Венерын чаравічак сапраўдны

Венерын чаравічак сапраўдны
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Аднадольныя Парадак:  Спаржакветныя Сямейства:  Архідныя Падсямейства:  Cypripedioideae Род:  Венерын чаравічак Від:  Венерын чаравічак сапраўдны
Міжнародная навуковая назва
Cypripedium calceolus L., Sp. Pl. 2: 951 (1753)
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   43541 NCBI   53038 EOL   1092937 GRIN   t:12914 IPNI   320700-2 TPL   kew-53948

Венерын чаравічак сапраўдны, Чаравічак сапраўдны, Зязюлька^[1][2][3] (Cypripedium calceolus) — кветкавая расліна сямейства Архідныя (Orchidaceae).

Шматгадовая травяністая расліна з моцным прамым, аблісцелым, апушаным сцяблом вышынёй 25—50 см і тоўстым паўзучым карэнішчам, якое мае моцны спецыфічны пах. Лісце (3—4) эліптычнае, чаргаванае, даўжынёй да 18 см і шырынёй 12 см, з выразнымі дугападобнымі жылкамі. Кветкі дыяметрам да 8 см, адзіночныя або па 2—3, з мешкападобна ўздутай накшталт чаравічка (адсюль назва) жоўтай губой з чырванаватымі плямкамі і пахам ванілі. Бакавыя лісцікі калякветніка завостраныя, чырванавата-бурыя, унутраныя — лінейна-ланцэтныя, завостраныя, гарызантальна адхіленыя, крыху закручаныя. Плод — сухая каробачка, якая раскрываецца 3-6 падоўжнымі шчылінамі.

Еўропа, Азія (Урал, паўднёвыя раёны Сібіры і Далёкага Усходу). На тэрыторыі Беларусі трапляецца спарадычна, пераважна ў заходніх і паўднёвых раёнах. Расце ў разрэджаных шыракалістых, драбналістых і мяшаных лясах, на лясных палянах, узлесках, ускрайках балот, у сырых імшыстых яловых лясах. Аддае перавагу багатай карбанатамі глебе. Сустракаецца адзіночнымі экзэмплярамі і невялікімі групамі, старыя экзэмпляры ўтвараюць шматсцябловыя курціны.

Цвіце ў траўні-чэрвені, пладаносіць у чэрвені-ліпені. Зацвітае на 15—18 годзе жыцця, працягласць цвіцення 10—15 дзён. Насенне выспявае праз 2,5 месяца, мае недаразвіты зародак (прарастае толькі ў сімбіёзе з пэўнымі відамі глебавых грыбоў). Размнажаецца бакавымі пупышкамі карэнішча, рэдка насеннем.

Дэкаратыўная расліна.

Від уключаны ў Чырвоную кнігу СССР з 1978 года.

• Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 383. Cypripedium calceolus L. — Башмачок настоящий, или Венерин башмачок // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2002. — Т. 1. Папоротники, хвощи, плауны, голосеменные, покрытосеменные (однодольные). — ISBN 8-87317-091-6.

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Венерын чаравічак сапраўдны
• Венерин башмачок настоящий: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
• Cypripedium calceolus L. (Башмачок настоящий, Венерин башмачок) // ИАС «ООПТ России» Архівавана 5 мая 2023. (руск.)

У Вікікрыніцах ёсць тэксты па тэме
Венерин башмачок

Гэты від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі і ахоўваецца законам. III катэгорыя (VU)