Үгезкөтүче йолдызлыгы

Үгезкөтүче
Үгезкөтүче Үгезкөтүче сурәтне зурайтырга өчен чиртегез
Латинча исем	Boɵtes (иял. к.: Boɵtis)
Кыскартма	Boo
Нигез	сакчы
Туры калкулык	13^сәг 30^мин тан 15^сәг 45^мин кача
Авышлык	+8° тан +55° 30′ кача
Мәйдан	907 кв. градус (13 урын)
Иң якты йолдызлар (зурлык < 3^m)	Арктур (α) — −0,04^m Мөфрид (η) — 2,68^m Изар (ε) — 2,70^m
Метеор агымнары	Гыйнвар Бутилары Июнь Бутилары Квадрантилар
Янәшә йолдызлыклар	Тазылар Вероника Чәчләре Төньяк Таҗ Аждаһа Геркулес Елан Сөмбелә Зур Җидегән
Йолдызлык +90° тан −34° кача киңлекләрендә күренә. Русия территориясендә иң яхшы күренүчәнлек вакыты — əприᴫ–май.

Үгезкөтүче йолдызлыгы (лат. Boɵtes, грек. Βοώτης — «үгезле сабанчы» сүзеннән) — күк йөзе төньяк ярымшарының йолдызлыгы. Россиянең бөтен территориясендә күренә.

Астеризмлар

Йолдызлыкны зур астеризм оештыра. Аның төрле исемнәре бар — Эскимо, Һава Еланы яки Парашүт. Бу астеризм α (Арктур), ε (Изар), δ, β, γ һәм ρ йолдызларыны эченә ала.

μ², β, γ һәм δ йолдызлары исә төзексез дүртпочмакны тәшкил итәләр — Трапециясыман астеризм.

Тарих

Борынгы йолдызлык. Борынгы Юнaнcтандә аны Арктофилакс («Аю сакчысы», Зур Аю йолдызлыгы күздә тотыла) дип атаганнар. Клавдий Птолемей аны үзенең «Әлмагест» китабына керткән. Йолдызлык Аркад белән бәйләнәләр. Борынгы греклар карашлары буенча Аркад — ул нимфа Каллистоның улы, ул хаталык белән аулауда үзенең анаңны аю кыяфәтендә (аны Гера әверелдерде) эттән тоттырды.

к б ү Үгезкөтүче йолдызлары
Байер	α (Арктур) • β (Бәккар) • γ (Харис) • δ • ε (Изар) • ζ • η (Мөфрид) • θ (Аселлус Примус) • ι (Аселлус Секундус) • κ (Аселлус Тертиус) • λ • μ (Әлкалуропс) • ν¹ • ν² • ξ • ο • π • ρ • σ • τ • υ • φ • χ • ψ • ω • b • c • d • e • f • g • h (Мәрьәт) • i • k • A
Флемстид	1 • 2 • 3 • 4 (τ) • 5 (υ) • 6 (e) • 7 • 8 (η, Мөфрид) • 9 • 10 • 11 • 12 (d) • 13 • 14 • 15 • 16 (α, Арктур) • 17 (κ, Аселлус Тертиус) • 18 • 19 (λ) • 20 • 21 (ι, Аселлус Секундус) • 22 (f) • 23 (θ, Аселлус Примус) • 24 (g) • 25 (ρ) • 26 • 27 (γ) • 28 (σ) • 29 (π) • 30 (ζ) • 31 • 32 • 33 • 34 • 35 (ο) • 36 (ε, Изар) • 37 (ξ) • 38 (h, Мәрьәт) • 39 • 40 • 41 (ω) • 42 (β, Бәккар) • 43 (ψ) • 44 (i) • 45 (c) • 46 (b) • 47 (k) • 48 (χ) • 49 (δ) • 50 • 51 (μ, Әлкалуропс) • 52 (ν¹) • 53 (ν²) • 54 (φ) • Елан 1
Якындагы	Вольф 498 • ξ • SDSS J1416+13
Исемлек

Хәзерге 88 йолдызлык

Аждаһа • Аккош • Алтын Балык • Андромеда • Әсәт • Бүре • Вероника Чәче • Гакрәп • Ганка • Геркулес • Дәлү • Дельфин • Елан • Еланлы • Жираф • Җәди • Җәүза • Җилкәннәр • Зур Җидегән • Зур Эт • Кавәс • Калкан • Каракош • Кассиопея • Кәлтә • Кентавр • Кефей • Кече Ат • Кече Әсәт • Кече Җидегән • Кече Эт • Киль • Кискеч • Кит • Козгын • Компас • Кораб Койрыгы • Корбан Чалу Урыны • Көньяк Балык • Көньяк Өчпочмак • Көньяк Су Аждаһасы • Көньяк Таҗ • Куян • Күгәрчен • Лира • Мизан • Микроскоп • Мич • Насос • Оҗмах Кошы • Октант • Олаучы • Орион • Очар Балык • Өчпочмак • Пегас • Персей • Почмаклык • Рәссам • Саратан • Сәвер • Сәгать • Секстант • Селәүсен • Сөмбелә • Су Аждаһасы • Сынчы • Сыңармөгез • Табак • Тавис • Тазылар • Телескоп • Торна • Төлке • Төньяк Таҗ • Тукан • Ук • Үгезкөтүче • Соран • Хач • Хәмәл • Хут • Һинд • Циркуль • Чебен • Челтәр • Эридан • Яссы Тау

к б ү Әбүрәйхан әл-Бирунинең «Мәсгуд кануны» зайичәсендәге йолдызлыклары
21 төньяк	Дөббеләсгар (Кече Җидегән) \| Дөббеләкбәр (Зур Җидегән) \| Аждаһа \| Кефей / Янучан \| Кычкыручы / Улаучы (Үгезкөтүче) \| Хәер Табагы (Төньяк Таҗ) \| Тезләнүче (Геркулес) \| Лира / Кимвал \| Таир / Дөҗаҗ (Аккош) \| Зателкөрси (Кассиопея) \| Персей / Хамил Рәэселгул \| Тезген Тотучы (Олаучы) \| Еланнарны Тылсымлаучы (Еланлы) \| Хәйя (Елан) \| Сәһем / Туку Станы (Ук) \| Каракош \| Дельфин \| Кыйтгателфәрәс (Кече Ат) \| Фәрәселзөлҗәнах (Пегас) \| Андромеда \| Мөсәлләс (Өчпочмак)
12 зодиак	Кәбәш / Хәмәл \| Сәвер \| Тәваэман (Җәүза) \| Саратан \| Әсәт \| Газраэ (Сөмбелә) \| Мизан \| Гакрәп \| Рами / Кавәс \| Җәди \| Сакыйбелмаэ / Дәлү \| Сәмәкәтан (Хут)
15 көньяк	Кит / Сәбгелбәхер \| Җәббар / Җәүза (Орион) \| Нәһер (Эридан) \| Әрнәб (Куян) \| Кәлбеләкбәр (Зур Эт) \| Кәлбелмөкаддәм (Кече Эт) \| Сәфинә (Арго Корабы) \| Шөҗаг (Су Аҗдаһасы) \| Табак \| Гораб (Козгын) \| Кентавр \| Сәбгъ (Бүре) \| Төтәсләвеч (Корбан Чалу Урыны) \| Таҗ (Көньяк Таҗ) \| Хут (Көньяк Балык)

Үгезкөтүче йолдызлыгы

Астеризмлар

Тарих

Portal di Ensiklopedia Dunia