Ігар Іванавіч Стралкоў
Ігар Іванавіч Стралкоў (таксама вядомы як — Ігар Усеваладавіч Гіркін; нар. 17 снежня 1970) — адзін з лідараў непрызнанай Данецкай Народнай Рэспублікі, атрымаў вядомасць вясной 2014 года падчас пратэстаў на паўднёвым усходзе Украіны як актыўны ўдзельнік узброеных арганізацый. БіяграфіяНарадзіўся і вырас у Маскве ў сям’і патомных ваенных. З дзяцінства цікавіўся гісторыяй[3]. З 1989 захапляецца ваеннай рэканструкцыяй і гісторыяй Белага руху[4][5][6][7]. У 1993 годзе скончыў Маскоўскі дзяржаўны гісторыка-архіўны інстытут, аднак прафесіі гісторыка ён палічыў за лепшае кар’еру ваеннага[3]. У 1993—1994 гадах праходзіў тэрміновую службу ва Узброеных Сілах Расійскай Федэрацыі[8], стралок роты аховы 190-й ракетнай тэхнічнай базы ў Галіцына (в/ч 11281 МО СПА; цяпер расфарміравана)[4]. Пасля завяршэння тэрміновай службы застаўся служыць па кантракце: спачатку — у складзе мотастралковай брыгады, а потым — у якасці ваеннага разведчыка[9]. Браў удзел у баявых дзеяннях у Прыднястроўе ў чэрвені-ліпені 1992 года (добраахвотнік 2-га ўзвода Чарнаморскага казацкага войскі, Кошніца — Бендэры), у Босніі з лістапада 1992 года па сакавік 1993 ўключна (2-й Рускі добраахвотніцкі атрад, 2-я Подрынская лёгкопяхотная і 2-я Маявіцкая брыгады Войска Рэспублікі Сербскай, Вышаград — Прыбой), у Чачні (166-я гвардзейская асобная мотастралковая брыгада, сакавік-кастрычнік 1995 года, і ў частках спецыяльнага прызначэння з 1999 па 2005 год), выконваў спецыяльныя заданні ў іншых рэгіёнах Расіі[3][4][8]. У канцы 1990-х гадоў апублікаваў аўтабіяграфічны «Баснійскі дзённік»[3]. Паводле слоў расійскага праваабаронцы Аляксандра Чаркасава, старшыні рады праваабарончага цэнтра «Мемарыял», Ігар Стралкоў у 2001 годзе служыў у 45-м асобным гвардзейскім палку спецыяльнага прызначэння ў ваколіцах вёскі Хатуні Ведзянскага раёна Чачні[10][11]. 6 студзеня 1998 года ў газеце «Завтра» з’яўляецца першая публікацыя Стралкова — пра рускіх добраахвотнікаў, якія ваявалі ў Босніі. У гэтым выданні ён рэгулярна публікаваўся да кастрычніка 2000 года, пісаў пра сітуацыю ў Чачні і іншых гарачых кропках на тэрыторыі Расіі, крытыкаваў нацыянальную палітыку ўлад[12]. У газеце «Завтра» пазнаёміўся з Аляксандрам Барадаем[4]. У жніўні 1999 года спецыяльныя карэспандэнты газеты «Заўтра» Аляксандр Барадай і Ігар Стралкоў падрыхтавалі рэпартаж з Кадарскай зоны Дагестана аб тым, як спецназ МУС праводзіў зачыстку некалькіх вёсак, дзе пражывалі вахабіты[4][13]. Працаваў карэспандэнтам незалежнага інтэрнэт-агенцтва «ANNA-NEWS», якое зарэгістравана ў Абхазіі, у ліпені 2011 года[4][14]. Паводле слоў брытанскай «Бі-бі-сі», апошняе месца службы — упраўленне па барацьбе з міжнародным тэрарызмам «2-й службы» (Службы па абароне канстытуцыйнага ладу і барацьбе з тэрарызмам) ФСБ Расіі[15]. Паводле некаторых звестак, пасля выхаду ў адстаўку працаваў начальнікам службы бяспекі інвестыцыйнага фонду «Маршал-Капітал» расійскага прадпрымальніка К. В. Малафеева[16]. На працягу доўгага часу прадстаўніком гэтага інвестыцыйнага фонду таксама працаваў сябар Ігара Стралкова — Аляксандр Барадай, абраны прэм’ер-міністрам Данецкай Народнай Рэспублікі (ДНР)[17]. У канцы студзеня 2014 года, як заяўляў Стралкоў, ён забяспечваў бяспеку дастаўленых у Кіеў з Грэцыі афонскіх святынь — Дароў вешчуноў, а таксама наведаў Еўрамайдан[18].  Ігар Стралкоў вядомы ў асяроддзі ваенна-гістарычных рэканструктараў Масквы. На адным з інтэрнэт-форумаў[19], прысвечаным узнаўленню вайны з Напалеонам 1812 года і Грамадзянскай вайны, ён з’яўляецца мадэратарам. З’яўляецца кіраўніком клуба «Зводная кулямётная каманда», сфармаванага на базе ваенна-гістарычнага клуба «Маскоўскі драгунскі полк». Прымаў удзел у такіх рэканструкцыях, як «Вайна 16-га года» у жніўні 2009-га, фестываль «Памяці Грамадзянскай вайны» у лютым 2010 года, «Грамадзянская вайна на Поўдні Расіі», «Доблесць і гібель рускай гвардыі»[20][21]. Быў сябрам ваенна-гістарычнага клуба «Марковцы»[22]. У маі 1996 года быў залічаны ў склад Драздоўскага аб’яднання ў чыне унтэр-афіцэра[23]. Паводле слоў самога Стралкова, ён з’яўляецца палкоўнікам ФСБ Расіі ў адстаўцы[9][24][25][26] (з сакавіка 2013 года[26]). Па дадзеных брытанскай «Бі-бі-сі», апошняе месца службы Гіркіна — упраўленне па барацьбе з міжнародным тэрарызмам «2-й службы» (Службы па абароне канстытуцыйнага ладу і барацьбе з тэрарызмам) ФСБ Расіі[15]. Паводле інфармацыі ўкраінскіх сродкаў масавай інфармацыі, якая стала з’яўляцца пасля 15 красавіка 2014 года, Ігар Стралкоў мае грамадзянства Расійскай Федэрацыі і нібыта з’яўляецца дзеючым афіцэрам спецназа ГРУ Генеральнага штаба Узброеных сіл Расіі. Украінскі бок не прывёў доказаў гэтай інфармацыі[27]. Паводле слоў самога Стралкова, ён ніколі не служыў у ГРУ[9][28]. Паводле ўласных слоў, прыехаў на Украіну па сваёй ініцыятыве, кіруючыся асабістымі перакананнямі. Сабраў вакол сябе мясцовых праціўнікаў новых кіеўскіх улад і арганізаваў атрад народнага апалчэння[29]. Паводле інфармацыі, агучанай адным з кіраўнікоў контрвыведкі Службы бяспекі Украіны Віталём Найдай, Ігар Стралкоў падчас крымскага крызісу з’яўляўся памочнікам па сілавым пытаннях прэм’ер-міністра Аўтаномнай рэспублікі Крым Сяргея Аксёнава. У інтэрв’ю журналістам Найда сказаў, што Стралкоў прыбыў на тэрыторыю Украіны ў канцы лютага — пачатку сакавіка 2014 года, а ў пачатку красавіка «атрымаў прамы загад з Масквы пачаць маштабную дыверсійную аперацыю на мацерыковай частцы Украіны, у прыватнасці ў Данецкім і Луганскім рэгіёнах»[30]. Паводле слоў журналіста Алега Кашына, 2 сакавіка перамовы з галоўкомам ВМС Украіны Д. В. Беразоўскім вёў той жа чалавек, што ў цяперашні час камандуе самаабаронай Славянска — паплечнік Аксёнава Ігар Іванавіч, якога яму адрэкамендавалі як дзеючага супрацоўніка ГРУ[31]. Згодна з заявамі аднаго з кіраўнікоў СБУ, 8 красавіка 2014 года Стралкоў праз Керчанскую пераправу выехаў з Крыма ў Растоў-на-Доне, а 12 красавіка перасёк дзяржаўную мяжу Украіны «для рэалізацыі сілавога сцэнарыя схаванай агрэсіі» ў паўднёва-ўсходніх рэгіёнах Украіны[30]. 13 красавіка 2014 года ў Славянску трапіла ў засаду група супрацоўнікаў СБУ, што перамяшчаліся на аўтамабілях. Яны былі абстраляныя невядомымі асобамі. У выніку адзін афіцэр загінуў, яшчэ трое былі параненыя. Па сцвярджэнні СБУ кіраваў нападаўшымі Ігар Стралкоў[32][33]. 16 красавіка 2014 года ў раёне Славянска сіламі апалчэння былі заблакаваныя падраздзялення 25-й Днепрапятроўскай паветрана-дэсантнай брыгады ПДВ Узброеных сіл Украіны. Паводле інфармацыі, агучанай прэс-цэнтрам СБУ, канфіскацыя зброі і шасці адзінак баявой тэхнікі тэхнікі (БТР-Д і БМД) у днепрапятроўскіх дэсантнікаў была здзейсненая пад кіраўніцтвам Ігара Стралкова. Таксама СБУ сцвярджае, што Стралкоў прымаў удзел у вярбоўцы ваеннаслужачых аэрамабільнай брыгады, у выніку чаго частка з іх перайшла на бок апалчэння[34]. 14 красавіка 2014 года ў інтэрнэце з’явіліся запісы[35], пазначаныя як перамовы «сепаратыстаў», якія дзейнічаюць на тэрыторыі Паўднёвага Усходу Украіны, у якой чалавек з пазыўным «Стралок» дакладвае аб паспяховай ліквідацыі прадстаўнікоў кіраўніцтва СБУ ў раёне Славянска падчас распачатай сілавымі структурамі Украіны антытэрарыстычнай аперацыі. У каментарыях у СМІ рабілася здагадку, што чалавек з пазыўным «Стралок» з’яўляецца адным з кіраўнікоў «сепаратыстаў» Ігарам Стралковым[36], а яго суразмоўцам — расійскі прадпрымальнік Аляксандр Барадай, які працаваў у інвестыцыйным фондзе «Маршал-Капітал» Канстанціна Малафеева[16][37]. Паводле сцвярджэння СБУ, група Стралкова датычная да забойства дэпутата Горлаўскага гарсавета Данецкай вобласці ад партыі «Бацькаўшчына» Уладзіміра Рыбака, выкрадзенага 17 красавіка 2014 года [38][39]. 29 красавіка Стралкоў быў уключаны ў спіс асоб, у дачыненні да якіх уведзены санкцыі — забарона на ўезд і замарожванне актываў у ЕС[40]. Па інфармацыі СМІ, 26 красавіка 2014 года часовае кіраўніцтва самаабвешчанай Данецкай Народнай Рэспублікі ўсклала на Ігара Стралкова кіраўніцтва блакпостамі. Сам Ігар Стралкоў называецца кіраўніком народнага апалчэння Данбаса[41]. 26 красавіка 2014 года Ігар Стралкоў упершыню публічна даў інтэрв’ю карэспандэнтам «Камсамольскай праўды», у якім апісаў апошнія падзеі з удзелам сваіх падначаленых, іх склад, матывацыю, а таксама абмаляваў бліжэйшыя мэты і задачы падкантрольных яму сіл[42][43]. 2 мая 2014 года ўкраінскія сілавыя структуры аднавілі наступ у раёне Славянска і Краматорска[44]. Стралкоў узначаліў апалчэнцаў, што абаранялі Славянск[45]. З 12 мая 2014 года Ігар Стралкоў — камандуючы «ўзброенымі сіламі Данецкай Народнай Рэспублікі»[46][47], з 16 мая — міністр абароны ДНР[48]. 5 ліпня Славянск перайшоў пад кантроль Узброеных сіл і Нацыянальнай гвардыі Украіны. 6 ліпеня Ігар Стралкоў абвясціў сябе «ваенным камендантам Данецка»[49]. 16 ліпеня ён, рыхтуючы да асады Данецк, увёў у горадзе ваеннае становішча[50]. 14 жніўня Ігар Стралкоў сышоў у адстаўку з пасады кіраўніка міністэрства абароны ДНР[51]. 21 мая 2014 года Генеральная пракуратура Украіны адкрыла ў дачыненні да Ігара Гіркіна крымінальную справу па падазрэнні ў стварэнні тэрарыстычнай групы або тэрарыстычнай арганізацыі (ч. 1 арт. 258-3), арганізацыі масавых беспарадкаў (ч. 1 арт. 294), здзяйсненні тэракту (ч. 1 арт. 258)[52] Генеральная пракуратура Украіны інкрымінуе Стралкову, што ён «на працягу сакавіка-красавіка 2014 года для здзяйснення тэрактаў на Украіне стварыў тэрарыстычную групу, кіраваў яе дзейнасцю, арганізаваў масавыя беспарадкі ў Харкаўскай, Луганскай, Данецкай абласцях, Аўтаномнай Рэспубліцы Крым, якія суправаджаліся гвалтам у дачыненні да грамадзян, а таксама пагромамі, падпаламі, знішчэннем маёмасці, захопам будынкаў і збудаванняў»[52], а таксама «здзейсніў тэрарыстычны акт, які прывёў да гібелі людзей і іншых цяжкіх наступстваў». 25 студзеня 2024 года суд у Маскве прысудзіў Ігара Стралкова (Гіркіна) да чатырох гадоў зняволення ў калоніі па абвінавачанні ў закліках да экстрэмісцкай дзейнасці[53]. Сям’яЖанаты, двое сыноў: Андрэй і Аляксандр[3]. Маці — Ала Іванаўна, ёсць сястра[3]. Дзед — Іван Канстанцінавіч Руноў, савецкі афіцэр, удзельнік Вялікай Айчыннай вайны[54] Публіцыстыка, літаратурная творчасцьАўтар адной выдадзенай кнігі (у жанры «казка», другая рыхтуецца да выхаду), а таксама прыкладна паўтара дзясяткаў ваенна-гістарычных артыкулаў і апавяданняў ваенна-мемуарнага характару, апублікаваных у асноўным пад псеўданімам[55]. Удзельнік круглага стала Незалежнага ваеннага агляду па вайне ў Сірыі[56].
Выбраная бібліяграфія
Крыніцы
Спасылкі
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
