Аляксандр Барысавіч Столпер

Аляксандр Барысавіч Столпер
руск.: Александр Борисович Столпер
Дата нараджэння	30 ліпеня (12 жніўня) 1907
Месца нараджэння	Дзвінск, Дзвінскі павет, Віцебская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	12 студзеня 1979(1979-01-12) (71 год)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР
Месца пахавання	Увядзенскія могілкі[d]
Грамадзянства	Расійская імперыя  СССР
Адукацыя	Усерасійскі дзяржаўны ўніверсітэт кінематаграфіі імя С. А. Герасімава
Месца працы	Усерасійскі дзяржаўны ўніверсітэт кінематаграфіі імя С. А. Герасімава Масфільм[1] Міжрабпомфільм[d][2] Вышэйшыя курсы сцэнарыстаў і рэжысёраў
Прафесія	кінарэжысёр, сцэнарыст, тэатральны педагог
Прэміі
Узнагароды
IMDb	ID 0831590

Аляксандр Барысавіч Сто́лпер^[3] (руск.: Александр Борисович Столпер; 12 жніўня 1907 — 11 студзеня 1979) — савецкі кінарэжысёр, сцэнарыст, педагог, Заслужаны дзеяч мастацтваў РСФСР (1964)^[4], Народны артыст РСФСР^[4] (1969), Народны артыст СССР (1977).

Нарадзіўся ў Дзвінску (сучасны горад Даўгаўпілс у Латвіі). З 1923 года працаваў у газетах «Крестьянская газета» і «Московская деревня». У 1923—1925 гадах вучыўся ў кінамайстэрні Льва Куляшова, у 1925—1927 гадах — на акцёрскім факультэце Пралеткульта ў Маскве, працаваў у сцэнарнай майстэрні кінастудыі «Межрабпом»^[5]. З 1927 года рэжысёр і сцэнарыст кінастудыі «Саюзкіно»^[5]. У 1938 годзе скончыў рэжысёрскі факультэт УДІКа (майстэрня Сяргея Эйзенштэйна). Выкладаў у УДІКу з 1964 года. З 1971 года прафесар кафедры рэжысуры. Таксама выкладаў на Вышэйшых курсах сцэнарыстаў і рэжысёраў і быў старшынёй Савета рэжысёрскага аддзялення^[6].

Памёр А. Б. Столпер 11 студзеня 1979 года^[3][5][4] ў Маскве. Пахаваны на Увядзенскіх могілках.

Дэбютаваў як рэжысёр агітацыйным кароткаметражным фільмам «Простая гісторыя» (1930) і поўнаметражным фільмам «Чатыры візіты Самуэля Вульфа» (1934)^[5]. У 1931 годзе разам з У. М. Экам і Р. В. Янушкевіч напісаў сцэнарый фільма «Пуцёўка ў жыццё»^[5][3]. У гады Вялікай Айчыннай вайны разам з Б. Івановым паставіў фільмы па творах Канстанціна Сіманава «Хлопец з нашага двара» (1942), «Чакай мяне» (1943), а таксама фільм «Дні і ночы» (1945). Сярод іншых пастановак «Закон жыцця» (разам з Б. Івановым, 1940), «Аповесць пра сапраўднага чалавека» (паводле Б. Палявога, 1948), «Далёка ад Масквы» (паводле В. Ажаева, 1950), «Цяжкае шчасце», (паводле Ю. Нагібіна, 1958), «Жывыя і мёртвыя» (1964), «Адплата» (1969), «Адхіленне — нуль» (1978) і інш.

Аўтар і сааўтар сцэнарыяў шэрагу фільмаў.

• Заслужаны дзеяч мастацтваў РСФСР (1964).
• Народны артыст РСФСР (1969).
• Народны артыст СССР (1977).
• Сталінская прэмія першай ступені (1951), за фільм «Далёка ад Масквы».
• Сталінская прэмія другой ступені (1949), за фільм «Аповесць пра сапраўднага чалавека».
• Дзяржаўная прэмія РСФСР імя братоў Васільевых (1966, за фільм «Жывыя і мёртвыя»).
• 2 ордэны Працоўнага Чырвонага Сцяга.
• Ордэн «Знак Пашаны» (1944).
• Медаль «За доблесную працу ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.».
• Медаль «У азнаменаванне 100-годдзя з дня нараджэння Уладзіміра Ільіча Леніна».
• Медаль «У памяць 800-годдзя Масквы».
• Галоўны прыз Усесаюзнага кінафестывалю (за фільм «Жывыя і мёртвыя», Ленінград, 1964).
• Дыплом Міжнароднага кінафестывалю ў Акапулька (1964).
• Галоўны прыз Міжнароднага кінафестывалю ў Карлавых Варах (1964).

• Столпер Аляксандр Барысавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 187. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — М.: Советская энциклопедия, 1987. — 640 с., 96 л. ил. (руск.)
• Столпер Александр Борисович // Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)

• Столпер Александр Борисович // КИНО-ТЕАТР.Ру (руск.)
• Столпер Александр Борисович // Кинокопилка Архівавана 7 мая 2023.
• Столпер Александр Борисович // «Мегаэнциклопедия Кирилла и Мефодия» megabook.ru (Праверана 5 чэрвеня 2023) Архівавана 13 ліпеня 2018.
• Столпер Александр Борисович // Онлайн-кинотеатр «Мосфильма»