ਆਨੰਦ ਸ਼ੰਕਰ ਜਯੰਤ

ਆਨੰਦ ਸ਼ੰਕਰ ਜਯੰਤ
ਜਨਮ	1961 (ਉਮਰ 63–64) [note 1] ਤਮਿਲਨਾਡੂ ਦਾ ਤਿਰੂਨੇਲਵੇਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਭਾਰਤ
ਪੇਸ਼ਾ	ਕਲਾਸੀਕਲ ਡਾਂਸਰ ਕੋਰਿਓਗ੍ਰਾਫਰ
ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਸਾਲ	1972
ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ	ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ ਕੁਚੀਪੁੜੀ
ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ	ਜਯੰਤ
Parent(s)	ਜੀ. ਐਸ. ਸ਼ੰਕਰ ਸੁਭਾਸ਼ੀਨੀ ਸ਼ੰਕਰ
ਪੁਰਸਕਾਰ	ਪਦਮਸ਼੍ਰੀ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਕਲਾ ਰਤਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਕਾਲੀਮਣੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਟਯਾ ਇਲਾਵਰਸੀ ਨ੍ਰਿਤਾ ਚੋਦਾਮਣੀ ਨ੍ਰਿਤਿਆ ਕਲਾਸਗਾਰਾ ਨਾਟਿਆ ਕਲਾਸਾਗਰ ਗੁਰੂ ਦੇਬੀ ਪ੍ਰਸਾਦ ਪੁਰਸਕਾਰ ਭਾਰਤੀਆ ਐਕਸਪ੍ਰੈੱਸ ਦੇਵੀ ਅਵਾਰਡ ਅਲਾਇੰਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨ੍ਰਿਤਿਆ ਸਰਸਵਤੀ ਵਿਦਿਆ ਤਪੱਸਵੀ ਪੁਰਸਕਾਰ
ਵੈੱਬਸਾਈਟ	anandashankarjayant.com

ਆਨੰਦ ਸ਼ੰਕਰ ਜਯੰਤ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਡਾਂਸਰ, ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫਰ, ਵਿਦਵਾਨ ਅਤੇ ਨੌਕਰਸ਼ਾਹ ਹੈ, ਜੋ ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ ਅਤੇ ਕੁਚੀਪੁੜੀ ਦੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਡਾਂਸ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ^[2] ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲ ਆਵਾਜਾਈ ਸੇਵਾ ਦੱਖਣੀ ਮੱਧ ਰੇਲਵੇ 'ਤੇ ^[3] ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਬਾਰ੍ਹਾ ਬੇਹਤਰੀਨ ਟੈੱਡ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚੋਂ ਕੈਂਂਸਰ ਤੇ ਟੈੱਡ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ^[4] ਉਹ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਕਲੈਮਣੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਕਲਾ ਰਤਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਲਾਵਾਂ ਵਿਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਬਦਲੇ 2007 ਵਿਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਦਾ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਦਿੱਤਾ। ^[5]

ਆਨੰਦ ਸ਼ੰਕਰ, ਇਕ ਤਮਿਲ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੋੋੋਈ ਜੋ ਤਿਰੂਨੇਲਵੇਲੀ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਤੋਂ ਹੈ। ਜੀ ਐਸ ਸ਼ੰਕਰ, ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਅਤੇ ਸੁਭਾਸ਼ੀਨੀ ਨਾਲ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ, ਨੂੰ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਲਿਆਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਮੁਢਲੀ ਵਿੱਦਿਆ St ਐਨ ਦੇ ਹਾਈ ਸਕੂਲ, ਸਿਕੰਦਰਬਾਦ ਤੋਂ ਹਿਸਲ ਕੀਤੀ। ^[6] ਉਸਨੇ ਸ਼ਾਰਦਾ ਕੇਸ਼ਵ ਰਾਓ ਅਧੀਨ 4 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ 'ਤੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਨਾਚ ਸਿੱਖਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਕੇ.ਐਨ. ਪੱਕਰੀਸਵਾਮੀ ਪਿੱਲੇ ਕੋਲ ਸਿਖਿਆ, ਅਤੇ 1972 ਵਿੱਚ 11 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ' 'ਚ ਉਹ ਰੁਕਮਣੀ ਦੇਵੀ ਅਰੁੰਡੇਲ ਦੇ ਕਲਾਕਸ਼ੇਤਰ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ। ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਬਾਲਾਗੋਪਾਲ, ਸ਼ਾਰਦਾ ਹਾਫਮੈਨ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਵੇਨੀ ਲਕਸ਼ਮਣ ਜਿਹੇ ਅਧਿਆਪਕਾ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੋਈ। ਛੇ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਡਿਪਲੋਮਾ ਅਤੇ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਡਿਪਲੋਮਾ ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ, ਕਾਰਨਾਟਿਕ ਸੰਗੀਤ, ਵੀਨਾ, ਨਾਚ ਸਿਧਾਂਤ ਅਤੇ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੰਸਥਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਉਹ 17 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਾਪਸ ਪਰਤੀ ਅਤੇ ਸ਼ੰਕਰਾਨੰਦ ਕਲਾਕਸ਼ੇਤਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਅੱਠ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨਾਲ ਇਕ ਡਾਂਸ ਸਕੂਲ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਇਕ ਡਾਂਸ ਅਕੈਡਮੀ ਬਣ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਪਾਰਥ ਘੋਸੇ, ਮੁਰਨਾਲਿਨੀ ਚੁੰਦੂਰੀ, ਸਤੀਰਾਜੂ ਵੇਨੂਮਾਧਵ ਅਤੇ ਡੋਲਨ ਬੈਨਰਜੀ ਵਰਗੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ^[7] ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਪਾਸੁਮਰਥੀ ਰਾਮਲਿੰਗਾ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕੁਚੀਪੁੜੀ ਵੀ ਸਿੱਖੀ। ^[8] ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਅਕਾਦਮਿਕ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਓਸਮਾਨਿਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਨੂੰ ਇੰਡੀਅਨ ਰੇਲਵੇ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਸਰਵਿਸ (ਆਈਆਰਟੀਐਸ) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਪਾਸ ਕੀਤਾ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਦੱਖਣ ਰੇਲਵੇ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਬਣ ਗਈ। ਕੇਂਦਰੀ ਰੇਲਵੇ ^[9] ਆਈ.ਆਰ.ਟੀ.ਐਸ. ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦਿਆਂ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਯੂਜੀਸੀ ਖੋਜ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟੋਰਲ ਡਿਗਰੀ (ਪੀਐਚਡੀ) ਤੇ ਆਰਟ ਹਿਸਟਰੀ ਵਿੱਚ ਐਮ. ਫਿਲ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ; ਉਸ ਦਾ ਥੀਸਸ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ - ਰੇਲਵੇ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ ।

ਜੂਨ 2008 ਵਿਚ, ਯੂ.ਐਸ. ਵਿਚ ਕੁਚੀਪੁੜੀ ਕਾਨਫ਼ਰੰਸ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੂੰ ਛਾਤੀ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਪਛਾਣ ਹੋਈ ਜਿਸਦਾ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ^[10] ਨਵੰਬਰ 2009 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਟੀਈਡੀ ਗੱਲਬਾਤ ਤੇ ਆਪਣੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਡਾਂਸ ਦੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ^[11] ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕੈਂਸਰ ਬਾਰੇ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਅਵਿਸ਼ਵਾਸੀ ਟੀਈਡੀ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ^[9] ਹਫਿੰਗਟਨ ਪੋਸਟ ਨੇ ਉਸਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪੰਜ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਟੀਈਡੀ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਜੋਂ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ। ^[12] ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤਕ ਆਪਣਾ ਨਾਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਆਪਣੀ ਡਾਂਸ ਅਕਾਦਮੀ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਹੇਠ, ਉਸਨੇ ਵਟਸਐਪ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ? ਵਰਗੇ ਕਈ ਨਾਚ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ।(1999) ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਨਾਚਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ- ਪੰਚਤੰਤਰ, ਇਕੋ ਨਾਮ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਭਾਰਤੀ ਕਥਾ-ਕਹਾਣੀਆਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਅਤੇ ਕੰਬੋਡੀਆ ਸਮੇਤ ਕਈ ਪੜਾਵਾਂ' ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ^[13] ਬੁਧਮ ਸਰਨਮ ਗਛਮੀ, ਜੋਨਾਥਨ ਲਿਵਿੰਗਸਟਨ ਸੀਗਲ, ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਮ ਵੰਦੇ ਜਗਦਗੁਰੁਮ, ਬੁਧਮ ਸਰਣਮ ਗਛਮੀ, ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦਾ ਸੱਚ ( ਗਾਂਧੀਵਾਦੀ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਤੇ ), ਇਕ ਈਜ਼ਲ ਕਾਲਡ ਲਾਈਫ, ਨਵਰਸ - ਜੀਵਣ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ, ਦਰਸ਼ਨਮ - ਅੱਖਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਓਡੀ, ਕਵੀੰਜਲੀ ਅਤੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਬੁੱਲ ਅਤੇ ਟਾਈਗਰ (2019) ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਕੋਰਿਓਗ੍ਰਾਫ ਕੀਤੇ ਕੁਝ ਡਾਂਸ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਹਨ। ^[14] ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾਦਾਇਕ ਗੱਲਬਾਤ ਵੀ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ ਅਤੇ ਫਰਵਰੀ 2016 ਵਿਚ ਹਾਰਵਰਡ ਬਿਜ਼ਨਸ ਸਕੂਲ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕੋਲੰਬੀਆ ਕਾਲਜ ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਅਤੇ ਓਬਰਲਿਨ ਕਾਲਜ, ਓਹੀਓ ਵਿਖੇ ਹੋਈ ਹਾਰਵਰਡ ਵਿਖੇ ਇੰਡੀਆ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿਚ ਇੰਸਪਾਇਰ ਲੜੀ ਦੀ ਇਕ ਭਾਸ਼ਣਕਾਰ ਸੀ। ^[15] ਉਸਨੇ ਅਟੈਂਡੈਂਸ-ਦਿ ਡਾਂਸ ਐੱਨਲੁਅਲ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ, ^[16] ਦੇ 16 ਵੇਂ ਸੰਸਕਰਣ ਦਾ ਮਹਿਮਾਨ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਡਾਂਸ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਡੈਸਕਟਾਪ ਐਪ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ। ^[17]

ਆਨੰਦ ਸ਼ੰਕਰ ਦਾ ਵਿਆਹ ਜਯੰਤ ਦੁਆਰਕਨਾਥ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। ^[18] ਅਤੇ ਉਹ ਸਿਕੰਦਰਬਾਦ ਦੇ ਰੇਲਵੇ ਸੂਚਨਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ^[19]

ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਆਨੰਦ ਸ਼ੰਕਰ ਨੂੰ 2002 ਵਿਚ ਕਲਾਮਾਮਨੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ^[20] 2004 ਵਿਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼ਨਮੁਖ਼ਾਨੰਦ ਸੰਗੀਤ ਸਭਾ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ^[21] ਦਾ ਨਾਟਿਆ ਇਲਾਵਰਸੀ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਮਿਲਿਆ ਅਤੇ ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਗਣ ਸਭਾ, ਚੇਨਈ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ 2006 ਵਿੱਚ ਨ੍ਰਿਤਿਆ ਚੋਦਾਮਨੀ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ। ^[22] ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ 2007 ਵਿਚ ਪਦਮਸ਼੍ਰੀ ਦਾ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ^[5] ਉਸੇ ਸਾਲ, ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਕਲਾਸਗਮ, ਸਿਕੰਦਰਬਾਦ ਤੋਂ ਨ੍ਰਿਤਯ ਕਲਾਸਗਰਾ ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਮਿਲੀ ਸੀ। ^[23] ਅਤੇ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਉਗਦੀ ਦਿਵਸ ਸਨਮਾਨ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 2008 ਵਿੱਚ ਕਲਾ ਰਤਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਲਈ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ। ^[24] ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ 2009 ਵਿੱਚ ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ ਦੇ ਨਾਚ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ^[25] ਵਿਸ਼ਾਖਾ ਸੰਗੀਤ ਅਕੈਡਮੀ ਦਾ ਨਾਟਿਆ ਕਲਾਸਾਗਰ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਉਸ ਨੂੰ 2010 ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਅਵਾਰਡ, 2015 ਵਿੱਚ ਤ੍ਰਿਧਰਾ ਦਾ ਗੁਰੂ ਦੇਵ ਪ੍ਰਸਾਦ ਪੁਰਸਕਾਰ, ^[26] ਦਿਵਾਲੀਆ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਦੇ ਨਵੀਨਤਾ ^[14] ਅਤੇ ਅਲਾਇੰਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਬੰਗਲੁਰੂ ਦਾ ਨ੍ਰਿਤ ਸਰਸਵਤੀ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ^[27]

• "Fighting cancer with dance". Ananda Shankar Jayant (TED Talk Video). Amara.org. Retrieved 24 August 2016.
• Aparajita Mishra (2 November 2015). "Meet Ananda Shankar Jayant Who 'Conquered' Cancer With Dance. Isn't That Great?". Web feature. Story Pick. Archived from the original on 20 December 2016. Retrieved 25 August 2016. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)