Аляксандр Язэп Сляндзінскі

Аляксандр Язэп Сляндзінскі
Аляксандр Язэп Сляндзінскі
	Aleksander Józef Sleńdziński
	; Аўтапартрэт (1849), Галерэя імя Сляндзінскіх у Беластоку
Дата нараджэння	13 сакавіка 1803
Месца нараджэння	Вільня, Віленскі павет, Літоўска-Віленская губерня, Расійская імперыя;
Дата смерці	18 жніўня 1878 (75 гадоў)
Месца смерці	Вільня, Віленскі павет, Віленская губерня, Расійская імперыя;
Месца пахавання	Бернардзінскія могілкі;
Грамадзянства	Расійская імперыя
Род дзейнасці	мастак
Жанр	партрэт
Вучоба	Віленскі ўніверсітэт
Мастацкі кірунак	рэалізм
Уплыў	Ян Рустэм, Казімір Ельскі
Уплыў на	Вікенцій Леапольд Сляндзінскі
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Аляксандр Язэп Сляндзінскі (13 сакавіка 1803(1803-03-13)^[1]^[2], Вільня — 18 жніўня 1878(1878-08-18)^[2], Вільня) — расійскі, польскі і літоўскі мастак, бацька мастака Вінцэся Сляндзінскага, дзед мастака Людаміра Сляндзінскага

Біяграфія

Нарадзіўся 13 сакавіка 1803 года ў Вільні. Быў адным з дзевяці дзяцей у сям’і купца, крамніка і бурмістра віленскага Марціна Сляндзінскага і яго жонкі Кацярыны з Вайцяховічаў. Дзяцінства правёў у бацькоўскім доме ў Вільні па вуліцы Вялікай, 203 (зараз — вуліца Дзіджыоі, 15).

У 1819—1831 гадах вывучаў жывапіс, графіку, разьбярства, архіэктуру і гісторыю ў Віленскім універсітэце. Разьбярствам займаўся ў Казіміра Ельскага, знакамітага вучня Андрэ Ле Бруна. Выкладчыкам малюнка быў Ян Рустэм. Гісторыю вывучаў разам з Юзафам Крашэўскім, з якім потым сябраваў.

У 1842 годзе працаваў мастаком у маёнтку Чырвоны двор у Ковенскім павеце. Маёнтак належаў Бенедыкту Тышкевічу, які быў мецэнатам і заступнікам мастака. У Чырвоным двары Аляксандр завёў сяброўства з віленскім мастаком-пейзажыстам і сцэнографам Альбертам Жаметам. З 1848 года працаваў у Тышкевічаў хатнім настаўнікам малюнку. Для пабудаванай мясцовай царквы зрабіў роспісы крыжа і некаторых алтароў.

У гады жыцця ў Вільні (1840—1848) сябраваў са Станіславам Манюшкам і даваў урокі малявання яго дачцэ Лізавеце^{[крыніца?]}. Манюшка таксама даваў урокі фартэпіяна сыну Аляксандра Вінцэсю. Да Сляндзінскіх прыходзіў паэт Сыракомля, у іх доме праводзіліся музычна-паэтычныя вечарыны.

З канца 1840-х гадоў, разам са сваёй жонкай, Каралінай з Каргоўдаў (1812 — 23.09.1883) жыў у маёнтках Барцяны і Баярышкі пад Коўна. У іх было шэсцера дзяцей — тры дачкі і тры сыны:

Станіслаў (інжынер сувязі)
Вікторыя Феліцыя (нар. 30.08.1835 у Ёнаве)
Вінцэнт Леапольд (нар. 02.01.1837 у Скрабіна, мастак)
Кацярына Ізабэла (нар. 05.11.1841 у Барцянах)
Ёгана Людгарда (нар. 4.04.1844 у Барцянах)
Аляксандр Джон (нар. 1842, батанік, супрацоўнік Ягелонскага ўніверсітэту)

Памёр 18 жніўня 1878 года ў Вільні. Пахаваны на Бернардынскіх могілках у грабніцы, якую ён заснаваў у 1833 годзе для сваіх бацькоў.

Творчасць

Ствараў карціны рэлігійнага характэру, у прыватнасці, Мадонна з дзіцем у царкве Святой Тэрэзы ў Вільні, Святая Сесілія ў дамініканскам саборы ў Вільні. Партрэтны жывапіс, на якім спецыялізаваўся Аляксандр Язэп, быў стылістычна блізкі да манеры Яна Рустэма, характарызаваўся вялікім візуальным падабенствам з партрэтуемымі. Таксама маляваў сцэны гістарычнага жанру, спасылаючыся на студзеньскае паўстанне. Творы пабытовага жанру былі часта з алегарычным зместам, падобна манеры Д. Тэнірса. У сцэнах з жыцця бедных людзей і жабракоў выкарыстоўваў натуралістычныя формы, падкрэсліваючы ўродлівыя прыкметы.