Супрацьстаянне ў Славянску

Супрацьстаянне ў Славянску
Узброеныя аўтаматамі і гранатамётамі людзі з георгіеўскімі стужкамі ля будынка Славянскага гарсавета
Дата	12 красавіка — 5 ліпеня 2014 года
Месца	Славянск, Данецкая вобласць
Прычына	Абвяшчэнне Данецкай Народнай Рэспублікі
Вынік	Сілы ДНР з боем прарваліся з горада. Пераход Славянска пад кантроль ўкраінскай арміі[1][2]
Праціўнікі
Данецкая Народная Рэспубліка НАД Расійскія добраахвотнікі[3][4][5][6] Данскія казакі [7][8] Церскія казакі[7] БК «Аплот»[9] Урад Украіны СБУ Група «А» ЦСА[10] МУС Нацыянальная гвардыя[11] АПСП «Ягуар»[12] АСП па барацьбе з тэрарызмам «Амега»[12] 1-ы рэзервовы батальён[13] 1-ы рэзервовы батальён[14] ДАІ СП «Кобра»[15] УСУ[16] 25-я АПДБ[17] 95-я АПДБ[18]
Камандуючыя
Ігар Стралкоў Вячаслаў Панамароў Сяргей Журыкаў† [19][20] Васіль Крутаў Валянцін Налівайчанка Арсен Авакаў Аляксандр Анішчанка† Сяргей Кульчыцкі†
Сілы бакоў
1.500[21]-1000[22] (дадзеныя МУС Украіны) 2500 бойцов на всем востоке Украины (включая Славянск)[23] 1-ы рэзервовы батальён Нацгвардыі, невядомая колькасць байцоў МУС, СБУ і УС. Паводле дадзеных каардынатара абароны Данбаса Васіля Кісялёва на 6 мая 2014 года: 30 тыс. салдат, уключаючы Нацыянальную гвардыю[24]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Супрацьстаянне ў Славянску — умоўная назва баявых сутыкненняў паміж сілавымі структурамі, падначаленымі ўладам Украіны, і ўзброенымі фарміраваннямі сепаратыстаў у горадзе Славянску Данецкай вобласці Украіны. Фонам для супрацьстаяння сталі прарасійскія пратэсты на Усходзе Украіны.

Падзеі пачаліся 12 красавіка 2014 года, калі ўзброеныя члены «Народнага апалчэння Данбаса» занялі адміністрацыйныя будынкі (міліцыя, гарсавет)^[25], уключыўшы горад у зону ўплыву самаабвешчанай Данецкай Народнай Рэспублікі^[26]. Пасля амаль трохмесячных сутыкненняў, у ноч на 5 ліпеня 2014 года баевікі пакінулі Славянск. У той жа дзень горад перайшоў пад кантроль украінскіх вайскоўцаў, а над Славянскім гарадскім саветам быў узняты дзяржаўны сцяг Украіны.

На фоне прарасійскіх хваляванняў 12 красавіка 2014 года атрады антыўрадавых сіл занялі будынак гарадской адміністрацыі і міліцыі, падняўшы расійскія сцягі. Гэтыя атрады былі ўзброеныя лёгкай стралковай зброяй, апранутыя ў камуфляж і перасоўваліся па горадзе на мікрааўтобусах^[27]. Пасля захопу аддзялення міліцыі ў 9:00 па мясцовым часе атрадам з 20 чалавек зброя была перададзена ўдзельнікам мітынгу за федэралізацыю Украіны^[28]. Над будынкам быў спушчаны ўкраінскі сцяг і узняты расійскі^[29].

Мэр горада Нэля Штэпа  (укр.) (бел. заявіла, што узброеныя людзі ўяўляюць сабой «апалчэнне Данбаса», яны выступаюць за рэферэндум і яна многіх з іх ведае асабіста^[25][30]:

Увесь Славянск сёння выйшаў на вуліцы горада і падтрымлівае актывістаў. Гэтыя людзі прыйшлі да нас з мірам, у іх няма агрэсіі па дачыненні да нас.

Аднак потым яна паведаміла, што сепаратысты адабралі зброю ў міліцыі і раздавалі аўтаматы і гранатамёты насельніцтву^[31].

• 
  Уваход у захоплены будынак.
• 
  Блокпост сепаратыстаў у Краматорску, 19 красавіка 2014 года.

13 красавіка Савет нацыянальнай бяспекі і абароны Украіны прыняў рашэнне аб пачатку антытэрарыстычнай аперацыі (АТА) з прыцягненнем Узброеных Сіл Украіны, у тым ліку супраць прыхільнікаў федэралізацыі ў Славянску^[32].

Паведамлялася, што ў штурме горада прымала ўдзел украінскае спецпадраздзяленне «Альфа», напад якога быў адбіты^[33]. Інцыдэнт адбыўся ў васьмі кіламетрах ад Славянска ў раёне пасёлка Сямёнаўка. У выніку быў забіты афіцэр спецпадраздзялення «Альфа» Генадзь Білічэнка^[34].

Камандзір батальёна самаабароны Вячаслаў Панамароў быў абвешчаны камендантам горада.

14 красавіка баевікі захапілі мясцовы аэрадром^[35], які днём пазней быў адбіты іншымі ўкраінскімі ваеннымі^[36]. Паведамлялася аб гібелі 4 сепаратыстаў^[37].

У ноч на 15 красавіка была страляніна на блакпосце з боку Андрэеўкі, у якой прымалі ўдзел сепаратысты і, паводле іх дапушчэнняў, сябры «Правага сектара»^[38]. 15 красавіка паступілі паведамленні аб уводзе ў Славянск батальёна МУС Украіны, у тым ліку 20 БТР і 2 верталётаў^[39]. Гэтую бранетэхніку заблакіравалі бяззбройныя мясцовыя жыхары^[40]. Міністэрства абароны ўдакладніла, што дадзены інцыдэнт адбыўся ў суседнім Краматорску, у Славянск баявыя машыны дэсанту ўжо прыбылі пад расійскімі сцягамі^[41]. Часова выконваючы абавязкі прэзідэнта Аляксандр Турчынаў прызнаў тактычную паразу і абвінаваціў ўкраінскіх вайскоўцаў з 25-й брыгады ПДВ з Днепрапятроўска ў здачы зброі сепаратыстам^[42].

У ходзе контратакі 17 красавіка 10 паўстанцаў захапілі тэлевежу на гары Карачун  (руск.) (бел. і аднавілі вяшчанне расійскіх каналаў^[43]. Тым часам украінскія дэсантнікі знішчылі блокпост баевікоў у вёсцы Сяргееўка^[44].

18 красавіка ўкраінскія спецслужбы сумесна з персаналам тэлевежы зноў заблакіравалі расійскія каналы, пасля чаго пакінулі аб'ект^[45], а затым сепаратысты паўторна захапілі яго^[46].

18 красавіка ў горадзе былі забароненыя палітычныя партыі «Бацькаўшчына», УДАР і «Свабода». Таксама Вячаслаў Панамароў папрасіў гараджан паведамляць «народнай дружыне» аб усіх падазроных асобах ў горадзе, «асабліва тых, якія будуць размаўляць на ўкраінскай мове». Ён сказаў, што ў мясцовых СМІ апублікуюць тэлефонны нумар для паведамленняў^[47].

У другой дэкадзе красавіка 2014 года ва ўкраінскіх СМІ з'явілася інфармацыя аб «цыганскіх пагромах» у Славянску^[47]. Журналістам стала вядома пра сем выпадкаў, калі невядомыя людзі са зброяй урываліся ў дамы цыган і рабавалі іх маёмасць. Мясцовыя цыганы заяўлялі аб масавым зыходзе цыганскіх сем'яў са Славянска^[48]. 20 красавіка 2014 года Вячаслаў Панамароў даў тлумачэнні па гэтаму поваду. Ён заявіў, што новыя ўлады чысцілі горад ад наркотыкаў: былі праведзены перамовы з цыганскімі прадстаўнікамі, у выніку якіх сям'і, якія займаліся наркагандлем, «былі з горада выдаленыя»^[49][50].

20 красавіка у 02:20 ночы на ​​блакпосце пасёлка Былбасаўка на заходнім ўездзе ў горад адбылася перастрэлка. З боку тых, хто знаходзіліся на блакпосце, загінула тры чалавекі, двое з якіх былі мясцовымі жыхарамі. Сепаратысты і МЗС Расіі абвінавацілі ў сутыкненні «Правы сектар»^[51], сам «Правы сектар» і СНБА абверглі гэтыя абвінавачванні^[52]. Тыя, хто нападаў, прыехалі на 4-х белых джыпах з днепрапятроўскімі нумарамі. На адной з машын быў устаноўлены кулямёт^[53]. Раней стральба з белых пазадарожнікаў вялася па блокпосту яшчэ 16 красавіка, але тады абыйшлося без ахвяр^[54]. Сілы самаабароны Славянска захапілі два з чатырох аўтамабіляў, у якіх была выяўленая сімволіка «Правага сектара», карты на аснове аэрафотаздымкі і вялікая колькасць зброі, уключаючы тую, якой няма на ўзбраенні ўкраінскай арміі^[53].

Паўстанцы сцвярджалі, што тых, хто нападаў, было дзесяць, двое з якіх у ходзе сутыкнення былі забітыя, чацвёра параненыя, а адзін быў злоўлены пасля бою на трасе, калі спрабаваў пакінуць раён сутыкнення^[55].

20 красавіка Вячаслаў Панамароў заявіў аб адмове весці перамовы з украінскімі ўладамі^[56] і аб адсутнасці ў горадзе расійскіх вайскоўцаў. Таксама ён заявіў, што «народнае апалчэнне Славянска» не мае дачынення да дамоўленасцей, дасягнутых на перамовах у Жэневе^[57].

Пасля перастрэлкі 20 красавіка ў горадзе была уведзены каменданцкая гадзіна з паўночы да шасці гадзін раніцы^[58]. Таксама ў Славянску ўвялі забарону на продаж алкаголю c 10 гадзін вечара да 10 гадзін раніцы. Забарона дзейнічала на час хваляванняў^[59].

20 красавіка ў ваколіцах Славянска баевікамі ў водах ракі былі знойдзены два целы, у якіх былі рассечаныя жываты і, як мяркуецца, меліся сляды катаванняў. У адным з цел пазней апазналі зніклага незадоўга да гэтага дэпутата Горлаўскага гарсавета, сябра партыі «Бацькаўшчына» Уладзіміра Рыбака  (укр.) (бел.. Раней дэпутат спрабаваў прайсці ў гарвыканкам і зняць сцяг Данецкай народнай рэспублікі, але на ўваходзе ў будынак у яго ўзнік канфлікт з прадстаўнікамі самаабароны. Другое цела належыць 19-гадоваму студэнту-кіяўляніну Юрыю Папраўцы^[55].

24 красавіка ў ходзе баёў на ўскраінах Славянска і каля вёскі Храстышчы ўрадавыя войскі часова авалодалі трыма блокпостамі баевікоў. У прыватнасці, украінскі БТР расстраляў блокпост паўстанцаў на дарозе Славянск-Святагорск  (руск.) (бел.^[60]. Апошнія панеслі страты забітымі і параненымі. На дапамогу паўстанцам з Славянска прыйшлі сепаратысты з Краснага Лімана^[61]. Да поўдня ўрадавыя войскі адступілі ад горада. Уладзімір Пуцін папярэдзіў, што выкарыстанне ўкраінскімі ўладамі арміі супраць народа будзе мець наступствы. Расійская армія пачала ваенныя вучэнні на мяжы з Украінай, выйшаўшы на адлегласць візуальнага кантакту з украінскімі пагранічнікамі^[62]. У выніку камандаванне арміі Украіны прыпыніла аперацыю. Украінскае агенцтва «Цензор.нет» заявіла, што ў атацы на горад прымалі ўдзел толькі спецпадраздзяленне «Амега» і часткі Нацыянальнай гвардыі, тады як спецпадраздзяленне «Альфа» адмовілася ад удзелу ў штурме^[63]

СБУ заявіла, што захапіла двух членаў групы Ігара Стралкова, аднаго з іх абвінавацілі ў тым, што ён арганізоўваў захоп адміністрацыйных будынкаў у Арцёмаўску і Славянску і адказваў за пастаўкі зброі паўстанцам, другі — «можа быць тэхнічным спецыялістам, які адказвае за шыфраваную сувязь з Цэнтрам і валодае важнай інфармацыяй аб дзейнасці прарасійскіх сіл ва Украіне»^[64].

У ходзе контратакі 25 красавіка на аэрадроме Краматорск ў выніку абстрэлу былі знішчаны верталёт ВПС Украіны Мі-8 і самалёт Ан-2, пацярпеў камандзір экіпажа верталёта і будынак аэрапорта. Украінскія ўлады вырашылі часова адмовіцца ад ідэі штурму Славянска і зладзіць поўную блакаду, каб не даць магчымасць мясцовым сілам самаабароны атрымаць падмацаванне^[65].

На пад'ездах да Славянска членамі народнай самаабароны быў затрыманы аўтобус, у якім знаходзілася 8 ваенных назіральнікаў з Еўропы і 5 афіцэраў Генштаба Украіны. Афіцэраў западозрылі ў шпіянажы^[66]. Пазней прадстаўнікі сепаратыстаў заявілі, што гатовыя абмяняць затрыманых еўрапейскіх ваенных на сваіх арыштаваных актывістаў^[67][68].

• 
  Украінскія вайскоўцы пад Краматорскам.
• 
  Насельніцтва блакіруе ўкраінскіх вайскоўцаў у ваколіцах Славянска.

У 5 гадзін раніцы 2 мая ўнутраныя войскі і нацыянальная гвардыя пры падтрымцы бронетэхнікі і верталётаў узброеных сіл Украіны атакавалі блокпосты на подступах да Славянска, пачаўся новы штурм^[69]. Амаль адразу вайскоўцамі быў заняты блокпост ў пгт. Былбасоўка, а пазней — тэлецэнтр Славянска на гары Карачун. Гэтая фаза сілавой аперацыі афішыравалася днём раней, камандаванне ёю было перададзена ад МУС кіраўніку СБУ Валянціну Налівайчанку^[70].

У прыватнасці, СМІ паведамілі аб перастрэлках на блокпостах і ў раёне чыгуначнага вакзала^[71]. У раёне камбікормавага завода сепаратыстамі быў абстраляны верталёт МНС з брыгадай медыкаў, адзін з іх быў паранены^[72]. Украінскім вайскоўцам атрымалася ўсталяваць кантроль над тэлевежай на гары Карачун і адключыць тэлебачанне ў горадзе^[73], яны акружылі горад і адбілі 10 блокпостаў, адціснуўшы прыхільнікаў Панамарова да цэнтра, дзе тыя пачалі ўзводзіць барыкады^[74]. У канцы дня ДНРаўцы заявілі, што ім у чарговы раз ўдалося захаваць горад пад сваім кантролем^[75].

Украінскія СМІ са спасылкай на Мінабароны паведамілі пра страту двух верталётаў агнявой падтрымкі Мі-24 (яны былі збітыя з ПЗРК) і пашкоджанні дэсантнага верталёта Мі-8. З двух экіпажаў верталётаў Мі-24 (шэсць чалавек) загінула пяцёра. Шосты верталётчык параненым быў падабраны баевікамі і дастаўлены ў гарадскую бальніцу. З боку сепаратыстаў 1 забіты і дзясяткі параненых^[76][77].

МУС Украіны абвясціла патрабаванні да жыхароў Славянска, якія складаюцца ў здачы зброі, вызваленні ўсіх закладнікаў (супрацоўнікаў місіі АБСЕ, журналістаў, былога гарадскога кіраўніка Славянска Нэлі Штэпы і іншых людзей^[74]) і захопленых адміністрацыйных будынкаў, спыненні беспарадкаў і пагромаў. Улады паведамілі пра гатоўнасць амніставаць удзельнікаў супрацьстаяння і захопу будынкаў, якія не ўчынілі цяжкіх злачынстваў^[78].

У ноч на 3 мая штурм аднавіўся. Перастрэлка ішла ў раёне пасёлка Яснагорка, дзе няўзброеным натоўпам і баевікамі была заблакіраваная калона з БТР і ваеннай тэхнікі ўкраінскай арміі, а таксама пасёлка Андрэеўка^[79][80]. З боку сілавікоў ўдзельнічала 95-я асобная паветрана-дэсантная брыгада^[81]. У выніку начнога бою загінула 2 сілавікі і 10 сепаратыстаў^[82].

Увечары 3 мая сепаратысты заявілі аб тым, што пад іх кантролем застаўся толькі цэнтр Краматорска, іх штаб цяпер кантралююць байцы Нацгвардыі Украіны, таксама быў адбіты будынак СБУ. Мясцовая прэса паведамляла пра тое, што ўрадавыя войскі занялі ўсе блокпосты вакол горада, аэрапорт і тэлецэнтр, дзе было адноўлена вяшчанне ўкраінскіх каналаў^[83].

На раніцу 4 мая сепаратысты заявілі, што аднавілі кантроль над Краматорскам і шэрагам іншых ключавых гарадоў Данецкай вобласці^[84].

5 мая баявыя дзеянні пад Славянскам аднавіліся, часткам Нацыянальнай Гвардыі ўдалося вярнуць пад свой ​​кантроль тэлестанцыю і аднавіць трансляцыю ўкраінскіх тэлеканалаў. У выніку сутыкненняў у мікрараёне Сямёнаўка праўрадавыя сілы страцілі 4-х чалавек забітымі, з боку мясцовых жыхароў загінула 20 чалавек^[85]. Каля поўдня паўстанцы збілі яшчэ адзін верталёт агнявой падтрымкі Мі-24, выкарыстоўваючы буйнакаліберны кулямёт^[86]. У сваю чаргу, украінскія самалёты знішчылі сабраны з грамадзянскіх грузавых вагонаў бронецягнік сепаратыстаў^[87].

Пачынаючы з 5 мая 2014 года Славянск рэгулярна трапляў пад артылерыйскі абстрэл, агонь вёўся як па блокпостам баевікоў, так і па жылых дамах^[88].

9 мая 2014 года ў ходзе святкавання Дня Перамогі на арганізаваным прыхільнікамі ДНР мітынгу выступіла гарадскі галава Неля Штэпа. Яна заклікала ўдзельнічаць у рэферэндуме 11 мая. «Народны мэр» Славянска Вячаслаў Панамароў заявіў аб тым, што вайскоўцаў ўкраінскай арміі ў палон больш браць не стануць, і іх будуць «валіць»^[89]..

Да 9 мая 2014 года паведамлялася, што ў некаторых крамах горада апусцелі паліцы з прадуктамі, многія банкі зачыненыя, у банкаматах сканчаюцца грошы, стала адчувацца недахоп наяўных грошай^[90].

12 мая 2014 года, пасля праведзенага напярэдадні рэферэндуму аб будучыні Данбаса, Стралкоў заявіў, што прыняў пасаду камандуючага ўзброенымі сіламі самаабвешчанай Данецкай Народнай Рэспублікі і абвясціў аб увядзенні рэжыму «контртэрарыстычнай аперацыі» (КТА). У выдадзеным Стралковым загадзе утрымліваецца зварот да Расійскай Федэрацыі «прыняць адэкватныя меры да абароны насельніцтва ДНР, уключаючы магчымасць уводу кантынгенту міратворчых сіл з боку ўсходняй мяжы». У ім таксама заяўлена, што «ў рамках КТА ўсе баевікі ўкраінскіх неанацысцкіх груповак (Нацыянальная гвардыя Украіны, Правы сектар, батальён Ляшко, батальён Данбас і інш.) падлягаюць затрыманню, раззбраенню, а ў выпадку ўзброенага супраціўлення — знішчаюцца на месцы»^[91][92].

13 мая 2014 года калона ўкраінскіх ваенных трапіла ў засаду сепаратыстаў у раёне сяла Акцябрскае, у 20 км ад Краматорска. Ігар Стралкоў паведаміў у сваім камюніке, што байцы ДНР напалі на калону Нацгвардыі, якая дастаўляла боепрыпасы ўкраінскім вайскоўцам на гары Карачун. Паводле афіцыйнай жа версіі МУС калона «везла ваду і прадукты з аднаго блокпоста на іншы»^[93]. У ходзе перастрэлкі загінула 7 дэсантнікаў^[94][95][96] 95-й аэрамабільнай брыгады. Таксама ў выніку сутыкнення дэсантнікі страцілі адзін БТР і адзін ГАЗ-66 з мінамётнай устаноўкай^[93]. Паводле дадзеных МУС, з боку баевікоў таксама меліся параненыя і забітыя, але іх колькасць невядомая^[93]. Паводле інфармацыі ж паўстанцаў, іх страты склалі двое чалавек^[97].

14 мая 2014 года прадстаўнікі Стралкова заявілі аб тым, што ліквідавалі яшчэ 8 украінскіх сілавікоў^[98]. У той жа дзень прэс-сакратар гарадскога галавы славянска Стэла Хорашава заявіла, што сепаратысты пераходзяць з абароны ў фазу наступу. Таксама Хорашава паведаміла яшчэ аб 11 забітых і 34 параненых сілавіках за мінулыя суткі і агучыла ўльтыматум на вывад войскаў з-пад Славянска^{[99][100][101]}.

16 мая 2014 года, па заканчэнні тэрміну ўльтыматуму прыхільнікі ДНР атакавалі базу ўкраінскіх сілавікоў у раёне Ізюма, а таксама заблакіравалі і абстралялі ваенны аэрадром у Краматорску^[102].

18 мая 2014 года сілавікі пры падтрымцы цяжкай артылерыі і штурмавой авіяцыі распачалі чарговы штурм па восі Славянск-Краматорск. У выніку ім удалося прарвацца ў Краматорск, завязаліся вулічныя баі. Паводле слоў прадстаўніка народнай самаабароны горада, калона бронетэхнікі ў складзе шасці БТР не змагла прасунуцца далей моста ў раёне завода «Энергамашспецсталь». Падраздзяленні ўкраінскіх сілавікоў адышлі ў бок горы Карачун^[103]. У ходзе начных баёў з 18 на 19 траўня «апалчэнцам» ўдалося вярнуць кантроль над двума раней захопленымі блокпостамі^[104].

19 мая 2014 года сепаратыстам удалося падбіць адзін БТР нацгвардыі, абстраляўшы з ПТКР блокпост паміж Краматорскам і Славянскам ў пасёлку Чараўкоўка^[105]. Таксама пры мінамётным абстрэле гары Карачун быў забіты адзін і параненыя двое сілавікоў^[106].

У ноч на 25 мая пад Славянскам загінулі італьянскі журналіст Андрэа Ракелі і расійскі журналіст і праваабаронца Андрэй Міронаў. Разам з імі ў аўтамабілі знаходзіўся французскі фатограф Уільям Рагулен, які быў паранены. Паводле паведамленняў баевікоў, аўтамабіль з журналістамі быў абстраляны з мінамётаў з боку ўкраінскіх вайскоўцаў, калі група спынілася каля блокпоста паўстанцаў. Першы віцэ-прэм'ер Украіны Віталь Ярэма, аднак, заявіў, што мінамётны абстрэл вёўся з боку сепаратыстаў^[107].

29 мая 2014 года баевікі на паўднёва-ўсходняй ўскраіне Славянска ў раёне пасёлка Чарвоны Малачар збілі ваенны ўкраінскі верталёт Мі-8, у выніку падзення загінула 14 ўкраінскіх вайскоўцаў, якія знаходзіліся на борце, у тым ліку генерал унутраных войскаў Украіны Сяргей Кульчыцкі^[108][109]. У той жа дзень паўстанцы атакавалі ўкраінскую калону з Ізюма ў раёне сяла Даліна^[110].

3 чэрвеня з'явіліся паведамленні, што ўкраінская армія пачала чарговы штурм Славянска^[111]. Арсен Авакаў заявіў аб знішчэнні блакпастоў паўстанцаў у раёне Сяменаўка^[112]. Баявыя дзеянні вяліся і ў раёне пасёлка Царыцына^[113].

Украінскія сілавікі ўзялі кантроль над Красным Ліманам^[114].

4 чэрвеня паўстанцы заявілі аб збітым Су-25, украінскія ваенныя, у сваю чаргу, абверглі гэтую інфармацыю^[115].

6 чэрвеня ў выніку баёў былі пашкоджаныя высакавольтныя лініі каля Славянска, што пакінула без электрычнасці частку горада і 40 населеных пунктаў Славянскага раёна. Магчымасць рамонту ліній была моцна абцяжарана з-за баявых дзеянняў^[116]. Праз некалькі дзён Славянск наблізіўся да гуманітарнай катастрофы: у горадзе не было святла, спыненая падача вады, адсутнічалі транспартныя зносіны з іншымі населенымі пунктамі, АЗС разбураныя, а мабільная сувязь працавала з перабоямі^[117][118].

8 чэрвеня артылерыйскія перастрэлкі перамясціліся ў цэнтр горада. Да позняй ночы ўкраінскія войскі абстрэльвалі пазіцыі баевікоў з артылерыі. Удары былі нанесены ў тым ліку па будынках гарвыканкама і ўпраўлення СБУ.^[119]

10 чэрвеня 2014 года Вячаслаў Панамароў быў затрыманы па загадзе камандзіра апалчэння Славянска, міністра абароны ДНР Ігара Стралкова^[120][121]. «Гэтак званы „народны мэр“ Панамароў змешчаны з пасады за вядзенне дзейнасці, несумяшчальнай з мэтамі і задачамі грамадзянскай адміністрацыі,» — гаварылася ў заяве Стралкова^[122]. Пазней у штабе сепаратыстаў патлумачылі, што да байцоў і мірных жыхароў не даходзіла гуманітарная дапамога, якая паступала ў горад^[123]. 13 чэрвеня новым в.а. галавы горада быў прызначаны Уладзімір Паўленка.^[124]

24 чэрвеня, падчас абвешчанага Украінай аднабаковага спынення агню, у раёне гары Карачун стрэлам з ПЗРК быў збіты верталёт урадавых сіл Мі-8^[125].

3 ліпеня, у ходзе баёў з Нацыянальнай гвардыяй ў ваколіцах Славянска, паводле дадзеных памочніка Ігара Стралкова, камандзіры «Беркут», «Філін» і «Мінер» дэзерціравалі з пазіцый ў горад Енакіева^[126].

У ноч на 5 ліпеня буйная група паўстанцаў з калонай бронетэхнікі з боем прарвалася з аточанага Славянска ў суседні Краматорск, адкуль пазней накіравалася ў Горлаўку^[127] і Данецк^[128]. Паводле слоў Стралкова, горад пакінула 80-90% тэхнікі, узбраення і асабістага складу баевікоў, іх сем'і, а таксама асобы, якія ім дапамагалі^[129]. Прарыў суправаджаўся ўдарам бранягрупы па ўкраінскім блок-посце на шашы ў Краматорск, у выніку большая частка тэхнікі сепаратыстаў была знішчана. Паводле паведамлення Начальніка Генеральнага штаба Украіны Віктара Мужэнкі, падчас прарыву былі падбіты 1 танк, 2 БМП і 2 БМД сепаратыстаў^[130].

Славянск перайшоў пад кантроль украінскіх ваенных^[131][132], над Славянскім гарадскім саветам узняты дзяржаўны сцяг Украіны^[133].

Па стане на 21:00 5 ліпеня на ўскраінах горада адбываліся перастрэлкі з ар'ергардам баевікоў^[134].

5 ліпеня ў Славянску працавала разведка Узброеных сіл і Нацыянальнай гвардыі Украіны. 6 ліпеня Служба бяспекі Украіны заявіла аб затрыманні чацвярых сепаратыстаў, якія ўдзельнічалі ў сутыкненнях з сілавікамі пад Славянскам^[135][136].

Паводле заявы Міністэрства абароны Расійскай Федэрацыі, у аперацыі на ўсходзе Украіны задзейнічана групоўка ўкраінскіх войскаў больш за 11 тысяч чалавек, якая мае на ўзбраенні каля 160 баявых танкаў, больш за 230 баявых браніраваных машын, не менш за 150 артылерыйскіх сістэм, вялікую колькасць авіяцыі^[137]. У абароне Славянска-Краматорска, паводле ацэнак ваенных аналітыкаў, прымала ўдзел ад 800 да 2500 байцоў, якія мелі на ўзбраенні 8 адзінак бронетэхнікі, мінамёты, кулямёты, гранатамёты, ПЗРК, ПТКР^[21].

Паводле прыблізных ацэнак, у ходзе баёў у раёне Славянска і Краматорска па стане на 13 мая загінула да 29 сілавікоў, паранена больш за семдзясят. Знішчана тры верталёты Мі-24, яшчэ адзін Мі-24 падбіты, знішчаны адзін верталёт Мі-8, адзін самалёт Ан-2, захоплена 6 бранямашын БМД-1, 1 БТР-4. Таксама ў выніку контрнаступлення сепаратыстаў ўзарваны 2 БТР-4 і аўтамабіль «Урал» з РСЗА «Град» на борце. Паводле заявы Вячаслава Панамарова, сілы ўкраінскага боку страцілі ў ходзе аперацыі каля 300 чалавек забітымі^[138].

16 мая «народны мэр» славянска Вячаслаў Панамароў ацаніў страты ўрадавых сіл у ходзе спецаперацыі 2-12 мая ў агульнай складанасці 650 чалавек забітымі, параненымі і ўзятымі ў палон^[139].

Таксама намеснік прэм'ер-міністра Данецкай Народнай Рэспублікі Андрэй Пургін заявіў, што афіцыйны Кіеў значна заніжае колькасць ахвяр сілавой аперацыі^[140].

Украінскі бок заявіў, што ім супрацьстаіць атрад з дыверсантаў расійскага ГРУ пад камандаваннем афіцэра Ігара Стралкова^[141]. Украінскія СМІ са спасылкай на СБУ спачатку паведамілі пра затрыманне гэтага расійскага афіцэра без ўказання звання^[142], а затым абвясцілі яго ў вышук^[143]. 14 красавіка СБУ апублікавала аўдыёзапіс, на якой чуваць, як перагаворваюцца некалькі невядомых, якія абмяркоўваюць блакіраванне дарог у Славянску. Акрамя таго, прыводзіцца размова нейкага «Аляксандра», які тэлефануе з расійскага нумара, і невядомага з мянушкай «Стралок». Яны абмяркоўваюць сітуацыю ў Славянску, якая прайшла 13 красавіка, падчас якой загінуў афіцэр СБУ і пяць чалавек атрымалі раненні. Паводле паведамлення «Украінскай праўды», нумар тэлефона Аляксандра, які паказаны ў запісе, належыць расійскаму палітолагу Аляксандру Барадаю^[144].

24 красавіка ў інтэрв'ю амерыканскаму часопісу «Тайм» змешчаны ў Славянску баец Аляксандр Мажаеў па мянушцы Бабай пацвердзіў прысутнасць у шэрагах паўстанцаў замежных грамадзян^[145][146]. 26 красавіка Ігар Стралкоў, камандуючы баевікамі Славянска, у інтэрв'ю заявіў аб тым, што яго група прыйшла з Крыма і ў яе складзе былі расіяне^[147].

Таксама ўкраінскі бок прыводзіў доказы наяўнасці ў паўстанцаў зброі і гармат з Расіі^[148][149].

МЗС РФ^[150][151], а таксама прэса неаднаразова заяўлялі аб удзеле ў падзеях на Паўднёвым Усходзе Украіны амерыканскіх наймітаў з прыватнай ваеннай кампаніі Greystone Limited^{[152][153][154]}. МЗС Украіны не пацвердзіла гэтую інфармацыю, паказаўшы на правядзенне антытэрарыстычнай аперацыі выключна сіламі СБУ, Мінабароны, МУС і Нацыянальнай гвардыі, а таксама заявіўшы, што ў ёй не ўдзельнічаюць замежнікі і грамадзянскія фарміравання накшталт «Правага сектара»^[155]. Афіцыйныя асобы ЗША таксама не пацвярджалі гэтую інфармацыю^[156].

11 мая 2014 года нямецкі таблоід^[157] «Bild am Sonntag» паведаміў^[158] аб магчымым задзейнічанні ўкраінскімі ўладамі каля 300 наймітаў амерыканскай прыватнай ваеннай кампаніі «Academi» (былой «Blackwater», у склад якой уваходзіць «Greystone Limited») падчас супрацьстаяння на Паўднёвым Усходзе Украіны. Газета адзначыла, што 29 красавіка 2014 года Федэральная выведвальная служба Германіі інфарміравала пра гэта ўрад ФРГ. Паводле дадзеных выдання, у аперацыі супраць прыхільнікаў федэралізацыі ў раёне Славянска таксама ўдзельнічаюць супрацоўнікі «Academi»^[159][160]. Версію актыўна падтрымалі расійскія СМІ, у інтэрпрэтацыі якіх «найміты» першакрыніцы сталі «салдатамі», а іх колькасць вырасла да 400 чалавек^[157][161]. Шэраг заходніх інфармацыйных агенцтваў выказаў сумнеў у дакладнасці інфармацыі «Bild am Sonntag», у тым ліку Руская служба Бі-бі-сі^[157]. Прадстаўнікі «Academi» адмаўляюць як удзел кампаніі ў падзеях на Паўднёвым Усходзе Украіны, так і яе сувязь з «Blackwater»^[158][162].

25 красавіка супрацоўнікі Службы бяспекі Украіны затрымалі і дэпартавалі расійскіх журналістаў Юлію Шуструю і Міхаіла Пудаўкіна. 18 мая 2014 года пад Краматорскам былі затрыманыя журналісты расійскага тэлеканала LifeNews Алег Сідзякін і Марат Сайчанка, якія накіроўваліся ў Краматорск для выканання рэдакцыйнага задання па асвятленні падзей на паўднёвым усходзе Украіны. Пазней інфармацыю аб затрыманні журналістаў ўскосна пацвердзілі ў Мінабароны Украіны. «Украінскія вайскоўцы, якія ўдзельнічаюць у АТО, паводле атрыманай аператыўнай інфармацыі правялі спецыяльную аперацыю супраць тэрарыстаў, якія рыхтаваліся здзейсніць абстрэл ваеннага аэрадрома у Краматорску з пераноснага зенітнага ракетнага комплексу. З прычыны упэўненых дзеянняў ваеннаслужачых Узброеных сіл Украіны выяўлены, абяззброены і ўзяты ў палон баявой разлік тэрарыстаў, а невядомыя, якія назваліся журналістамі і грамадзянамі Расійскай Федэрацыі, затрыманыя і перададзеныя праваахоўным органам для правядзення дазнання». Па словах прадстаўнікоў ведамства, «гэтыя асобы знаходзіліся ў атрадзе тэрарыстаў і здымалі іх дзеянні ў рэжыме анлайн»^[163]. Афіцыйная Масква запатрабавала ад Кіева неадкладна вызваліць затрыманых журналістаў^[164]. Прадстаўнік АБСЕ па пытаннях свабоды СМІ Дуня Міятавіч у сваю чаргу звярнулася да міністру ўнутраных спраў Украіны Арсена Авакава з патрабаваннем вызваліць журналістаў тэлеканала LifeNews. Акрамя таго, арганізацыя заклікала ўкраінскі бок да стараннага расследавання інцыдэнту^[165].

20 мая 2014 года стала вядома аб затрыманні ў Марыупалі яшчэ аднаго журналіста — пазаштатнага супрацоўніка тэлеканала Russia Today, брытанца Грэма Філіпса. Прадстаўнікі Нацыянальнай гвардыі спынілі яго на адным з блокпастоў ў Марыупалі. Паводле слоў прэс-сакратара Прэзідэнта РФ, якога цытуе агенцтва «Інтэрфакс», для вызвалення затрыманых украінскімі сілавікамі журналістаў прыняты ўсе магчымыя меры і па лініі МЗС, і АБСЕ. У сваю чаргу, дэпутаты Дзярждумы прынялі адмысловую заяву, у якой дзеянні ўкраінскіх сілавікоў называюць абуральнымі^[166].

13 мая здымачная група LifeNews апублікавала^[167] відэаматэрыялы, згодна з якім украінскія вайскоўцы выкарыстоўваюць верталёты з маркіроўкай ААН на тэрыторыі самаабвешчанай Данецкай Народнай Рэспублікі^[168]. Міністр замежных спраў РФ Сяргей Лаўроў звярнуўся ў ААН з патрабаваннем расследаваць, як верталёты з сімволікай міратворцаў апынуліся на Украіне^[169].

17 мая рэгіянальны медыя-цэнтр Мінабароны Украіны ў Чарнігаве заявіў аб тым, што расійскія СМІ выкарысталі відэазапіс двухгадовай даўніны з міратворчай місіяй Украіны ў Конга. Прымяненне верталётаў з сімволікай таксама адмаўляе Міністэрства Абароны Украіны^[170]. Украінскі журналіст Анатоль Шарый пракаменціраваў гэта тым, што пейзаж на відэа цалкам не адпавядае афрыканскім: дахі дамоў, цагляныя сцены, трубы для ацяплення, куры і інш.^[171].

29 мая намеснік генеральнага сакратара ААН па палітычных пытаннях Джэфры Фэлтман паведаміў аб тым, што ААН не атрымалася ўсталяваць дакладнасць відэа аб верталёце з сімволікай арганізацыі ва Ўкраіне, але ўкраінскія ўлады яго запэўнілі, што не выкарыстоўваюць гэтыя верталёты для аперацый ўнутры краіны^[172].

Паводле словах Ігара Друзя, старэйшага дарадцы Ігара Стралкова, з боку сепаратыстаў у Славянску былі выпадкі «расстрэлаў за цяжкія злачынствы ва ўмовах надзвычайнага становішча» на кантраляваных баевікамі тэрыторыях^[173].

25 красавіка паўстанцамі была затрыманая група ваенных назіральнікаў місіі АБСЕ, у тым ліку 4 грамадзяніна Германіі і па адным з Чэхіі, Польшчы, Даніі і Швецыі. У АБСЕ паведамілі, што «назіральнікі» не з'яўляюцца іх супрацоўнікамі^[174], іх накіравалі краіны-сябры арганізацыі паводле Венскіх дакументаў па павышэнню мер даверу ў ваеннай сферы^[175]. Баевікі заявілі аб датычнасці затрыманых да ваенных разведак краін НАТА на падставе знойдзеных знакаў адрознення і карт з адзнакамі блакпастоў^[176].

27 красавіка ў Славянск прыбылі перагаворшчыкі ад АБСЕ для абмеркавання умоў вызвалення затрыманых еўрапейскіх ваенных^[177]. У той жа дзень затрыманыя назіральнікі выступілі на прэс-канферэнцыі. Яны лічаць, што знаходзяцца не ў палоне, а пад аховай мясцовага кіраўніка горада, і запэўнілі журналістаў, што з імі абыходзяцца максімальна карэктна, але ім невядома, калі яны змогуць вярнуцца дадому^[178]. У той жа дзень па стане здароўя быў ​​адпушчаны адзін з затрыманых — грамадзянін Швецыі, які пакутуе лёгкай формай дыябету^[179].

3 мая Вячаслаў Панамароў паведаміў аб намеры выпусціць на свабоду затрыманых раней прадстаўнікоў АБСЕ, аргументуючы гэта небяспечным становішчам у горадзе^[180]. У той жа дзень яны былі вызваленыя і перададзеныя прадстаўніку прэзідэнта РФ Уладзіміру Лукіну, раней накіраванаму ў Славянск для перамоваў^[181]. Уладзімір Лукін у сваю чаргу перадаў вызваленых сакратару Савета Еўропы Турб'ёрну Ягланду, з якім яны адправіліся ў Данецк^[182]. 4 мая ўсе сем ваенных назіральнікаў былі дастаўлены ў Берлін^[183].

26 мая сепаратыстамі зноў былі затрыманыя чацвёра назіральнікаў місіі АБСЕ. Па сцвярджэнні Вячаслава Панамарова, у іх было знойдзена «сёе-якое абсталяванне», якое выклікала падазрэнне паўстанцаў^[184].

26 красавіка ў Горлаўцы баевікамі былі палоненыя і перапраўленыя ў Славянск тры афіцэры спецпадраздзялення СБУ «Альфа»: маёр Сяргей Пацёмскі, падпалкоўнік Расціслаў Кіяшка і капітан Яўген Верынскі^[185]. Пазней факт палону супрацоўнікаў быў пацверджаны СБУ^[64]. 7 мая яны былі вызваленыя ў абмен на «народнага губернатара» Данецкай вобласці Паўла Губарава, намесніка «народнага мэра» Славянска Ігара Перапечаенку і актывіста з Херсонскай вобласці Сяргея Злобіна^[186].

Друкаваныя СМІ Славянска былі вымушаныя прыпыніць сваю працу з-за пераследу з боку новых уладаў, якія таксама актыўна перашкаджалі працы прыезджых журналістаў. Карэспандэнта «Комсомольской правды в Украине» Яўгену Супрычову баевікі трымалі пад вартай 2 сутак, пасля чаго адпусцілі^[187].

21 красавіка амерыканскі журналіст Vice News Сайман Астроўскі быў затрыманы паўстанцамі па падазрэнні ў шпіянажы на Правы сектар. Панамароў спачатку адмаўляў затрыманне журналіста, але пазней заявіў аб планах дазволіць яму далейшую працу ў Славянску, або абмяняць на Паўла Губарава^[188]. Паводле яго слоў, паўстанцамі ўтрымліваюцца 10 чалавек. 24 красавіка Астроўскі ў выніку быў вызвалены на фоне патрабаванняў Дзярждэпартамента ЗША да Расіі спрыяць яго вызваленню^[189][190].

2 мая сепаратысты адпусцілі карэспандэнта выдання «Базфід» Майка Джыгліё і яго перакладчыцу^[191], захопленых раней у гэты дзень разам са здымачнай групамі тэлеканалаў SkyNews і CBS^[74], таксама адпушчанымі^[192].

26 красавіка стала вядома аб тым, што ў Славянску зніклі ўкраінскі тэатральны рэжысёр Павел Юраў ​​і мастак Дзяніс Грышчук, на той момант камандаванне паўстанцаў не ўзяло на сябе адказнасць за іх затрыманне^[193]. Артысты прыехалі ў горад, каб азнаёміцца ​​з тым, што адбываецца там, для падрыхтоўкі спектакля, аднак былі спыненыя сепаратыстамі і, як мяркуецца, з гэтага моманту ўтрымліваюцца ў будынку былога СБУ^[74].

Ліст у падтрымку Юрава і Грышчука падпісала каля 500 дзеячаў культуры Украіны і Польшчы^[194]. У РФ Яўген Міронаў, Ксенія Рапапорт, Аляксандр Калягін, Валерый Фокін, Міхаіл Парэчанкаў і іншыя таксама падпісалі адкрыты ліст, у якім заклікалі новыя ўлады горада вызваліць сваіх калегаў, паведаміўшы пра гатоўнасць паручыцца за іх, бо тыя: «шмат зрабілі для руска-ўкраінскіх культурных сувязей^[195]».

Паводле дадзеных прадстаўніка Украінскага Хельсінскага саюза па правах чалавека Алега Верамеенка, на 6 мая 2014 года ў Славянску ў палоне ўтрымлівалася 15-20 чалавек, сярод якіх было трое журналістаў і васемнаццацігадовы студэнт^[196].

2 мая, на фоне ваеннай аперацыі ў Славянску, якая перайшла ў актыўную фазу, Расія склікала Савет бяспекі ААН на экстраннае пасяджэнне ў сувязі з сітуацыяй у Славянску^[197]. У ходзе пасяджэння выказаліся прадстаўнікі Расіі, ЗША, Кітая, Францыі, Вялікабрытаніі, Люксембурга, Аргенціны, Аўстраліі, Чад, Літвы, Нігерыі, Іарданіі, Чылі, Руанды і Украіны. У ролі старшыні пасяджэння выступала Рэспубліка Карэя. Па завяршэнні пасяджэння сталы прадстаўнік Расіі пры ААН Віталь Чуркін прапанаваў калегам зрабіць заяву аб закліку да неадкладнага спынення любога гвалту, уключаючы выкарыстанне ўзброеных сілаў, на ўсходзе Украіны і сур'ёзна заняцца рэалізацыяй жэнеўскай дамовы ў поўным аб'ёме. Пасля гэтай прапановы сталы прадстаўнік Рэспублікі Карэя пры ААН Аб Джун папрасіў каардынатараў папрацаваць над гэтым пытаннем^[198].

21 мая ў Нью-Ёрку адбылося закрытае пасяджэнне Савета бяспекі ААН па Украіне, на якім памочнік генеральнага сакратара Арганізацыі Іван Шымановіч заявіў, што сітуацыя ў сферы выканання правоў чалавека на ўсходзе краіны пагоршылася, і гэта можа негатыўна адбіцца на правядзенні прэзідэнцкіх выбараў. Так, паводле яго слоў, зафіксаваныя шматлікія выпадкі затрыманняў і выкраданняў, у асаблівасці, журналістаў. Шымановіч таксама паведаміў, што, паводле яго інфармацыі, у выніку гвалту на паўднёвым усходзе Украіны толькі па афіцыйных дадзеных ужо загінулі 127 чалавек^[199].

•  Заседание Совбеза ООН в связи с военной операцией в Славянске
• Штурм в Славянске: Хроника событий
• Сэнфорд Д.. Первые жертвы в Славянске: что дальше? (нявызн.). Видеорепортаж. Русская служба Би-би-си (21 красавіка 2014). Праверана 24 красавіка 2014.
• Первые жертвы в Славянске: что дальше? (нявызн.). Видеорепортаж. Русская служба Би-би-си (21 красавіка 2014). Праверана 24 красавіка 2014.
• Болдырев О.. Вылазка в Славянске: попытка разобраться (нявызн.). Видеорепортаж. Русская служба Би-би-си (24 красавіка 2014). Праверана 24 красавіка 2014.
• Болдырев О.. Операция в Славянске: что это было и чем закончилось? (нявызн.). Русская служба Би-би-си (25 красавіка 2014). Праверана 25 красавіка 2014.
• Славянск: журналист Островский рассказал о своем захвате (нявызн.). Русская служба Би-би-си (25 красавіка 2014). Праверана 25 красавіка 2014.
• Славянск: после противостояний на блокпостах (нявызн.). Фоторепортаж. Би-би-си Украина (25 красавіка 2014). Праверана 25 красавіка 2014.
• C. J. Chivers, N. Sneider. Behind the Masks in Ukraine, Many Faces of Rebellion (англ.). The New York Times (3 мая 2014). Архівавана з першакрыніцы 8 мая 2014. Праверана 9 мая 2014.
• Славянск. Война изнутри (документальный фильм) (нявызн.). Anna News (24 чэрвеня 2014). Праверана 29 чэрвеня 2014.