Абдул Хамид I

Абдул Хамид I عبد الحميد الاول
Отомански калиф Амир ел-муминин Чувар на Двете Свети Џамии Султан на Отоманското Царство Кајсери-Рум Хан
27-ми Отомански султан (Падишах)
На престол	21 јануари 1774 – 7 април 1789
Претходник	Мустафа III
Наследник	Селим III
Роден(а)	20 март 1725[1] Топкапи-сарај, Цариград, Отоманско Царство
Починал(а)	7 април 1789(1789-04-07) (возр. 64)[1] Топкапи-сарај, Цариград, Отоманско Царство
Почивалиште	Турбе на Абдул Хамид I, Истанбул
Придружнички	Ајше кадин Рухшах кадин Хумашах кадин Сенијепервер султан Биназ кадин Мехтабе кадин Мутебере кадин Шебсефа кадин Накшидил султан
Деца	погледни подолу
Полно име Абдулхамид Хан бин Ахмед [2]
Династија	Османлиска династија
Татко	Ахмед III
Мајка	Рабија султан
Вероисповед	ислам
Турга

Абдул Хамид І (османски турски: عبد الحميد اول‎; турски: I. Abdülhamid; роден на 20 март 1725 година^[3] - починал на 7 април 1789 година во Цариград) — 27-миот Султан на Отоманското Царство кој владеел во периодот од 1744 до 1789 година, наследувајќи го својот брат Мустафа ІІІ. Тој бил син на Ахмед III (1703-1730) и Рабија султан. Водел неуспешни војни со Русија. Негов наследник бил Селим III.

Абдул Хамид I е роден на 20 март 1725 година во Цариград, како помлад син на султанот Ахмед III (владеел 1703-1730 година) и Шерми кадин^[4]. Ахмед III абдицирал во корист на неговиот внук Махмуд I, кој пак бил наследен од страна на неговиот брат Осман III. По Осман на престолот застанал помладиот син на Ахмед, Мустафа III. Како потенцијален наследник на престолот, Абдул Хамид бил затворен повеќе од четириесет и две години од својот живот со неговите братучеди Махмуд I и Осман III и неговиот постар брат Мустафа III, како што било обичај во Кафез. Тој добил рано образование од својата мајка Рабија султан, од кого научил историја и калиграфија^[4].

На денот на смртта на Мустафа, на 21 јануари 1774 година, Абдул Хамид се искачил на престолот со церемонија одржана во палатата. Следниот ден се одржала погребната поворка на Мустафа III. Новиот султан испратил писмо до Големиот везир Мехмед-Паша на фронтот и го известил да ја продолжи својата должност. На 27 јануари 1774 година била одржана церемонијата со мечот во џамијата Ејуп Султан. Во тоа време, војните на османлиско-рускиот фронт продолжиле, војската била изморена, а во Истанбул имало недостиг на храна^[5].

Долгото затворање на Абдул Хамид го направило рамнодушен кон државните работи и тој не можел да се прилагоди на новиот живот. Тој бил многу религиозен и пацифист по природа. Кога застанал на султанскиот престол наследил големи финансиски проблеми во отоманскиот буџет. Финансиите биле толку загрижувачки што тој како нов султан немал средства да го исплати јаничарскиот копрпус. Новиот султан на јаничарите им рекол: „Повеќе нема граници во нашата ризница, та треба да го научат сите наши војници“.

Абдул Хамид се обидел да ги реформира вооружените сили на Отоманското Царство, како јаничарскиот корпус така и морнарицата. Од друга страна, тој основал нов артилериски корпус и бил заслужен за создавањето на Царската школа за морепловство^[1].

Абдул Хамид се обидел да ја зајакне османлиската власт над Сирија, Египет и Ирак. Но, малите успеси против бунтовите во Сирија и Мореја не можеле да ја надоместат загубата на полуостровот Крим, кој станал номинално независен во 1774 година, но во пракса бил контролиран од Руското Царство.

Русија постојано ја искористувала својата позиција како заштитник на источните христијани да се меша во работите на царството. Османлиите објавиле војна против Русија во 1787 година. Австрија наскоро и се придружила на Русија како сојузник, започнувајќи ја Австриско-турската војна (1787-1791). Војната со Русија завршила со потпишување на Јашкиот мировен договор, според кој Крим и Очаков (сите негови жители биле масакрирани) биле присоединети кон Русија, а границата помеѓу двете земји се поместила до реката Днестар. Освен тоа, Османлиите се откажале од Грузија. Војната со Австрија завршила со потпишување на Свиштовскиот договор. Се вели дела поради овој тежок пораз, Абдул Хамид I доживеал срцев удар и починал починал четири месеци подоцна.

И покрај неговите неуспеси, Абдул Хамид се сметаше за најмилостивиот отомански султан. Тој лично ја водел противпожарната единица за време на пожарот во Цариград во 1782 година. Народот му се восхитувал за неговата верска посветеност, па дури и го нарекувале Вели („светец“). Тој исто така ја истакнал реформската политика, внимателно ја надгледувал работата на владата и работел со државниците од останатите земји.

Абдул Хамид I се свртел кон внатрешните работи откако војната со Русија завршила на овој начин. Тој се обидел да ги задуши внатрешните востанија предводени од Гази Хасан-паша во Алжир и да ги регулира реформските работи преку Силхдар Сејид Мехмед-паша и Халил Хамид-паша.

Особено во Сирија, бунтот на Захир ел-Омар, кој соработувал со адмиралите на руската морнарица во Средоземното Море, имајќи корист од конфузијата предизвикана од руската експедиција на руската кампања во 1768 година и го потиснал бунтот во Египет во 1775 година. Од друга страна, конфузијата во Пелопонез била прекината и била постигната смиреност. Гази Хасан-паша и Ахмед-паша одиграле важна улога во сузбивањето на сите овие настани^[6].

И покрај неговите мирољубиви склоности, Отоманското Царство било принудено да ја обнови тековната војна со Русија. Ова довело до целосен пораз на во Битката кај Козлуџа и понижувачкиот договор од Ќучук Кајнарџа, потпишан на 21 јули 1774 година. Според договорот, Керч и неколку други црноморски пристаништа од Кримскиот Полуостров биле отстапени на Русија остатокот од Кримското Ханство било прогласено за независно. Дозволено било на руските трговски бродови да пловат во турските води. Молдавија и Влашка биле вратени под властта на султанот, но Русија стекнала право на мешање во Високата порта (судот на султанот) во име на овие две кнежевства. Покрај тоа, Русија добила одредени права во име на грчките православни поданици на султанот и можност Русија да изгради црква во Галата.Оваа црква била наречена Руско-грчка црква, и станала под заштита на руските амбасадори во Истанбул^[7].

Абдул Хамид I починал во 1789 година.

Абдул Хамид I оставил многу архитектонски дела, претежно во Истанбул. Најважната од нив е градбата во Сиркеџи од 1777 година. Тој изградил фонтана, основно училиште, медреса и библиотека покрај оваа зграда. Книгите во библиотеката се чуваат денес во библиотеката Сулеманије и медресата се користи како берзанска зграда. За време на изградбата на гостилницата Вакиф, фонтаната била отстранета со конструкција, а фонтаната била пренесена на аголот од џамијата Зејнеп Султан наспроти паркот Ѓулхан^[6].

Покрај овие дела, во 1778 година била изградена џамија кај Бејлербеј во име на Рабија Шерми Кадин и изградил фонтани на плоштадот Чамлица. Покрај тоа, тој значително ја поправил Беглербеговската џамија и изградил фонтана и бања и продавници во Емирџан во 1783 година, а друга за Хамишах Султан и неговиот син Мехмед.

Познато е дека Абдул Хамид I бил љубител на неговите деца, бил заинтересиран за семеен живот, летните месеци ги поминувал во Карагач, Бешикташ со неговите придружнички, ќерки и синови. Стилот на облекување на неговата ќерка Есма Султан се пример за истанбулските дами од тоа време^[6].

Придружнички

Абдул Хамид имал девет жени:

• Ајше кадин^[8][9] (починала во 1775, погребана во Јени џамија, Истанбул);^[8][9]
• Рухшах кадин ^[8][9] (починала во 1808, погребана во Турбе на Абдул Хамид I);^[10][11]
• Хумашах кадин^[8][9] (починала во 1778, погребана во Јени џамија, Истанбул);^[12]
• Ајше Сенијепервер султан (починала на 11 декември 1828, погребана во Ејуп Султан џамија),^[10];^[13][14]
• Биназ кадин^[15] (починала во јуни 1723, погребана во турбето на Абдул Хамид I);^[16]
• Мехтабе кадин;^[10][17]
• Мутебере кадин (починала на 16 мај 1837,^[8] погребана во турбето на Абдул Хамид I I),^[18];^[19]
• Шебсафа кадин^[8][9] (починала во 1805, погребана во Шебшефа џамија);^[10]

• Накшидил султан^[10] (починала на 22 август 1817, погребана во турбето на Накшидил во Фатих џамија );^[20] Митска легенда тврди дека таа била далечна роднина на Жозефина;^[21]

Синови

Негови синови биле:

• Мустафа IV (управувал 1807–08) – Сенијепервер султан;^[10]
• Махмуд II (управувал 1808–39) – со Накшидил султан ;^[10]
• Шехзаде Абдула (10 јануари 1776 – 10 јануари 1776);^[12]
• Шехзаде Мехмед (22 август 1776 – 3 февруари 1781, погребан во турбето на Абдул Хамид I I) – со Хумашах;^[10][22]
• Шехзаде Ахмед (12 декември 1776 – 18 декември 1778, погребана во турбето на Абдул Хамид I I) – Сенијепервер султан;^[10][23]
• Шехзаде Абдурахман (31 јули 1777 – 2 август 1777);^[12]
• Шехзаде Сулејман (13 март 1779 – 19 јануари 1786, погребан во турбето на Абдул Хамид I I) - со Мутебере;^[24][25]
• Шехзаде Абдул Азис (19 август 1779 – 19 август 1779) – со Рухшах;^[12]
• Шехзаде Мехмед Нусрет (20 септември 1782 – 23 октомври 1785) – со Шебсафа;^[26]
• Шехзаде Сејфула Мурад (22 октомври 1783 – 21 јануари 1786, погребанаво турбето на Абдул Хамид I I) - со Накшидил султан ;^[12][27]

Ќерки

Негови ќерки биле:

• Хатиџе султан (12 јануари 1776 – 8 ноември 1776, побребана во Јени џамија); ^[28]
• Ајше султан (30 јули 1777 – 9 септември 1777);
• Есма султан (16 јули 1778 – 4 јуни 1848, погребана во турбето на Махмуд II) – со Сенијепервер султан,^[29] се омажила на 29 мај 1792;^[10]
• Rabia Sultan (19 април 1780 – 28 јуни 1780, погребана во турбето на Абдул Хамид I I);^[10][22]
• Ајнишах султан (10 јули 1780 – 28 јули 1780, погребана во турбето на Абдул Хамид I I);^[25]
• Меликшах султан (29 декември 1780 – 1781, погребана во турбето на Абдул Хамид I I); ^[30][27]
• Рабија султан (10 август 1781 – 3 октомври 1782, погребана во турбето на Абдул Хамид II);^[27]
• Фатма султан (19 јануари 1782 – 11 јануари 1786, погребана во турбето на Абдул Хамид I I) – со Сенијепервер султан;^[12][30][27]
• Алемшах султан (10 ноември 1784 – 10 март 1786, погребана во турбето на Абдул Хамид I) - со Шебсафа;^[12][30][27]
• Салиха султан (28 ноември 1786 – 10 април 1788, погребана во турбето на Абдул Хамид I) - со Накшидил султан ;^[12][31]
• Емине султан (4 февруари 1788 – 9 март 1791, погребана во турбето на Абдул Хамид I ) – со Шебсафа;^[12][23]
• Хибетулах султан (16 март 1789 – 18 септември 1841, погребана во турбето на Махмуд II) – со Шебсафа.^[10]

Посвоени ќерки

Абдул Хамид имал посвоено ќерка уште кога бил принц:

• Дурушехвар султан (1767-1826).

• Haskan, Mehmet Nermi (January 1, 2018). Hamîd-i Evvel Külliyesi ve Çevresi. Istanbul Ticaret Borsasi. ISBN 978-6-051-37663-9.

Енциклопедијата Британика 1911 на Викиизворот има текст поврзан со „Abd-ul-Hamid I“.

• Податотеки поврзани со Абдул Хамид I на Ризницата

п р у Султани на Османлиското Царство по епохи Подем (1299–1453) Осман I · Орхан I · Мурат I · Бајазид I · Мехмед I · Мурат II · Мехмед II Раст (1453–1683) Бајазид II · Селим I · Сулејман I · Селим II · Мурат III · Мехмед III · Ахмед I · Мустафа I · Осман II · Мурат IV · Ибрахим I · Мехмед IV Стагнација (1683–1827) Сулејман II · Ахмед II · Мустафа II · Ахмед III · Махмуд I · Осман III · Мустафа III · Абдул Хамид I · Селим III · Мустафа IV · Махмуд II Опаѓање на моќта (1828–1908) Абдул Меџид I · Абдул Азис · Мурат V · Абдул Хамид II Распаѓање (1908–1923) Мехмед V · Мехмед VI  ·

п р у Отомански принцови 1-ва генерација Алејдин-паша Орхан I 2-ра генерација Сулејман-паша Мурат Халил 3-та генерација Савџи-бег Бајазит 4-та генерација Сулејман Челебија Иса Челебија Мехмед Челебија Муса Челебија Мустафа Челебија 5-та генерација Мурат II Ќучук Мустафа 6-та генерација Мехмед II 7-ма генерација Бајазит II Шехзаде Мустафа Џем 8-ма генерација Шехзаде Ахмет Шехзаде Коркут Селим I Шехзаде Махмуд 9-та генерација Сулејман I 10-та генерација Шехзаде Мустафа Шехзаде Мехмед Шехзаде Абдула Селим II Шехзаде Бајазит Шехзаде Џихангир 11-та генерација Мурат III 12-та генерација Мехмед III Шехзаде Јахија 13-та генерација Шехзаде Махмуд Ахмед I Мустафа I 14-та генерација Осман II Шехзаде Мехмед Мурат IV Шехзаде Бајазит Шехзаде Ќазим Шехзаде Сулејман Ибрахим I 15-та генерација Шехзаде Омер Мехмед IV Сулејман II Ахмед II 16-та генерација Мустафа II Ахмед III 17-та генерација Махмуд I Осман III Мустафа III Абдул Хамид I 18-та генерација Селим III Мустафа IV Махмуд II 19-та генерација Абдул Меџит I Абдул Азис 20-та генерација Мурат V Абдул Хамид II Мехмед V Шехзаде Ахмед Кемаледин Шехзаде Селим Сулејман Мехмед VI Шехзаде Јусуф Изедин Абдул Меџит II 21-ва генерација Шехзаде Мехмед Селахедин Шехзаде Мехмед Селим Шехзаде Мехмед Абдулкадир Шехзаде Мехмед Абид Шехзаде Мехмед Зијаедин Шехзаде Омер Хилми Шехзаде Мехмед Абдулкерим