ਬਿਨੈ ਮਜੂਮਦਾਰ

ਬਿਨੈ ਮਜੂਮਦਾਰ (ਬੰਗਾਲੀ: বিনয় মজুমদার) (17 ਸਤੰਬਰ 1934 - 11 ਦਸੰਬਰ 2006) ਇੱਕ ਬੰਗਾਲੀ ਕਵੀ ਸੀ। ਬਿਨੈ ਨੂੰ 2005 ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ।

ਬਿਨੈ ਮਜੂਮਦਾਰ ਦਾ ਜਨਮ ਮਿਆਂਮਾਰ (ਪਹਿਲਾਂ ਬਰਮਾ) ਵਿੱਚ 17 ਸਤੰਬਰ 1934 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਉਸ ਥਾਂ ਚਲਾ ਗਿਆ ਜੋ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਠਾਕੁਰਨਗਰ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਹੈ। ਬਿਨੈ ਆਪਣੀ ਜਵਾਨੀ ਤੋਂ ਹੀ ਗਣਿਤ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਕਲਕੱਤਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰੈਜੀਡੈਂਸੀ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ‘ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ’ (ਪ੍ਰੀ-ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ) ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਨੇ ਬੰਗਾਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਮਕੈਨੀਕਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਹੁਣ 1957 ਵਿੱਚ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ, ਸਾਇੰਸ ਐਂਡ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ, ਕਲਕੱਤਾ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਬਿਨੈ ਬਾਅਦ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕਵਿਤਾ ਵੱਲ ਮੁੜ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਰੂਸੀ ਤੋਂ ਬੰਗਾਲੀ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਪਾਠ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤੇ। ਜਦੋਂ ਬਿਨੈ ਨੇ ਲਿਖਤ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ, ਵਿਧੀਗਤ ਨਿਰੀਖਣ ਅਤੇ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਦੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਿਖਲਾਈ ਨੇ ਉਸਦੀ ਕਾਵਿ-ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ ਤੇ ਆਪਣੀ ਜਗ੍ਹਾ ਲੱਭੀ। ਉਸ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੁਸਤਕ ਨਕਸ਼ਤਰ ਅਲੋਏ (ਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ) ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਿਨੈ ਮਜੂਮਦਾਰ ਦਾ ਅੱਜ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕੰਮ ਫਿਰੇ ਏਸ਼ੋ, ਚਾਕਾ (ਵਾਪਸ ਆਓ, ਹੇ ਪਹੀਏ, 1960) ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਡਾਇਰੀ ਦੇ ਫਾਰਮੈਟ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਗਾਇਤਰੀ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਸਪਿਵਕ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਕਲਕੱਤਾ ਦੀ ਇੱਕ ਸਾਥੀ ਅਤੇ ਮਜੂਮਦਾਰ ਦੀ ਸਮਕਾਲੀ ਸੀ। ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨਰਾਇਣ ਸੀ.ਐਚ ਘੋਸ਼ ਨੇ ਬਿਨੈ ਮਜੂਮਦਾਰ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਉੱਤੇ ਬਿਨੈ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੇ ਗਣਿਤ ਦੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੇਖ ਲਿਖੇ ਹਨ। ਘੋਸ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ 1960 ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਫਿਰੇ ਏਸ਼ੋ ਚਾਕਾ ਬਿਨੈ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਤੀ (ਜਿਸਦਾ ਪਹੀਆ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ) ਨੂੰ ਬੁਲਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਸੀ - ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਘੋਸ਼ ਨੇ ਬਿਨੈ ਮਜੂਮਦਾਰ ਦੀ 'ਬਾਲਮੀਕਿਰ ਕਬੀਤਾ' ਰਤਨਾਕਰ ਬਾਲਮੀਕੀ (ਪਹਿਲੇ ਕਵੀ) ਦਾ ਰਵੀਂਦਰਨਾਥ ਠਾਕੁਰ ਦੁਆਰਾ 'ਬਾਲਮੀਕਿਰ ਪ੍ਰਤਿਭਾ' ਦਾ ਅੱਗੇ ਜਾਰੀ ਰਹਿਣਾ ਸੀ। ਘੋਸ਼ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਬਿਨੈ ਦੀ ਕਵਿਤਾ 'ਏਕਾ ਏਕਾ ਕਥਾ ਬਲੀ' ਇਕੱਲਤਾ ਦਾ ਗੀਤ ਹੈ ਜੋ ਜੌਨ ਮਿਲਟਨ ਦੀ ਕਾਵਿਕ ਦਿਲਗੀਰੀ ਵਾਂਗ ਹੈ ਜਾਂ ਜਿਵੇਂ ਪਰਸੀ ਬਾਈਸ਼ੇ ਸ਼ੈਲੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ 'ਮੈਨੂੰ ਅੱਧੀਆਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਸਿਖਾਓ / ਜੋ ਤੇਰੇ ਜ਼ਹਨ ਵਿੱਚ ਰੋਸ਼ਨ ਹਨ ; / ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇੱਕਸੁਰ ਪਾਗਲਪਨ / ਮੇਰੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਵਹਿ ਤੁਰੇਗਾ, / ਵਿਸ਼ਵ ਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸੁਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੈਂ ਹੁਣ ਸੁਣ ਰਿਹਾ ਹਾਂ '। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪੂਰਵਗਾਮੀ ਬੰਗਾਲੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਫਲ ਨਾਵਲਕਾਰ, ਬੰਕਿਮ ਚੰਦਰ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਸੀ, - ਬਿਨੈ ਦੀ ਮਾਤ ਭਾਸ਼ਾ, 'ਕੀਓ ਕਖਨੋ ਏਕਾ ਠਕੀਓਣਾ' (ਕੋਈ ਇਕੱਲਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ) ਲਿਖਿਆ ਸੀ।