Гендарныя даследаванні

Гéндарныя даслéдаванні, гéндарныя штудыі, гендаралёгія (англ.: Gender studies) — комплекс міждысцыплінарных даследаванняў (сацыялогія, псіхалогія, эканоміка, паліталогія, педагогіка і іншыя навукі), прысвечаных гендарнаму феномену ў ягоных сацыяльных вымярэннях. Цэнтральнымі катэгорыямі з’яўляюцца гендар і апазіцыя маскуліннасці і феміннасці, праз прызму якіх даследуюцца розныя аспекты сацыяльных адносін — класавыя, расавыя, нацыянальныя, палітычныя, ролевыя і інш^[1].

Гендарныя даследаванні зарадзіліся ў галіне жаночых даследаванняў, якія займаліся тэмай жанчын, фемінізму, гендару і палітыкі^[2]. Цяпер гэтая сфера перасякаецца з квір-даследаваннямі і мужчынскімі даследаваннямі^[3].

Такія пісьменніцы і мысляркі, як Вірджынія Вульф і Сімона дэ Бавуар, лічацца папярэдніцамі гендарных даследаванняў^[4].

Універсітэцкія ступені ў галіне гендарных даследаванняў былі ўпершыню ўведзеныя ў ЗША ў 1970-х. Першыя даследаванні ў Еўропе былі адкрытыя ў Нямеччыне ва ўніверсітэце Ольдэнбургу і Унівэрсітэце імя Гумбальта ў Берліне ў 1985 (гэта былі міждысцыплінарныя даследаванні)^[5]. У выніку Балонскага працэсу і ўніфікацыі навучання ў Еўрапейскім саюзе гендарныя даследаванні з’явіліся ў іншых універсітэтах Еўропы^[6].

У 1997 у Мінску быў створаны першы ў Беларусі і адзін з першых у рэгіёне Цэнтр гендарных даследаванняў пры Еўрапейскім гуманітарным універсітэце. Заснавальніца — Алена Гапава пры падтрымцы Фонду Джона Д. і Кэтрын Т. Макартураў^[7].