Вужоўнік звычайны

Вужоўнік звычайны
Навуковая класіфікацыя
Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Папарацепадобныя Клас:  Псілотавыя Парадак:  Вужоўнікі (Ophioglossales) Сямейства:  Вужоўнікавыя Род:  Вужоўнік Від:  Вужоўнік звычайны
Міжнародная навуковая назва
Ophioglossum vulgatum L., 1753
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   565333 NCBI   49227 EOL   398891 GRIN   t:418817 IPNI   166139-3 TPL   tro-26602167

Вужо́ўнік звычайны^[1][2], Балотнае вужава зелле^[3] (Ophioglossum vulgatum) — від невялікіх шматгадовых травяністых папарацей сямейства Вужоўнікавыя (Ophioglossaceae). Тыпавы від роду Вужоўнік (Ophioglossum).

Расліна вырастае з карэнішча і мае да 10—20 см (рэдка да 30 см) у вышыню. Яна аднаўляецца з дапамогай спор.

Мае схаванае ў глебе карэнішча, ад якога ўверх адыходзіць надземны ліст, падзелены на дзве часткі: спараносную і зялёную бясплодную, размешчаныя на агульным чаранку. Уніз ад карэнішча адыходзяць некалькі даволі тоўстых каранёў. Бясплодная частка ліста мае выгляд авальнай цэльнай пласцінкі. Спараносная частка ліста сцеблападобная і заканчваецца каласком, на восі якога ў два рады размешчаны спарангіі. Спарангіі кожнага раду зрастаюцца паміж сабой, утвараюць сінангіі. Спарангіі маюць мнагаслойную сценку. У іх развіваецца мноства спор. Спарангій ускрываецца падоўжнай шчылінай.

З’яўляецца родным для ўмераных раёнаў Паўночнага паўшар’я і рассеяна распаўсюджаны ў Еўропе, Азіі, паўночна-заходняй Афрыцы, а таксама ў усходняй Паўночнай Амерыцы.

Гэта невялікая расліна, якая сустракаецца ў цяжкадасягальных месцах і расце паасобку.

Зарасткі вужоўніку бясколерныя, жывуць пад зямлёй на глыбіні 2—10 см у сімбіёзе з гіфамі грыба (мікарыза). Сперматазоіды шматжгуцікавыя. Зародак першапачаткова развіваецца за кошт зарастка, затым ён фарміруе сцябло і карэньчык і пераходзіць да самастойнага харчавання. Развіццё маладой расліны працягваецца вельмі марудна (5—6 гадоў).

Традыцыйна еўрапейцы выкарыстоўваюць лісце і карэнішча, як прыпарку для ранаў. Гэты сродак часам называлі «Зялёны алей міласэрнасці». Гарбату з лісця выкарыстоўвалі ў якасці сродку пры ўнутраным крывацёку і ванітах.

• Сапегін Л. М. Батаніка. Сістэматыка вышэйшых раслін: вучэбны дапаможнік для студэнтаў устаноў вышэйшай адукацыі па біялагічных спецыяльнасцях. — Гомель: ГДУ, 2012. — 337 с. ISBN 978-985-439-644-6
• Зубкевіч Г. І. Вужоўнік // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз. — С. 495.
• Ужовник (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі

• Ужовник обыкновенный — Ophioglossum vulgatum: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
• Ужовник Архівавана 14 ліпеня 2012. // Проект «Вся биология» (руск.)