Вітольд Міхайлавіч Гінтаўт
Вітольд Міхайлавіч Гінтаўт (7 сакавіка 1922, в. Слабашчына, Мінскі раён — 25 кастрычніка 1987, г. Мінск, БССР) — савецкі танкіст-ас, механік-кіроўца танка Т-34 у склад Вялікай Айчыннай вайне. Герой Савецкага Саюза (1944)[1]. БіяграфіяНарадзіўся 7 сакавіка 1922 года ў вёсцы Слабадшчына Мінскага раёна, Мінскай вобласці. Беларус. Скончыў 7 класаў. Працаваў камбайнёрам. У Чырвонай Арміі з 1940 года — курсант палкавой школы г. Катоўска. У баях Вялікай Айчыннай вайны са снежня 1942 года, механік-вадзіцель танка. 200-я танкавая брыгада, 1-я танкавая армія, Гінтаўтам В. М. і экіпажам яго танка Т-34 быў знішчаны 21 танк праціўніка (афіцыйна пацверджаных), з іх — 4 цяжкіх танка «Тыгр», а таксама 4 САУ «Фердынанд», 27 гармат, 80 аўтамашын і больш за сотню салдат і афіцэраў праціўніка. З іх 6 танкаў у адным баі. Першы сур’ёзны бой прыняў у блізу в. Рабінаўка (Калінінскі напрамак). Цяжкі танкавы бой працягваўся больш за тры гадзіны. Манеўруючы, механік-вадзіцель падстаўляў пад агонь у адказ лабавую браню танка. Пасля бою на полі чорнымі факеламі дымілі больш за дзясятак танкаў і бронемашын, па арміі была распаўсюджаная ўлётка, у якой гаварылася, што ў выніку бою, знішчаючы суперніка, трыццацьчацвёрка атрымала 17 трапленняў, а танк і экіпаж ацалеў дзякуючы майстэрству і мужнасці механіка-вадзіцеля. У наступным баі зімой пры абароне вышынных дамоў, падтрымліваючы акапаную пяхоту, пасля некалькіх стрэлаў па атакуючым танкам і пяхоце суперніка экіпаж падбіў два танкі, але танкавая гармата выйшла з ладу. У гэтым баі ў немцаў, атакуючых трыццацьчацвёркі лёгкімі і сярэднімі танкамі, амаль не было шанцаў, нягледзячы на перавагу ў дванаццаць да аднаго. На анямеўшыя трыццацьчацвёркі наваліліся з усіх бакоў. Экіпажу нічога не заставалася, як пачаць «арганізаваны» выхад з бою. Рухаючыся заднім ходам, танк атрымаў снарад, які заклінаваў вежу, а ад наступнага траплення рухавік танка заглух. У полі стаяў абезрухоўлены танк з экіпажам. Фашысцкія салдаты акружылі танк і, стукаючы прыкладамі, прапаноўвалі здачу ў палон. Вежавы стралок у адказ кінуў пару гранат. Пасля гэтага гітлераўцы накінулі на танк брызент і, абліўшы саляркай з бакаў танка, паспрабавалі яго падпаліць. У гэты час Гінтаўт ліхаманкава устараняў няспраўнасць і спрабаваў завесці танк. Немцы падагналі і паставілі перад трыццацьчацвёркай ушчыльную лёгкі танк, і ў гэты момант Гінтаўт здолеў запусціць рухавік. Трыццацьчацвёрка таранным ударам перакуліла танк праціўніка, скінуўшы з сябе вогненнае покрыва, вырвалася з кальца. Але праз некалькі хвілін адыходзячы танк атрымаў снарад ў кармавую браню. Цудам застаўся ў жывых з экіпажа толькі механік-кіроўца. Паранены, ён усё ж прывёў падбітую машыну да сваіх. Удзельнічаючы ў Арлоўскай-Курскай бітве, танкавая рота, у складзе якой знаходзіўся Гінтаўт, прыкрывала шашу, якая злучае Курск з Белгарадам, у раёне в. Верхапенне. Танкісты за адну ноч абсталявалі капаніры, ператварыўшы свае танкі ў агнявыя кропкі. На гэтым участку прыняло ўдзел у нападзе на пазіцыі роты 30 танкаў і самаходных гармат тыпу Т-3, Т-4, «Тыгр», «Пантэра», «Фердынанд». Прапусціўшы асноўную атакуючую групу танкаў да некалькіх экіпажаў у глыбіні абароны, якія адцягнулі іх увагу, адкрыўшы агонь, танкісты прымусілі «Тыгры» і «Пантэры» падставіць бартавую браню. У гэтай бітве Гінтаўт павялічыў свой баявы рахунак на чатыры танкі і бронетранспарцёр і дадаў да медаля «За адвагу» ордэн «Айчыннай вайны» 1-й ступені. У раёне горада Багадухаў, пераследуючы адыходзячыя часткі праціўніка, танкавае падраздзяленне, у склад якога ўваходзіў Гінтаўт, падвергнулася абстрэлу іх дальнабойных гармат. Гінтаўт прапанаваў камандзіру свайго танка абыйсці вёску з флангу, выкарыстоўваючы рэльеф мясцовасці і рэдкую расліннасць, зблізіцца з батарэяй і ў момант перазарадкі гармат праскочыць прастрэльваемую плошчу. Танк праскочыў зону абстрэлу, апынуўся ў тыле і стаў знішчаць гарматныя разлікі. У выніку дадзеных дзеянняў экіпажа было захоплена 12 баяздольных з амаль поўным боекамплектам гармат. Пад Вінніцай падраздзяленне танкаў выйшла да паўстанка на чыгуначным перагоне «Вінніца-Жмерынка», захапіўшы яго і перарэзаўшы чыгунку. Быў знішчаны эшалон з 380 салдатамі і афіцэрамі, 5 самаходных гармат, некалькі бронетранспарцёраў, у выніку чаго на некалькі дзён быў паралізаваны рух на чыгуначным перагоне. Танк В. М. Гінтаўта адзін з роты (16 танкаў) прарваўся ў г. Гусяцін, блакаваўшы чыгуначную галіну з трыма складамі ваеннай тэхнікі і складам прадуктаў харчавання і маёмасці. Падзяліўшы экіпаж, на трафейнай «Пантэры» з эшалона і Т-34 больш за суткі ўтрымліваў горад да падыходу асноўных сіл. У адзначэнне дадзенай перамогі 45-й гвардзейскай танкавай брыгадзе было прысвоена ганаровае званне «Гусяцінская». Пасля вызвалення горада Гусяцін і выхаду на дзяржаўную мяжу Румыніі батальён быў вернуты для знішчэння нямецкай групоўкі каля ракі Днестр. Было дадзена заданне прарвацца ў цэнтр варожай групоўкі і, захапіўшы аэрадром, пазбавіць суперніка магчымасці забеспячэння войскаў прадуктамі, боепрыпасамі. Пры захопе аэрадрома было знішчана 4 самалёты. На працягу двух сутак праціўнік контратакаваў батальён, які панёс вялікія страты. У гэтым баі загінуў камбат маёр Дзясяткаў, былі падбіты і спалены амаль усе танкі батальёна. Гінтаўту і яшчэ двум экіпажам яшчэ суткі прыйшлося адбіваць атакі праціўніка. Пазбаўленая падтрымкі забеспячэння, групоўка была знішчана і ўзята ў палон. Экіпаж Гінтаўта першы выйшаў на дзяржаўную мяжу Румыніі. Першымі 4 сакавіка танкісты 45-й гвардзейскай танкавай брыгады палкоўніка М. В. Маргунова выйшлі і на ўзбярэжжы Балтыкі і адаслалі пляшку марской вады ў ваенны савет фронту. Першай фарсіравала Шпрэе 45-я гвардзейская танкавая брыгада, якая авалодала Трэптаў-паркам. Калі яго танк увайшоў у Трэптаў-парк, а затым разам з іншымі войскамі падышоў да былога рэйхстагу, ужо былі баі пад Ржэвам і Масквой, на Курскай дузе, фарсіраванне Віслы, Влтавы і Одэра, вызваленне гарадоў і вёсак Чэхаславакіі Румыніі, Украіны і Польшчы, і больш за 100 танкавых нападаў, двойчы гарэў у танку і тры разы мяняў свой танк у выніку вываду з ладу праціўнікам, за час баявых дзеянняў атрымаў тры раненні і кантузію[2]. Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 24 красавіка 1944 года за ўзорнае выкананне баявых заданняў камандавання на фронце барацьбы з нямецка-фашысцкімі захопнікамі і праяўленыя пры гэтым мужнасць і гераізм старшыне Гінтаўту Вітольду Міхайлавічу прысвоена званне Героя Савецкага Саюза з уручэннем ордэна Леніна і медалі «Залатая Зорка». Пасля вайны В. М. Гінтаўт працягнуў службу ў войску да 1946 года. Жыў у Мінску, працаваў прарабам СУ-15 «Спецбуд», двойчы ўзнагароджаны граматамі Вярхоўнага савета БССР, ордэнам Кастрычніцкай Рэвалюцыі за доблесную працу. У 1949 годзе скончыў Мінскі аўтамабільны тэхнікум. Памёр 27 верасня 1987 года. Памяць
Сям’я
Галіна легендарнага роду Даўспрункаў, нашчадкі князя Гінтаўта (XV ст.) Герб «Ляліва». Узнагароды
Зноскі
Літаратура
Дакументы
Спасылкі
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
