, K.; Galavaris, G. (1991). The Monastery of Saint Catherine at Mount Sinai. The Illuminated Greek Manuscripts, Volume I. From the Ninth to the Twelfth Century. Princeton: Princeton University Press. ISBN0-691-03602-0.
Pope Gregory X's Privilege for the Holy Monastery of St Catherine of Sinai (24 September 1274): Engineering Historical Memory. Interactive scholarly edition, Diplomatics and Historical Commentary, Deep zoom, English translation, multimodal resources mashup (publications, images, videos).