Венская аперацыя

Венская наступальная аперацыя
Асноўны канфлікт: Вялікая Айчынная вайна
Савецкія войскі ва ўзятай Вене
Дата	16 сакавіка — 15 красавіка 1945
Месца	Заходняя Венгрыя і Усходняя Аўстрыя
Вынік	Перамога СССР
Праціўнікі
Германія Венгрыя СССР Балгарыя
Камандуючыя
О. Вёлер Л. Рэндуліч Ф. І. Талбухін Р. Я. Маліноўскі У. Стойчаў
Сілы бакоў
410 000 чалавек, 5900 гармат і мінамётаў, 700 танкаў і штурмавых гармат, 700 самалётаў[1] Чырвоная Армія: 644 700 чалавек[2] 12190 гармат і мінамётаў, 1318 танкаў і САУ, 984 самалёта[1]Балгарскія войскі: 100 900 чалавек[2]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Венская наступальная аперацыя — стратэгічная наступальная аперацыя Чырвонай Арміі супраць нямецкіх войскаў у час Вялікай Айчыннай вайны. Праводзілася з 16 сакавіка па 15 красавіка 1945 г войскамі 2-га і 3-га Украінскіх франтоў пры садзейнічанні 1-й балгарскай арміі з мэтай разгрому нямецкіх войскаў у заходняй Венгрыі і ўсходняй Аўстрыі.

Задача на падрыхтоўку і правядзенне наступальнай аперацыі па ўзяцці Вены была пастаўлена перад камандуючым 2-м і 3-м Украінскіх франтоў 17 лютага 1945 года ў дырэктыве Стаўкі Вярхоўнага Галоўнакамандавання № 11027. На падрыхтоўку наступу адводзілася каля месяца. 15 сакавіка было вызначана як тэрмін пачатку аперацыі.

Неўзабаве савецкаму камандаванню стала вядома, што вермахт рыхтуе буйное контрнаступленне ў раёне возера Балатон. У сувязі з гэтым войскам 3-га Украінскага фронту было загадана, працягваючы падрыхтоўку да наступу, часова перайсці да абароны і на загадзя падрыхтаваных абарончых рубяжах выматаць танкавую групоўку праціўніка. Затым варта было перайсці ў наступ на венскім кірунку.

Далейшыя падзеі пацвердзілі правільнасць прынятага рашэння. Нямецкі наступ, які развярнуўся ў першай палове сакавіка каля возера Балатон, быў адбіты савецкімі войскамі ў ходзе Балатонскай абарончай аперацыі. Мэта, прызначаная вышэйшым германскім камандаваннем, не была дасягнутая, але на галоўным кірунку нямецкім войскам удалося уклініцца ў савецкую абарону на глыбіню да 30 км. Такая лінія фронту давала савецкаму камандаванню магчымасць акружыць клін танкавай групоўкі праціўніка, а сур'ёзныя страты, панесеныя Вермахтам, змянілі агульныя суадносіны сіл на карысць Чырвонай Арміі.

Задума аперацыі прадугледжвала нанясенне галоўнага ўдару сіламі 4-й і 9-й гвардзейскіх армій з раёна на поўнач ад Секешфехервара на паўднёвы захад з мэтай акружэння 6-й танкавай арміі СС. У далейшым галоўнымі сіламі меркавалася развіваць наступленне ў напрамку Папа, Шопран і далей да венгера-аўстрыйскай мяжы, часткай сіл наступаць на Сомбатхей і Залаэгерсег з мэтай ахопу з поўначы надзьканіжскай групоўкі ворага. 26-я і 27-я арміі павінны былі пачаць наступ пазней і спрыяць знішчэнню акружанага да таго часу праціўніка. 57-я і 1-я балгарскія арміі, якія дзейнічалі на левым крыле 3-га Украінскага фронту, павінны былі перайсці ў наступ на поўдзень ад возера Балатон з задачай разграміць праціўніка і авалодаць нафтаноснымі раёнам з цэнтрам у горадзе Надзьканіжа.

46-я армія 2-га Украінскага фронту, узмоцненая 6-й гвардзейскай танкавай арміяй і двума артылерыйскімі дывізіямі прарыву, павінна была 17 - 18 сакавіка пачаць наступ на поўдзень ад Дуная, сумесна з войскамі 3-га Украінскага фронту разбіць групоўку праціўніка і развіваць наступ у напрамку горада Дзьёр.

• Скоморохов Н. М., Бурляй Н. Н., Гучок В. М. и др. 17-я воздушная армия в боях от Сталинграда до Вены. — М., Воениздат, 1977.
• Шепелев А. Л. В небе и на земле. — М.: Воениздат, 1974.
• Штеменко С. М. Генеральный штаб в годы войны. — М.: Воениздат, 1989. 2-е издание.
• Руссиянов И. Н. В боях рожденная… — М.: Воениздат, 1982. — 252 с.
• Мошляк И. Н. Вспомним мы пехоту… / Литературная запись Л. И. Парфенова — М.: Воениздат, 1978.— 268 с., портр., ил. — (Военные мемуары).