ਪ੍ਰਬੋਧ ਪੰਡਿਤ

ਪ੍ਰਬੋਧ ਬੇਚਾਰਦਾਸ ਪੰਡਿਤ (ਗੁਜਰਾਤੀ ਭਾਸ਼ਾ: પ્રબોધ બેચરદાસ પંડિત; 23 ਜੂਨ 1923 - 28 ਨਵੰਬਰ 1975) ਗੁਜਰਾਤ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀ।^[1] ਉਸਨੇ ਗੁਜਰਾਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਦਸ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਈ ਖੋਜ ਪੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖ ਵੱਖ ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ। 1967 ਵਿਚ, ਉਸਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਦਾ ਇਨਾਮ ਮਿਲਿਆ ਅਤੇ 1973 ਵਿਚ, ਰਣਜੀਤਰਾਮ ਸੁਵਰਨਾ ਚੰਦਰਕ।

ਪ੍ਰਬੋਧ ਪੰਡਿਤ ਦਾ ਜਨਮ 23 ਜੂਨ 1923 ਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਭਾਵਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਾਲਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਅਤੇ ਅਮਰੇਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰੀਤਮਨਗਰ ਮਿਊਂਸਿਪਲ ਸਕੂਲ ਸਣੇ ਕਈ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ 1939 ਵਿੱਚ ਨਵਚੇਤਨ ਹਾਈ ਸਕੂਲ, ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਤੋਂ ਦਸਵੀਂ ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਸੀ। 1942 ਦੀ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਕਾਰਨ ਉਹ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੋਂ ਖੁੰਝ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਕੈਦ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ 1944 ਵਿੱਚ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਅਰਧਮਾਗਧੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਬੈਚਲਰ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ, ਫਿਰ 1946 ਵਿੱਚ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਿਆ ਭਵਨ ਵਿਖੇ ਆਪਣੇ ਮਾਸਟਰ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਕੀਤੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ, ਉਹ ਲੰਡਨ ਚਲਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਓਰੀਐਂਟਲ ਅਤੇ ਅਫਰੀਕੀ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਰਾਲਫ਼ ਲਿਲੀ ਟਰਨਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਡਾਕਟਰੇਟ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਥੇ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪੀਐਚ.ਡੀ. ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਸ਼ਾਦਾਵਾਸ਼ਯਕ-ਬਾਲਵਬੋਧਵ੍ਰਿਤੀ ਤੇ ਆਪਣੀ ਖੋਜ ਲਈ 1950 ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਰੁਚੀ ਉਸਨੂੰ ਜੂਲੇਸ ਬਲੌਕ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਈ, ਜਿਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਵੱਖ ਵੱਖ ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ।^[2][3]

ਭਾਰਤ ਪਰਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪ੍ਰਬੋਧ ਪੰਡਿਤ ਨੇ ਸੰਸਦ ਦੇ ਲੈਕਚਰਾਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਦੇ ਐਲ ਡੀ ਆਰਟਸ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। 1957 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਠਕ ਵਜੋਂ ਗੁਜਰਾਤ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਿਆ। 1964 ਤੋਂ 1965 ਤੱਕ ਉਸਨੇ ਪੁਣੇ ਦੇ ਡੈੱਕਨ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਇਆ। 1967 ਵਿਚ, ਉਹ ਦਿੱਲੀ ਚਲਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਲੈਕਚਰਾਰ ਵਜੋਂ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਿਥੇ ਉਹ 1975 ਤਕ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਮਿਸ਼ੀਗਨ, ਨੈਰੋਬੀ, ਬਰਕਲੇ, ਅਤੇ ਕੌਰਨਲ ਦੀਆਂ ਸੰਬੰਧਿਤ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਸਮੇਤ ਕਈ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਜ਼ਟਿੰਗ ਲੈਕਚਰਾਰ ਵਜੋਂ ਪੜ੍ਹਾਇਆ।^[2][3]