Гая Дзмітрыевіч Гай
Гай Дзмітрыевіч Гай (Гайк Бжышкян(ц), арм.: Հայկ Բժշկյանց) 6 (18) лютага 1887 — 11 снежня 1937 — савецкі ваеначальнік, Камкор, герой Грамадзянскай вайны[3]. 11 снежня 1937 расстраляны падчас кампаніі масавых рэпрэсій у РСЧА. Пасля смерці Сталіна рэабілітаваны. БіяграфіяРаннія гадыАрмянін, нарадзіўся ў Таўрызе (Персія), у сям'і народнага настаўніка. У 1901 пераязджае ў Тыфліс, дзе вучыцца ў армянскай духоўнай семінарыі[4]. З 1903 года браў удзел у рэвалюцыйным руху ў Закаўказзі[3]. Член РСДРП з 1904 года (паказваюць на яго ўступленне ў Армянскую сацыял-дэмакратычную (гнчакскую) партыю і ў атрад фідаінаў[4]). Пасля заканчэння школы інструктараў і афіцэраў у Тыфлісе добраахвотна адправіўся на фронт. Камандуе ротай армянскіх добраахвотнікаў у шостай дружыне, якая ваявала на Каўказскім фронце супраць туркаў. У першую сусветную вайну даслужыўся да чыну штабс-капітана, генералам Юдзенічам быў узнагароджаны трыма Георгіеўскімі крыжамі[4]. Служба ў РСЧАПасля Кастрычніцкай рэвалюцыі ўступіў у РКП(б). Падчас Грамадзянскай вайны на чале сфармаваных ім частак вёў барацьбу супраць Чэхаславацкага корпуса і Арэнбургскіх казакоў генерала Дутава. У ліпені 1918 кіраваў абаронай Сімбірска. Нягледзячы на значную перавагу ў жывой сіле, артылерыі і выбары пазіцыі для абароны пацярпеў паразу ад наступу белых частак падпалкоўніка У. О. Капеля, які ўзяў горад 21 ліпеня 1918. Камандаваў наступнымі часткамі і злучэннямі:
Вясной 1920 камандаваў 2-м каўказскім кавалерыйскім корпусам Паўднёвага фронту РСФСР. Падчас савецка-польскай вайны — камандуючы 3-м кавалерыйскім корпусам[3], гераічна дзеючым на Заходнім фронце РСФСР. У жніўні 1920 3-і Кавалерыйскі корпус з часткамі 4-й арміі быў акружаны польскімі войскамі, пасля найцяжэйшых баёў інтэрнаваны ва Усходняй Прусіі. У 1922 годзе наркамваенмар Арменіі[3], пасля займаўся ваенна-педагагічнай і навуковай працай. У 1923 годзе скончыў Вышэйшыя ваенна-акадэмічныя курсы. У маі таго ж года камандзір і ваенкам 7-й кавалерыйскай дывізіі, потым 3-га кавалерыйскага корпуса. У 1924—1925 гадах начальнік ваеннага гарнізона Мінска. З 1926 года працягнуў вучобу ў Ваенную акадэмію імя Фрунзэ. Пасля яе заканчэння ў 1927 годзе[3], загадвае там кафедрай і праз два гады абараняе дысертацыю. У 1933—1935 гадах прафесар кафедры ваеннай гісторыі Ваенна-паветранай акадэміі імя Жукоўскага[3]. Аўтар кніг «У баях за Савецкую Беларусь» і нарыса аперацый 3-га коннага корпуса (абедзве непублікаваныя). Апала і гібельУ чэрвені 1935 быў зняты з усіх пастоў, звольнены з войска, выключаны з партыі. 3 ліпеня 1935 быў арыштаваны па абвінавачванні ў «стварэнні ваенна-фашысцкай арганізацыі ў РСЧА». У лісце Генрыху Ягодзе са следчага ізалятара прызнаў, што, «будучы выпіўшы, у прыватнай гутарцы з беспартыйным, сказаў, што „трэба прыбраць Сталіна, усё роўна яго прыбяруць“»[6]. Жонка Гая, Наталля Якаўлеўна звярнулася па дапамогу да старога рэвалюцыянера Пятра Кобазева, якому Сталін праз памочніка перадаў: «НКУС разбярэцца». 15 кастрычніка 1935 года быў прысуджаны Адмысловай нарадай пры НКУС СССР па абвінавачванні ў дачыненні да контррэвалюцыйнай групы да 5 гадоў лагераў[7]. Пры перасылцы ў Яраслаўскую турму 22 кастрычніка 1935 года здзейсніў пабег[8], але ўжо праз некалькі дзён быў затрыманы супрацоўнікамі НКУС[9][10]. Два гады знаходзіўся ў зняволенні. У канцы 1937 (11 снежня) у ходзе кампаніі масавых «чыстак» у РСЧА быў расстраляны[заўв 1]. Пасля смерці Сталіна рэабілітаваны і адноўлены ў партыі (пасмяротна). Узнагароды
Памяць
Сачыненні
ЗаўвагіКрыніцы
Літаратура
Спасылкі
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
Portal di Ensiklopedia Dunia
