ਉਸਤਾਦ ਬੜੇ ਗੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ

ਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕੈਰੀਅਰ

2003 ਦੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਡਾਕ ਟਿਕਟ ਉੱਤੇ ਵੱਡੇ ਗੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖਾਨ

ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਰਹੂਮ ਪਿਤਾ ਅਲੀ ਬਖਸ਼ ਖਾਨ ਅਤੇ ਚਾਚੇ ਕਾਲੇ ਖਾਨ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਰਚਨਾਵਾਂ ਗਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਵੱਡੇ ਗੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖਾਨ ਨੇ ਹੇਠਾਂ ਦੱਸੀਆਂ ਤਿੰਨ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਟਿਆਲਾ-ਕਸੂਰ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ।

ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਰਾਗ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀਆਂ ਸੰਖੇਪ ਸਨ, ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਉਲਟ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਇਸ ਗੱਲ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਸਨ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਨਤਾ ਲਈ ਗਾਉਣ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਰੁਝਾਨ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਸੁਧਾਰ ਵਿੱਚ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਦੇ ਸਨ ਕਿ ਦਰਸ਼ਕ ਲੰਬੇ ਅਲਾਪਾਂ ਦੀ ਕਦਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਨੂੰ ਬਦਲ ਕੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਇੱਛਾ ਅਨੁਸਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਹੋਰ ਹਲਕੇ-ਫੁਲਕੇ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਉੱਤਮਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿਃ

  • ਅੜਾਨਾ
  • ਭੂਪਾਲੀ
  • ਹਮੀਰ
  • ਜੈਜੈਵੰਤੀ ਅਤੇ
  • ਜੌਨਪੁਰੀ।

ਸਬਰਂਗ ਦੇ ਕਲਮੀ ਨਾਮ ਹੇਠ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਈ ਨਵੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਬਣਾਈਆਂ। ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰ ਮੁਨੱਵਰ ਅਲੀ ਖਾਨ, ਜਿਸ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਸੀ, ਦੇ ਉਲਟ ਖਾਨ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਧੁੰਦਲੀ ਸੀ।

1947 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ,ਬੜੇ ਗੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਸ਼ਹਿਰ ਕਸੂਰ ਚਲੇ ਗਏ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1957 ਵਿੱਚ ਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ। ਬੰਬਈ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਮੋਰਾਰਜੀ ਦੇਸਾਈ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਮਾਲਾਬਾਰ ਹਿੱਲ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਬੰਗਲੇ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ। ਉਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ, ਬੰਬਈ, ਕਲਕੱਤਾ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਰਹੇ।[1] ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਕਿਹਾ ਸੀਃ[2] "ਜੇਕਰ ਹਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ, ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਕਦੇ ਵੀ ਵੰਡਿਆ ਨਾ ਜਾਂਦਾ।" ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕਾਂ ਦੀਆਂ ਬੇਨਤੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਉਹ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾਉਣ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੇ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਬਹੁਤ ਹੱਦ ਤੱਕ ਮਨਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਕੇ ਆਸਿਫ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ 1960 ਦੀ ਫਿਲਮ ਮੁਗਲ-ਏ-ਆਜ਼ਮ ਲਈ ਸੋਹਨੀ ਅਤੇ ਰਾਗੇਸ਼ਰੀ ਰਾਗਾਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਦੋ ਗੀਤ ਗਾਉਣ ਲਈ ਮਨਾ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਨੌਸ਼ਾਦ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੀਤ ਲਈ ਕਥਿਤ ਤੌਰ ਉੱਤੇ 25,000 ਰੁਪਏ ਦੀ ਬਹੁਤ ਉੱਚੀ ਕੀਮਤ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਅਤੇ ਮੁਹੰਮਦ ਰਫੀ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਤੇ ਸਟਾਰ ਪਲੇਅਬੈਕ ਗਾਇਕਾਂ ਦੀਆਂ ਦਰਾਂ 500 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਗੀਤ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਨ। ਫਿਲਮ ਮੁਗਲ-ਏ-ਆਜ਼ਮ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮ ਜੋਗਨ ਬਨ ਕੇ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭ ਦਿਨ ਆਓ ਰਾਜ ਦੁਲਾਰਾ ਪਲੇਬੈਕ ਕੈਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਸਿਰਫ ਦੋ ਗੀਤ ਹਨ।[3]

ਉਸਤਾਦ ਬਡ਼ੇ ਗੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖਾਨ ਦੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਗੀਤ -

  • ਯਾਦ ਪਿਆ ਕੀ ਆਏ
  • ਆਏ ਨਾ ਬਾਲਮ
  • ਨੈਨਾ ਮੋਰੇ ਤਰਾਸ ਗਏ
  • ਸੇਯਾਂ ਬੋਲੋ
  • ਪ੍ਰੇਮ ਅਗਨ ਜੀਅਰਾ

ਗਾਉਣ ਦਾ ਕੈਰੀਅਰ

2003 ਦੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਡਾਕ ਟਿਕਟ ਉੱਤੇ ਵੱਡੇ ਗੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖਾਨ

ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਰਹੂਮ ਪਿਤਾ ਅਲੀ ਬਖਸ਼ ਖਾਨ ਅਤੇ ਚਾਚੇ ਕਾਲੇ ਖਾਨ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਰਚਨਾਵਾਂ ਗਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਬੜੇ ਗੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖਾਨ ਨੇ ਤਿੰਨ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਟਿਆਲਾ-ਕਸੂਰ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਰਲਾ ਦਿੱਤਾ।

ਉਸ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਰਾਗ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀਆਂ ਸੰਖੇਪ ਸਨ, ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਉਲਟ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਇਸ ਗੱਲ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਸਨ ਕਿ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਸੁਧਾਰ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਮੰਨਦੇ ਸਨ ਕਿ ਦਰਸ਼ਕ ਲੰਬੇ ਅਲਾਪਾਂ ਦੀ ਕਦਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਜਨਤਾ ਲਈ ਗਾਉਣਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਰੁਝਾਨ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਗਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਨੂੰ ਬਦਲ ਕੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਇੱਛਾ ਅਨੁਸਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਹੋਰ ਹਲਕੇ-ਫੁਲਕੇ ਰਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਮਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿਃ

  • ਅੜਾਨਾ
  • ਭੂਪਾਲੀ
  • ਹਮੀਰ
  • ਜੈਜੈਵੰਤੀ ਅਤੇ
  • ਜੌਨਪੁਰੀ।

ਸਬਰਂਗ ਦੇ ਕਲਮੀ ਨਾਮ ਹੇਠ, ਉਸ ਨੇ ਕਈ ਨਵੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਬਣਾਈਆਂ। ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰ ਮੁਨੱਵਰ ਅਲੀ ਖਾਨ, ਜਿਸ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਸੀ, ਦੇ ਉਲਟ ਖਾਨ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਧੁੰਦਲੀ ਸੀ।

1947 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਡ਼ੇ ਗੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਸ਼ਹਿਰ ਕਸੂਰ ਚਲੇ ਗਏ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1957 ਵਿੱਚ ਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਚਲੇ ਗਏ। ਬੰਬਈ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਮੋਰਾਰਜੀ ਦੇਸਾਈ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਮਾਲਾਬਾਰ ਹਿੱਲ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਬੰਗਲੇ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ। ਉਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ, ਬੰਬਈ, ਕਲਕੱਤਾ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ।[1] ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਕਿਹਾ ਸੀਃ[4] "ਜੇਕਰ ਹਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ, ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਕਦੇ ਵੀ ਵੰਡਿਆ ਨਾ ਜਾਂਦਾ।" ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕਾਂ ਦੀਆਂ ਬੇਨਤੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਉਹ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾਉਣ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੇ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਬਹੁਤ ਹੱਦ ਤੱਕ ਮਨਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਕੇ ਆਸਿਫ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ 1960 ਦੀ ਫਿਲਮ ਮੁਗਲ-ਏ-ਆਜ਼ਮ ਲਈ ਸੋਹਨੀ ਅਤੇ ਰਾਗੇਸ਼ਰੀ ਰਾਗਾਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਦੋ ਗੀਤ ਗਾਉਣ ਲਈ ਮਨਾ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਨੌਸ਼ਾਦ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੀਤ ਲਈ ਕਥਿਤ ਤੌਰ ਉੱਤੇ 25,000 ਰੁਪਏ ਦੀ ਬਹੁਤ ਉੱਚੀ ਕੀਮਤ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਅਤੇ ਮੁਹੰਮਦ ਰਫੀ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਤੇ ਸਟਾਰ ਪਲੇਅਬੈਕ ਗਾਇਕਾਂ ਦੀਆਂ ਦਰਾਂ 500 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਗੀਤ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਨ। ਫਿਲਮ ਮੁਗਲ-ਏ-ਆਜ਼ਮ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮ ਜੋਗਨ ਬਨ ਕੇ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭ ਦਿਨ ਆਓ ਰਾਜ ਦੁਲਾਰਾ ਪਲੇਬੈਕ ਕੈਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਸਿਰਫ ਦੋ ਗੀਤ ਹਨ।[5]

ਉਸਤਾਦ ਬਡ਼ੇ ਗੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖਾਨ ਦੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਗੀਤ -

  • ਯਾਦ ਪਿਆ ਕੀ ਆਏ
  • ਆਏ ਨਾ ਬਾਲਮ
  • ਨੈਨਾ ਮੋਰੇ ਤਰਸ ਗਏ
  • ਸੇਯਾਂ ਬੋਲੋ
  • ਪ੍ਰੇਮ ਅਗਨ ਜੀਅਰਾ
  1. 1.0 1.1 Ramachandra Guha (5 June 2020). "Melody within (Bade Ghulam Ali Khan)". The Telegraph Online (newspaper). Retrieved 19 October 2020.
  2. "How Partition impacted musical legacies in India and Pakistan". The Tribune (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2025-03-10.
  3. "बड़े गुलाम अली खान: जिन्होंने गाने के लिए रफी और लता से 50 गुना फीस ली". Firstpost Hindi. 2 April 2018.
  4. "How Partition impacted musical legacies in India and Pakistan". The Tribune (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2025-03-10.
  5. "बड़े गुलाम अली खान: जिन्होंने गाने के लिए रफी और लता से 50 गुना फीस ली". Firstpost Hindi. 2 April 2018.

Information related to ਉਸਤਾਦ ਬੜੇ ਗੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ

鹿児島中央駅, Tindr_(kawah), Brachiaria_perrieri, Bangkok_Arena, جائزة_سويسرا_الكبرى_1951, 1996年モナコグランプリ, National_Catholic_Educational_Association, Ernest_Simpson, Azerbaijan–Uruguay_relations, L'uccello_migratore, Forget_Baghdad:_Jews_and_Arabs_–_The_Iraqi_Connection, Paus_Klemens_VI, Secretaría_de_Agricultura_y_Ganadería_(Honduras), المركز_الأوروبي_لرصد_المخدرات_والإدمان, 耶德瓦布内大屠杀, Ley_del_candado, Мозаика_«Сфинкс», 唐吉訶德_(日本電視劇), A._H._M._Jones, Sekretariat_Kementerian_Badan_Usaha_Milik_Negara_Republik_Indonesia, Versalles_(Buenos_Aires), Christ_Church,_East_Sheen, كريس_كوبر_(كرة_سلة), Stennett_H._Brooks, كأس_السوبر_الإسباني_2011, Iglesia_ni_Cristo_Museum_(Quezon_City), Slang_(benda), Міжштатна_автомагістраль_85, Walking_Away_(K.One_song), John_Tuttle_(athlete), Shinee's_Hello_Baby, S_Tel, The_Three_Musketeers_(serial_TV_2014), Середине, Dance_Concerts,_California_1958, Daftar_stasiun_televisi_di_Kepulauan_Bangka_Belitung, Rüderswil, أو_تي_آر_إس, Senegal_River, Svend_Didrichsen, 金刃憲人

Nathaniel_Ruggles, Journals_of_the_First_Fleet, تاريخ_أنظمة_التشغيل, Poppin'_(album), Seleção_Palestina_de_Futebol, 1904_United_States_presidential_election_in_New_Hampshire, National_Space_Development_Program_(Philippines), سوبر_ميرو_(مسلسل), Kepuhunan, Lee_Jin, Amanda_Sukma, Human_on_the_Inside, العلاقات_البرتغالية_القيرغيزستانية, هندريك_أنتوني_كرامرز, Краковское_воеводство_(Королевство_Польское), Повітряне_командування_«Південь», Maximalist_Italian_Socialist_Party, Oude_begraafplaats_Torhout, Bertrada_of_Laon, Qualifications_de_la_Coupe_du_monde_de_cricket_2023, List_of_cities,_towns_and_villages_in_Samoa, Sylvia_Albrecht, Yves_Bissouma, أيل_جنوب_الأنديز, Maurice_Acker, Wangsa_Rajasa, Bendera_Antillen_Belanda, Санкт-Петербургский_лейб-гвардии_полк, Theodore_Beza, Bendera_Yugoslavia, Fuerza_Aérea_Uruguaya, Danang_Prasetyo_Wibowo, M._Thamrin_Marzuki, Shimamoto,_Osaka, Hirokazu_Koreeda, 1994_Colombian_parliamentary_election, Microsauria, Ernst_van_Oostenrijk, Personal_Affairs, Napa_Valley_AVA, Kevin_Brown_(author), Акація_біла_(Одеса,_№_1), Pondok_Modern_Darul_Qiyam_Gontor_6, Gunung_Pasaman, Željko_Komšić, Atatürk_Olimpiyat_Stadyumu, Warren_Publishing, タイガーマスク_(プロレスラー), Montrose_(book), Карл_V_(король_Франции)

鹿児島中央駅, Tindr_(kawah), Brachiaria_perrieri, Bangkok_Arena, جائزة_سويسرا_الكبرى_1951, 1996年モナコグランプリ, National_Catholic_Educational_Association, Ernest_Simpson, Azerbaijan–Uruguay_relations, L'uccello_migratore, Forget_Baghdad:_Jews_and_Arabs_–_The_Iraqi_Connection, Paus_Klemens_VI, Secretaría_de_Agricultura_y_Ganadería_(Honduras), المركز_الأوروبي_لرصد_المخدرات_والإدمان, 耶德瓦布内大屠杀, Ley_del_candado, Мозаика_«Сфинкс», 唐吉訶德_(日本電視劇), A._H._M._Jones, Sekretariat_Kementerian_Badan_Usaha_Milik_Negara_Republik_Indonesia, Versalles_(Buenos_Aires), Christ_Church,_East_Sheen, كريس_كوبر_(كرة_سلة), Stennett_H._Brooks, كأس_السوبر_الإسباني_2011, Iglesia_ni_Cristo_Museum_(Quezon_City), Slang_(benda), Міжштатна_автомагістраль_85, Walking_Away_(K.One_song), John_Tuttle_(athlete), Shinee's_Hello_Baby, S_Tel, The_Three_Musketeers_(serial_TV_2014), Середине, Dance_Concerts,_California_1958, Daftar_stasiun_televisi_di_Kepulauan_Bangka_Belitung, Rüderswil, أو_تي_آر_إس, Senegal_River, Svend_Didrichsen, 金刃憲人, Nathaniel_Ruggles, Journals_of_the_First_Fleet, تاريخ_أنظمة_التشغيل, Poppin'_(album), Seleção_Palestina_de_Futebol, 1904_United_States_presidential_election_in_New_Hampshire, National_Space_Development_Program_(Philippines), سوبر_ميرو_(مسلسل), Kepuhunan, Lee_Jin, Amanda_Sukma, Human_on_the_Inside, العلاقات_البرتغالية_القيرغيزستانية, هندريك_أنتوني_كرامرز, Краковское_воеводство_(Королевство_Польское), Повітряне_командування_«Південь», Maximalist_Italian_Socialist_Party, Oude_begraafplaats_Torhout, Bertrada_of_Laon, Qualifications_de_la_Coupe_du_monde_de_cricket_2023, List_of_cities,_towns_and_villages_in_Samoa, Sylvia_Albrecht, Yves_Bissouma, أيل_جنوب_الأنديز, Maurice_Acker, Wangsa_Rajasa, Bendera_Antillen_Belanda, Санкт-Петербургский_лейб-гвардии_полк, Theodore_Beza, Bendera_Yugoslavia, Fuerza_Aérea_Uruguaya, Danang_Prasetyo_Wibowo, M._Thamrin_Marzuki, Shimamoto,_Osaka, Hirokazu_Koreeda, 1994_Colombian_parliamentary_election, Microsauria, Ernst_van_Oostenrijk, Personal_Affairs, Napa_Valley_AVA, Kevin_Brown_(author), Акація_біла_(Одеса,_№_1), Pondok_Modern_Darul_Qiyam_Gontor_6, Gunung_Pasaman, Željko_Komšić, Atatürk_Olimpiyat_Stadyumu, Warren_Publishing, タイガーマスク_(プロレスラー), Montrose_(book), Карл_V_(король_Франции), Leen-_en_Pachtwet, دونالد_مارك, The_Foolish_Virgin, Jasmin_Hukić, اضطرابات_الأهواز_2005, موناليزا_(ممثله_افلام), SMA_Negeri_13_Surabaya, Nadya_Anggraini_Mukmin, Daftar_kota_di_Filipina, Bigoli_in_salsa, 2014_in_Bellator_MMA, Sarita_Tiwari, Night_Shift_(1982_film), Aloysius_Ambrozic, El_Guamo, Moldova_women's_national_under-16_basketball_team, وحدة_أبولو_القمرية, The_Wolf_Man_(franchise), أسد_الغابة_في_معرفة_الصحابة, جورج_شاربي, 超ときめき♡宣伝部, 2021_Virginia_gubernatorial_election, AutoExpreso, Ilirikum, Áreas_protegidas_da_região_floral_do_Cabo, Sambon,_Banyudono,_Boyolali, سعاد_العمري, 1792_Delaware_gubernatorial_election, Plaza_del_Carnaval_y_la_Cultura, Battle_of_the_Slopes, جلوة_مزركشة_الرأس, الأسطورة, Millarworld, Casselton,_North_Dakota, الاتحاد_السوفيتي, Sun_Inn,_Barnes, Resultados_do_Carnaval_do_Rio_de_Janeiro_em_2020, Baidyanathpur,_Paschim_Bardhaman, Radial_tire, Kemal_Palevi, كينيشما, Bodocó, Ahmed_Afif, 6th_Corps_(People's_Republic_of_China), lijst_van_personen_overleden_in_1998, الفخار_الروماني_القديم, Kakuriyo_no_Yadomeshi, Marcus_W._Robertson, Carta_de_una_desconocida_(película_de_1948), Takuma_Aoki, Arief_Gajah_Mada, Rust_and_Bone, Українська_загальна_енциклопедія, Super_Puber, 紀宝町, Telecommunications_in_Sweden, Frederick_Lippitt, Scutia_myrtina, Muslimin_Yahaya, 名探偵コナン

Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Portal di Ensiklopedia Dunia

Kembali kehalaman sebelumnya