ഏഴാം സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം

ഏഴാം സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം
ദൗത്യ പ്രസ്താവന"എല്ലാവർക്കും താങ്ങാനാവുന്നതും വിശ്വസനീയവും സുസ്ഥിരവും ആധുനികവുമായ ഊർജ്ജം ലഭ്യമാക്കുക"
വാണിജ്യപരം?No
പദ്ധതിയുടെ തരംNon-Profit
സ്ഥാപകൻഐക്യരാഷ്ട്രസഭ
സ്ഥാപിച്ച തീയതി2015
വെബ്‌സൈറ്റ്sdgs.un.org

2015-ൽ ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ പൊതുസഭ സ്ഥാപിച്ച 17 സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങളിൽ ഒന്നാണ് സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 7 (SDG 7 അല്ലെങ്കിൽ ഗ്ലോബൽ ഗോൾ 7) ."എല്ലാവർക്കും താങ്ങാനാവുന്നതും വിശ്വസനീയവും സുസ്ഥിരവും ആധുനികവുമായ ഊർജം ലഭ്യമാക്കുക" എന്നതാണ് ഈ ലക്ഷ്യത്തിന്റെ മുദ്രാവാക്യം"[1] ഊർജ്ജ ലഭ്യത എല്ലാ ജനങ്ങളുടെയും സാമ്പത്തിക വികസനത്തിനും ക്ഷേമത്തിനും ഒരു പ്രധാന ഘടകമാണ് .[2]

ഈ ലക്ഷ്യത്തിന് 2030 ആകുമ്പോഴേയ്ക്കും അഞ്ച് ലക്ഷ്യങ്ങൾ കൈവരിക്കാനുണ്ട്.[2]ലക്ഷ്യങ്ങളിലേക്കുള്ള പുരോഗതി ആറ് സൂചകങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ചാണ് അളക്കുന്നത്.[2] അഞ്ച് ലക്ഷ്യങ്ങളിൽ മൂന്നെണ്ണം ഫലലക്ഷ്യങ്ങളാണ്. ശേഷിക്കുന്ന രണ്ടെണ്ണം ഫലലക്ഷ്യങ്ങൾ നടപ്പാക്കാൻ വേണ്ടിയുള്ള മാർഗങ്ങളാണ്[3] അവയെ നടപ്പാക്കൽ ലക്ഷ്യങ്ങൾ എന്നു വിളിക്കാം.

ഫലലക്ഷ്യങ്ങൾ

  • ആധുനിക ഊർജ്ജത്തിന്റെ സാർവത്രിക ലഭ്യത.
  • പുനരുപയോഗ ഊർജത്തിന്റെ ആഗോള ശതമാനം വർദ്ധിപ്പിക്കുക
  • ഊർജ്ജ കാര്യക്ഷമതയിൽ ഇരട്ടി പുരോഗതി കൈവരിക്കുക.

നടപ്പാക്കൽ ലക്ഷ്യങ്ങൾ

ആഗോള ഊർജ്ജ മിശ്രിതത്തിൽ പുനരുപയോഗിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജത്തിന്റെ പങ്ക് വർദ്ധിപ്പിക്കുമ്പോൾ താങ്ങാനാവുന്നതും വിശ്വസനീയവുമായ ഊർജ്ജത്തിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം ഈ ലക്ഷ്യങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. ഊർജ കാര്യക്ഷമത, അന്താരാഷ്‌ട്ര സഹകരണം, ശുദ്ധമായ ഊർജ സംരംഭങ്ങളിൽ നിക്ഷേപം എന്നിവയിലും അവർ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.

2019 ലെ ഒരു അവലോകന റിപ്പോർട്ട് അനുസരിച്ച്, SDG 7 കൈവരിക്കുന്നതിനുള്ള ചില പുരോഗതികൾ കൈവരിക്കുന്നുണ്ട്, എന്നാൽ SDG 7 ന്റെ പല ലക്ഷ്യങ്ങളും കൈവരിക്കാൻ കഴിയില്ല.[4]: 1  SDG 7 ഉം SDG 13 ഉം (കാലാവസ്ഥാ പ്രവർത്തനം)ഈ ലക്ഷ്യവുമായി അടുത്ത ബന്ധമുള്ളതാണ്.[4]:101

പ്രശ്ന വിവരണം

ആഗോളതലത്തിൽ വൈദ്യുതിയോ ശുദ്ധമായ പാചക പരിഹാരമോ ഇല്ലാതെ ജീവിക്കുന്നവരുടെ (2020-ൽ യഥാക്രമം 0.8 ബില്യൺ[5], 2.4 ബില്ല്യൺ[6] ആളുകൾ) പ്രശ്നം SDG 7 കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നു.ജോലിയും ഗതാഗതവും, ഭക്ഷ്യസുരക്ഷയും, ആരോഗ്യവും വിദ്യാഭ്യാസവും തുടങ്ങിയ നിരവധി പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക് ഊർജം ആവശ്യമാണ്.[4]

വൈദ്യുതിയും ശുദ്ധമായ പാചക പരിഹാരങ്ങളും ഉപയോഗിച്ച് എത്തിച്ചേരാൻ പ്രയാസമുള്ള ആളുകളിൽ, വിദൂര പ്രദേശങ്ങളിൽ താമസിക്കുന്നവരോ ആഭ്യന്തരമായി കുടിയൊഴിപ്പിക്കപ്പെട്ടവരോ നഗരചേരികളിലോ പാർശ്വവത്കരിക്കപ്പെട്ട സമൂഹങ്ങളിലോ താമസിക്കുന്നവരും ഉൾപ്പെടുന്നു.

ലക്ഷ്യം 7.1: ആധുനിക ഊർജ്ജത്തിലേക്കുള്ള സാർവത്രിക പ്രവേശനം

SDG 7 ന്റെ ആദ്യ ലക്ഷ്യം ടാർഗെറ്റ് 7.1 ആണ്: "2030 എത്തുമ്പോഴേയ്ക്കും, താങ്ങാനാവുന്നതും വിശ്വസനീയവും ആധുനികവുമായ ഊർജ്ജ സേവനങ്ങളിലേക്ക് സാർവത്രികമായ പ്രവേശനം ഉറപ്പാക്കുക".[7]

ഈ ലക്ഷ്യത്തിന് രണ്ട് സൂചകങ്ങളുണ്ട്:[2] സൂചകം 7.1.1: വൈദ്യുതി ലഭ്യതയുള്ള ജനസംഖ്യയുടെ അനുപാതം സൂചകം 7.1.2: ശുദ്ധമായ ഇന്ധനങ്ങളിലും സാങ്കേതികവിദ്യയിലും പ്രാഥമികമായി ആശ്രയിക്കുന്ന ജനസംഖ്യയുടെ അനുപാതം.

നൈജീരിയയിലെ ഇൻഡോർ വിറക് അടുപ്പ്, ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന് കാരണമാകുന്നു. 2010-ൽ 1.2 ബില്യൺ ആളുകലെ അപേക്ഷിച്ച് 2019-ലെ ഒരു റിപ്പോർട്ട് പ്രകാരം ഇന്ത്യയും ബംഗ്ലാദേശും കെനിയയും തങ്ങളുടെ കൂടുതൽ ആളുകൾക്ക് വൈദ്യുതി വിതരണം ചെയ്യുന്നതിൽ നല്ല പുരോഗതി കൈവരിച്ചതായി കണ്ടെത്തി.[4] വീടിനുള്ളിൽ കൽക്കരി, മരം തുടങ്ങിയ ഇന്ധനങ്ങളുടെ ഉപയോഗം മൂലമുണ്ടാകുന്ന വായു മലിനീകരണം സ്ത്രീകളെ ആനുപാതികമായി ബാധിക്കുന്നില്ല.

ഈ പ്രശ്നം പരിഹരിക്കുന്നതിന് നിരവധി മാർഗ്ഗങ്ങൾ ഉണ്ട്. സ്വകാര്യമേഖലയുടെ ധനസഹായം, ഗ്രാമീണ മേഖലകൾക്ക് വൈദ്യുതി ലഭ്യത ഉറപ്പാക്കൽ തുടങ്ങിയവ ഉദാഹരണമാണ്. ഇതിൽ വികേന്ദ്രീകൃത പുനരുപയോഗ ഊർജ്ജം ഉൾപ്പെട്ടേക്കാം.[4]: 4

ലക്ഷ്യം 7.2: പുനരുപയോഗ ഊർജത്തിന്റെ ആഗോള ശതമാനം വർധിപ്പിക്കുക

റീയൂണിയനിൽ സോളാർ പാനലുകൾ സ്ഥാപിക്കുക

SDG 7 ന്റെ രണ്ടാമത്തെ ലക്ഷ്യം ടാർഗെറ്റ് 7.2 ആണ്: "2030 ആകുമ്പോഴേക്കും ആഗോള ഊർജ്ജ മിശ്രിതത്തിൽ പുനരുപയോഗിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജത്തിന്റെ പങ്ക് ഗണ്യമായി വർദ്ധിപ്പിക്കുക."[8]ഇതിന് ഒരു സൂചകം മാത്രമേയുള്ളൂ: സൂചകം 7.2.1 ആണ് "മൊത്തം അന്തിമ ഊർജ്ജ ഉപഭോഗത്തിൽ പുതുക്കാവുന്ന ഊർജ്ജ വിഹിതം".മൊത്തം ഊർജ്ജ ഉപഭോഗവുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ പുനരുപയോഗ ഊർജ്ജത്തിന്റെ പങ്ക് 17.5% ആണെന്ന് 2016-ലെ കണക്കുകൾ കാണിക്കുന്നു.[4]:4

സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ ഊർജ്ജ തീവ്രത

റീയൂണിയനിൽ സോളാർ പാനലുകൾ
ജലവൈദ്യുതത്തിനായുള്ള ചീഫ് ജോസഫ് അണക്കെട്ട്, വാഷിംഗ്ടൺ, യുഎസ്എ

ലക്ഷ്യം 7.3: ഊർജ്ജ കാര്യക്ഷമതയിൽ ഇരട്ടി മെച്ചപ്പെടുത്തനാണ് ലക്‌ഷ്യം വയ്‌ക്കുന്നത്‌ SDG 7-ന്റെ മൂന്നാമത്തെ ലക്ഷ്യം ടാർഗെറ്റ് 7.3 ആണ്: "2030-ഓടെ, ഊർജ്ജ കാര്യക്ഷമതയിൽ ആഗോളതലത്തിൽ ഇരട്ടിയാക്കുക".[7]ഇതിന് ഒരു സൂചകമുണ്ട്: സൂചകം 7.3.1 ആണ് "പ്രാഥമിക ഊർജ്ജത്തിന്റെയും ജിഡിപിയുടെയും അടിസ്ഥാനത്തിൽ അളക്കുന്ന ഊർജ്ജ തീവ്രത".

പൊതുവേ, സമീപ വർഷങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ചൈനയിൽ ഊർജ്ജ കാര്യക്ഷമത വർദ്ധിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്. [4]

സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളുടെ ഊർജ്ജ തീവ്രത

ടാർഗെറ്റ് 7.എ: ഗവേഷണം, സാങ്കേതികവിദ്യ, ശുദ്ധമായ ഊർജ്ജത്തിൽ നിക്ഷേപം എന്നിവയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുക

SDG 7-ന്റെ നാലാമത്തെ ലക്ഷ്യം ടാർഗെറ്റ് 7.a ആണ്: "2030-ഓടെ, പുനരുപയോഗ ഊർജ്ജം, ഊർജ്ജ കാര്യക്ഷമത, നൂതനവും ശുദ്ധവുമായ ഫോസിൽ-ഇന്ധന സാങ്കേതികവിദ്യ എന്നിവയുൾപ്പെടെ ശുദ്ധമായ ഊർജ്ജ ഗവേഷണത്തിലേക്കും സാങ്കേതികവിദ്യയിലേക്കും പ്രവേശനം സുഗമമാക്കുന്നതിന് അന്താരാഷ്ട്ര സഹകരണം വർദ്ധിപ്പിക്കുകയും ഊർജ ഇൻഫ്രാസ്ട്രക്ചറിലെ നിക്ഷേപം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുക. കൂടാതെ ശുദ്ധ ഊർജ്ജ സാങ്കേതികവിദ്യയും ഉപയോഗപ്പെടുത്തുക ".[7]

ഇതിന് ഒരു സൂചകമുണ്ട്: സൂചകം 7.4.1 എന്നത് "ശുദ്ധമായ ഊർജ്ജ ഗവേഷണത്തിനും വികസനത്തിനും ഹൈബ്രിഡ് സംവിധാനങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെയുള്ള പുനരുപയോഗ ഊർജ്ജ ഉൽപ്പാദനത്തിനും പിന്തുണയായി വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലേക്കുള്ള അന്താരാഷ്ട്ര സാമ്പത്തിക പ്രവാഹമാണ്".

2010-നെ അപേക്ഷിച്ച് 2017-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് പുനരുപയോഗിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജത്തിനായി അന്താരാഷ്ട്ര ധനസഹായം ലഭിക്കുന്നതിന്റെ ഇരട്ടി തുകയുണ്ട്.[8]:102017-ൽ ഈ ധനസഹായത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും (ഏതാണ്ട് പകുതിയും) ജലവൈദ്യുതിയിലേക്കും ഏകദേശം 20% സൗരോർജ്ജ പദ്ധതികളിലേക്കും പോയി.[8]:10

ആഗോള ഊർജ്ജ ലഭ്യതയ്ക്ക് കൂടുതൽ നിക്ഷേപം ആവശ്യമാണ്, അതായത് വൈദ്യുതീകരണത്തിനും ശുദ്ധമായ പാചകത്തിനും: 2021 ലെ ഒരു റിപ്പോർട്ട് പ്രസ്താവിക്കുന്നത് "ഫിനാൻസിംഗ് കമ്മ്യൂണിറ്റി SDG7 നൽകുന്നതിൽ പരാജയപ്പെടുന്നു" എന്നാണ്.[9]:9

ടാർഗെറ്റ് 7.ബി: വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കായി ഊർജ്ജ സേവനങ്ങൾ വികസിപ്പിക്കുകയും നവീകരിക്കുകയും ചെയ്യുക

SDG 7-ന്റെ അഞ്ചാമത്തെ ലക്ഷ്യം ഇങ്ങനെ രൂപപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു: "ലക്ഷ്യം 7.b: 2030-ഓടെ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് വികസിത രാജ്യങ്ങൾ, ചെറിയ ദ്വീപ് വികസ്വര സംസ്ഥാനങ്ങൾ, ഭൂമി എന്നിവയിൽ എല്ലാവർക്കും ആധുനികവും സുസ്ഥിരവുമായ ഊർജ്ജ സേവനങ്ങൾ നൽകുന്നതിന് അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ വികസിപ്പിക്കുകയും സാങ്കേതികവിദ്യ നവീകരിക്കുകയും ചെയ്യുക. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവരുടെ പിന്തുണയുടെ പരിപാടികൾക്ക് അനുസൃതമായി പൂട്ടിയിരിക്കുന്നു."[7]

ഇതിന് ഒരു സൂചകമുണ്ട്: ഇൻഡിക്കേറ്റർ 7.5.1 എന്നത് "ജിഡിപിയുടെ അനുപാതമായി ഊർജ്ജ കാര്യക്ഷമതയിലെ നിക്ഷേപവും അടിസ്ഥാന സൗകര്യവികസനത്തിനും സാങ്കേതിക വിദ്യയ്ക്കും സുസ്ഥിര വികസന സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള സാമ്പത്തിക കൈമാറ്റത്തിൽ നേരിട്ടുള്ള വിദേശ നിക്ഷേപത്തിന്റെ അളവും" ആണ്.2020 ഓഗസ്റ്റ് വരെ, ഈ സൂചകത്തിന് ഡാറ്റയൊന്നും ലഭ്യമല്ല.[2]

SDG 12-ന്റെ 12.1.1 സൂചകവുമായി സാമ്യമുള്ളതിനാൽ സൂചകം 7.b.1 നീക്കം ചെയ്തേക്കുമെന്ന് 2020-ൽ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ടു.[10]

കസ്റ്റോഡിയൻ ഏജൻസികൾ

ഇനിപ്പറയുന്ന സൂചകങ്ങളിൽ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യാനുള്ള ചുമതല കസ്റ്റോഡിയൻ ഏജൻസികൾക്കാണ്[11][12].

  • സൂചകങ്ങൾ 7.1.1, 7.1.2: ലോകബാങ്കും (WB), ലോകാരോഗ്യ സംഘടനയും (WHO).
  • സൂചകം 7.2.1: ഡിപ്പാർട്ട്മെന്റ് ഓഫ് ഇക്കണോമിക് ആൻഡ് സോഷ്യൽ അഫയേഴ്സ്-സ്റ്റാറ്റിസ്റ്റിക്സ് ഡിവിഷൻ (DESA/UNDP), ഇന്റർനാഷണൽ എനർജി ഏജൻസി (IEA), ഇന്റർനാഷണൽ റിന്യൂവബിൾ എനർജി ഏജൻസി (IRENA).
  • സൂചകം 7.3.1, ഡിപ്പാർട്ട്മെന്റ് ഓഫ് ഇക്കണോമിക് ആൻഡ് സോഷ്യൽ അഫയേഴ്സ്-സ്റ്റാറ്റിസ്റ്റിക്സ് ഡിവിഷൻ (DESA/UNDP), ഇന്റർനാഷണൽ എനർജി ഏജൻസി (IEA) എന്നിവയാണ്.
  • സൂചകം 7.a.1: ഓർഗനൈസേഷൻ ഫോർ ഇക്കണോമിക് കോഓപ്പറേഷൻ ആൻഡ് ഡെവലപ്‌മെന്റ് (OECD), ഇന്റർനാഷണൽ റിന്യൂവബിൾ എനർജി ഏജൻസി (IRENA).
  • സൂചകം 7.b.1: ഇന്റർനാഷണൽ എനർജി ഏജൻസി (IEA).

വെല്ലുവിളികൾ

2020-ൽ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ (ഏകദേശം 25%) പല ആരോഗ്യ സൗകര്യങ്ങൾക്കും ഇപ്പോഴും വൈദ്യുതി ഇല്ലെന്നും അല്ലെങ്കിൽ ഇടയ്ക്കിടെ വൈദ്യുതി തകരാറുകൾ ഉണ്ടെന്നും റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ടു. COVID-19 പാൻഡെമിക് സമയത്ത് ഇത് പ്രത്യേകിച്ചും പ്രശ്‌നകരമായിരുന്നു.[8]:10 ഈ പ്രതിസന്ധിയുടെ കാലത്തും SDG7-ന്റെ ഊർജ്ജ കാര്യക്ഷമതയിലെ പുരോഗതി, പുനരുപയോഗിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജത്തിന്റെ ഉപയോഗം, ജനങ്ങൾക്ക് വൈദ്യുതി ലഭ്യത വർദ്ധിപ്പിക്കൽ തുടങ്ങിയ ചില കാര്യങ്ങളിൽ പുരോഗതി കാണുന്നുണ്ട്.[8]:10

അവലംബം

  1. ↑ United Nations (2015) Resolution adopted by the General Assembly on 25 September 2015, നമ്മുടെ ലോകത്തെ പരിവർത്തനം ചെയ്യുന്നു: സുസ്ഥിര വികസനത്തിനായുള്ള 2030 അജണ്ട (A/RES/70/1)
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 Ritchie, Roser, Mispy, Ortiz-Ospina (2018) "Measuring progress towards the Sustainable Development Goals." (SDG 7) SDG-Tracker.org, website Text was copied from this source, which is available under a Creative Commons Attribution 4.0 International License
  3. ↑ Bartram, Jamie; Brocklehurst, Clarissa; Bradley, David; Muller, Mike; Evans, Barbara (December 2018). "Policy review of the means of implementation targets and indicators for the sustainable development goal for water and sanitation". npj Clean Water. 1 (1): 3. doi:10.1038/s41545-018-0003-0. S2CID 169226066. Text was copied from this source, which is available under a Creative Commons Attribution 4.0 International License
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 IEA, IRENA, UNSD, WB, WHO (2019), Tracking SDG 7: The Energy Progress Report 2019 Archived 30 ഡിസംബർ 2020 at the Wayback Machine, Washington DC (on Tracking SDG 7 website Archived 30 ഡിസംബർ 2020 at the Wayback Machine)
  5. ↑ "For the first time in decades, the number of people without access to electricity is set to increase in 2022 – Analysis". IEA (in ബ്രിട്ടീഷ് ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2023-03-12.
  6. ↑ "Moving the Needle on Clean Cooking for All". World Bank (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2023-03-12.
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 7.3 United Nations (2017) Resolution adopted by the General Assembly on 6 July 2017, Work of the Statistical Commission pertaining to the 2030 Agenda for Sustainable Development (A/RES/71/313)
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; UNESC2020 എന്ന പേരിലെ അവലംബങ്ങൾക്ക് എഴുത്തൊന്നും നൽകിയിട്ടില്ല.
  9. ↑ "Energizing Finance: Understanding the Landscape 2020". Sustainable Energy for All | SEforALL (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2021-04-28.
  10. ↑ "IAEG-SDGs 2020 Comprehensive Review Proposals Submitted to the 51st session of the United Nations Statistical Commission for its consideration". United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Statistics Division. Retrieved 1 September 2020.
  11. ↑ "SDG Indicators — SDG Indicators". unstats.un.org. Retrieved 2020-09-26.
  12. ↑ "United Nations (2018) Economic and Social Council, Conference of European Statisticians, Geneva," (PDF). United Nations (SDG 16) Custodian Agencies" (PDF). UNECE. Retrieved September 24, 2020.

പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ
Index: pl ar de en es fr it arz nl ja pt ceb sv uk vi war zh ru af ast az bg zh-min-nan bn be ca cs cy da et el eo eu fa gl ko hi hr id he ka la lv lt hu mk ms min no nn ce uz kk ro simple sk sl sr sh fi ta tt th tg azb tr ur zh-yue hy my ace als am an hyw ban bjn map-bms ba be-tarask bcl bpy bar bs br cv nv eml hif fo fy ga gd gu hak ha hsb io ig ilo ia ie os is jv kn ht ku ckb ky mrj lb lij li lmo mai mg ml zh-classical mr xmf mzn cdo mn nap new ne frr oc mhr or as pa pnb ps pms nds crh qu sa sah sco sq scn si sd szl su sw tl shn te bug vec vo wa wuu yi yo diq bat-smg zu lad kbd ang smn ab roa-rup frp arc gn av ay bh bi bo bxr cbk-zam co za dag ary se pdc dv dsb myv ext fur gv gag inh ki glk gan guw xal haw rw kbp pam csb kw km kv koi kg gom ks gcr lo lbe ltg lez nia ln jbo lg mt mi tw mwl mdf mnw nqo fj nah na nds-nl nrm nov om pi pag pap pfl pcd krc kaa ksh rm rue sm sat sc trv stq nso sn cu so srn kab roa-tara tet tpi to chr tum tk tyv udm ug vep fiu-vro vls wo xh zea ty ak bm ch ny ee ff got iu ik kl mad cr pih ami pwn pnt dz rmy rn sg st tn ss ti din chy ts kcg ve
Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Portal di Ensiklopedia Dunia

Portal : Agama
Agama
Portal : Bahasa
Bahasa
Portal : Biografi
Biografi
Portal : Budaya
Budaya
Portal : Ekonomi
Ekonomi
Portal : Elektronika
Elektronika
Portal : Film
Film
Portal : Filsafat
Filsafat
Portal : Geografi
Geografi
Portal : Indonesia
Indonesia
Portal : Ilmu
Ilmu
Portal : Lingkungan
Lingkungan
Portal : Masyarakat
Masyarakat
Portal : Matematika
Matematika
Portal : Militer
Militer
Portal : Mitologi
Mitologi
Portal : Musik
Musik
Portal : Olahraga
Olahraga
Portal : Pendidikan
Pendidikan
Portal : Politik
Politik
Portal : Sastra
Sastra
Portal : Sejarah
Sejarah
Portal : Seni
Seni
Portal : Teknologi
Teknologi

Kembali kehalaman sebelumnya