Андрэй Юр’евіч Дварнічэнка
Андрэй Юр’евіч Дварнічэнка (руск.: Андрей Юрьевич Дворниченко; нар. 5 чэрвеня 1957, Стаўрапаль) — савецкі і расійскі гісторык, доктар гістарычных навук (1993), прафесар (1995), дэкан гістарычнага факультэта СПбДУ (2001—2011) і загадчык кафедры гісторыі Расіі са старажытных часоў да XX стагоддзя (з 2003). У 2011—2022 гадах займаў пасаду прарэктара СПбДУ па навуковай рабоце — дырэктара музейнага комплексу ўніверсітэта. Асноўнай вобласцю спецыялізацыі з’яўляецца гісторыя Расіі, а дакладней — Старажытнарускай дзяржавы, а таксама Вялікае Княства Літоўскае. Разам з тым займаецца ўкраінскай гісторыяй, казацтвам, гістарыяграфіяй і гістарычнай геаграфіяй Старажытнай Русі. БіяграфіяАдукацыяСкончыў сярэднюю школу ў Стаўрапалі, пасля чаго год працаваў будаўнічым рабочым[1]. Затым паступіў на гістарычны факультэт ЛДУ. Спецыялізаваўся па кафедры гісторыі СССР (цяпер — гісторыі Расіі са старажытных часоў да XX стагоддзя). Падчас навучання займаўся ў семінары прафесара Уладзіміра Васільевіча Маўродзіна. Навуковым кіраўніком студэнта быў іншы буйны спецыяліст па гісторыі Старажытнай Русі — Ігар Якаўлевіч Фраянаў. У 1980 годзе, скончыўшы факультэт, Дварнічэнка залічаны ў аспірантуру. У 1983 годзе падрыхтаваў кандыдацкую дысертацыю «Гарадская абшчына Верхняга Падняпроўя і Падзвіння ў XI—XV стагоддзях». Апанентамі пры абароне працы былі ленінградскі гісторык Юрый Георгіевіч Аляксееў (спецыяліст па ваеннай гісторыі Расіі, Старажытнай Русі і часам Івана III) і маскоўскі гісторык і археолаг, спецыяліст па старажытнай Русі і Смаленшчыне Леанід Васільевіч Аляксееў[2]. Праца на факультэце і навуковая дзейнасцьУ 1982 годзе Дварнічэнка стаў асістэнтам на кафедры. У 1988 годзе, ужо будучы кандыдатам навук, атрымаў вучонае званне дацэнта. У гады вучобы і працы актыўна займаўся грамадскай дзейнасцю: быў старшынёй студэнцкага акадэмічнага савета, начальнікам штаба грамадзянскай абароны на факультэце, быў адказным сакратаром, а затым — старшынёй факультэцкай прыёмнай камісіі, намеснікам дэкана па завочным, а таксама вячэрнім аддзяленнях. За актыўную дапамогу факультэту Дварнічэнку не раз узнагароджваўся прэміямі і ганаровымі граматамі[1]. У тым жа 1988 годзе ў суаўтарстве з Фраянавым выпусціў кнігу «Гарады-дзяржавы Старажытнай Русі», якая стала вынікам шматгадовай працы навукоўцаў. Праца мела важнае значэнне для развіцця гістарыяграфічнага напрамку, прысвечанага вывучэнню Старажытнай Русі. Гісторыкі даследавалі ўсе землі Старажытнарускай дзяржавы, паказаўшы станаўленне ў іх асаблівай палітычнай адзінкі — горада-дзяржавы. Аўтары абверглі меркаванне аб эканамічнай неплацежаздольнасці асобных рускіх зямель, таксама ў кнізе быў удакладнены характар княжацкай улады ў перыяд распаду Кіеўскай Русі. Паралельна з вывучэннем рускай гісторыі Дварнічэнка стаў займацца Вялікім Княствам Літоўскім. Першыя артыкулы па гэтай тэме даследчык напісаў, будучы аспірантам, а ў 1993 годзе выйшла манаграфія Дварнічэнка «Рускія землі Вялікага Княства Літоўскага (да пачатку XVI стагоддзя). Нарысы гісторыі абшчыны, саслоўяў і дзяржаўнасці», якая легла ў аснову доктарскай дысертацыі навукоўца. Гэты фундаментальны праца адзначана ВАК як адна з трох лепшых дысертацый у гуманітарных навуках. Асноўным сэнсам даследавання стала паказанне пераходу ад горада-дзяржавы да саслоўна-арыстакратычнай манархіі. Дварнічэнку і яго ўкладу ў вывучэнне беларускай, літоўскай, украінскай гісторыі прысвечаны асобны артыкул у «Энцыклапедыі Вялікага Княства Літоўскага»[1]. Акрамя таго, Дварнічэнка займаўся вывучэннем гісторыі Украіны, казацкай гісторыяй, гістарыяграфіяй гісторыі Расіі. Даследчык стаў аўтарам некалькіх навучальных дапаможнікаў па гісторыі Расіі. У 1995 годзе гісторыку было прысвоена вучонае званне прафесара, а ў 1998 годзе ён стаў першым загадчыкам кафедры гісторыі для выкладання на прыродазнаўчых і гуманітарных факультэтах (агульнаўніверсітэцкая кафедра). Ён чытаў курсы па гісторыі Украіны і Расіі, потым — курс па гістарыяграфіі, спецыяльныя курсы і вёў семінары. ДэканЗ 2001 года Дварнічэнка выконваў абавязкі, а ў 2002 годзе рашэннем Вучонага савета змяніў на пасадзе дэкана факультэта свайго настаўніка Ігара Якаўлевіча Фраянава. У гэтым жа годзе стаў рэдактарам гістарычнай серыі «Весніка СПбДУ». Пры ім на факультэце з’явілася кафедра гісторыі славянскіх і балканскіх краін, а ў 2003-м ён стаў загадчыкам кафедры гісторыі Расіі з самых старажытных часоў да XX стагоддзя — найбуйнейшай і адной з найстарэйшых на гістфаку. У 2006 годзе Дварнічэнка ўзначаліў рэдакцыйную калегію «Прац кафедры гісторыі Расіі з самых старажытных часоў да XX стагоддзя». З імем даследчыка звязана мадэрнізацыя факультэта: з’явілася 6 новых кафедраў, сярод якіх гісторыя славяна-балканскіх краін, прадпрымальніцтва і менеджменту і іншыя, адкрыліся 2 новыя спецыяльнасці — мастацтвазнаўства і музеялогія, з’явілася 10 навуковых цэнтраў. Факультэт заставаўся адным з лідараў у галіне гістарычнай і агульнагуманітарнай вышэйшай адукацыі ў Расійскай Федэрацыі. У снежні 2007 года ён быў пераабраны дэканам на другі тэрмін[1]. 26 верасня 2011 года праз 10 гадоў знаходжання на пасадзе склаў з сябе паўнамоцтвы дэкана, пры гэтым захаваўшы пасаду загадчыка кафедры. У 2011—2022 гадах займаў пасаду прарэктара СПбДУ па навуковай рабоце — дырэктара музейнага комплексу ўніверсітэта. У сакавіку 2022 года падпісаў зварот супрацоўнікаў СПбДУ ў падтрымку расійскага ўварвання ва Украіну[3][4]. Асноўныя працыА. Ю. Дворнічэнка — аўтар некалькіх манаграфій, мноства артыкулаў, рэцэнзій і навучальных дапаможнікаў:
Крыніцы
Літаратура
Спасылкі
|
|||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
