Ісаўрыйская дынастыя

Ісаўры́йская дына́стыя (грэч. Δυναστεία των Ισαύρων; дакладней — Сіры́йская) — дынастыя візантыйскіх імператараў, якія кіравалі ў 717—802 гадах.

Назва дынастыі — «Ісаўрыйская» — умоўная і звязана з мянушкай яе заснавальніка Льва III («Ісаўр»), хоць у рэчаіснасці яго род паходзіў не з Ісаўрыі, а з Сірыі.

Пры Ісаўрыйскай дынастыі, якая зацвердзілася пасля перыяду смут, становішча Візантыі ўмацавалася. Сфармавалася фемная сістэма правінцыйнага кіравання, заснаваная на падатковых павіннасцях і вайсковай службе свабоднага сялянства. Галоўным чынам было завершана падначаленне славянскіх пасяленцаў у Македоніі, Грэцыі і на Пелапанесе.

Імператары Ісаўрыйскай дынастыі (за выключэннем Ірыны) паспяхова ваявалі з арабамі і балгарамі. Умацоўваючы адзінства шматплемянной імперыі, падчас барацьбы з іконашанаваннем імперская ўлада канфіскоўвала багацці царквы і манастыроў.

Прадстаўнікі Ісаўрыйскай дынастыі на візантыйскім троне:

• Леў III Ісаўр (кіраваў у 717—741);
• Канстанцін V (741—775), сын Льва III;
• Артавазд (узурпатар: 742—743), муж Ганны, дачкі Льва III;
• Леў IV Хазар (775—780), сын Канстанціна V;
• Канстанцін VI Сляпы (780—797), сын Льва IV;
• Ірына (797—802), удава Льва IV, маці Канстанціна VI.

• Ісаўрыйская дынастыя (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі (3-е выданне)