ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਪ੍ਰਸਾਦ

ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਪ੍ਰਸਾਦ
ਜਨਮ	(1889-01-30)30 ਜਨਵਰੀ 1889 ਵਾਰਾਨਸੀ, ਭਾਰਤ
ਮੌਤ	14 ਜਨਵਰੀ 1937(1937-01-14) (ਉਮਰ 47) ਵਾਰਾਨਸੀ, ਭਾਰਤ
ਕਿੱਤਾ	ਕਵੀ, ਨਾਟਕਕਾਰ, ਨਾਵਲਕਾਰ

ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਪ੍ਰਸਾਦ (30 ਜਨਵਰੀ 1889 – 14 ਜਨਵਰੀ 1937), ਹਿੰਦੀ ਕਵੀ, ਨਾਟਕਕਾਰ, ਕਥਾਕਾਰ, ਨਾਵਲਕਾਰ ਅਤੇ ਨਿਬੰਧਕਾਰ ਸਨ। ਉਹ ਆਧੁਨਿਕ ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਥੀਏਟਰ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਾਨ ਹਸਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ।^[1] ਉਹ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਛਾਇਆਵਾਦੀ ਯੁੱਗ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਤੰਭਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਹਿੰਦੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਛਾਇਆਵਾਦ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਦੁਆਰਾ ਖੜੀ ਬੋਲੀ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਰਸਮਈ ਧਾਰਾ ਪ੍ਰਵਾਹਿਤ ਹੋਈ ਅਤੇ ਉਹ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਸਿੱਧ ਭਾਸ਼ਾ ਬਣ ਗਈ।

ਪ੍ਰਸਾਦ ਨੇ 'ਕਲਾਧਰ' ਦੇ ਕਲਮੀ ਨਾਮ ਨਾਲ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਜੈ ਸ਼ੰਕਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਗਈ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ, ਚਿੱਤਰਧਰ, ਹਿੰਦੀ ਦੀ ਬ੍ਰਜ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਦੀਆਂ ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਖਾਦੀ ਬੋਲੀ ਜਾਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਿਤ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।

ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਾਦ ਨੇ ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਹਿਤਕ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ 'ਛਾਇਆਵਾਦ' ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ।

ਉਸਨੂੰ ਸੁਮਿਤਰਾਨੰਦਨ ਪੰਤ, ਮਹਾਂਦੇਵੀ ਵਰਮਾ, ਅਤੇ ਸੂਰਿਆਕਾਂਤ ਤਰਿਪਾਠੀ 'ਨਿਰਾਲਾ' ਦੇ ਨਾਲ, ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ (ਛਾਇਆਵਾਦ) ਵਿੱਚ ਰੋਮਾਂਸਵਾਦ ਦੇ ਚਾਰ ਥੰਮ੍ਹਾਂ (ਚਾਰ ਸਤੰਭ) ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਉਸਦੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਤੱਤ ਤੋਂ ਬਚਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ (ਤਤਸਮ) ਸ਼ਬਦ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ (ਤਦਭਾਵ ਸ਼ਬਦ) ਤੋਂ ਲਏ ਗਏ ਸ਼ਬਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਉਸਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਤੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਤੱਕ, ਉਸਦੇ ਯੁੱਗ ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਦਿੱਖ ਨੂੰ ਫੈਲਾਉਂਦਾ ਹੈ।

• "Jaishanker Prasad Biography". Varanasi Travel and Tourism Guide. Varanasi.org. Archived from the original on 2020-09-30. Retrieved 2014-01-19.
• Dimitrova, Diana (2004). Western Tradition and Naturalistic Hindi Theatre. Peter Lang. ISBN 0-8204-6822-3.