Грамафонная пласцінка

Грамафонная пласцінка
Грамафонная пласцінка
	; «Размаўляючы ліст» або ліст размоўнай сувязі, Voice-O-Graph.
Пераемнік	CD
Матэрыял	полівінілхларыд[d] і шэлак[d]
Першаадкрывальнік	Эміль Берлінер[d]
Дата адкрыцця	1889 і 1887
Геаметрычная форма	дыск[d]
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Грамафонная пласцінка, таксама вядома як грампласці́нка^[3]^[4], кружэ́лка^[5], плы́та^[6] (польск.: płyta) — аналагавы^[en] носьбіт^[en] гукавой інфармацыі — дыск^[ru], на адной або на абодвух баках якога нанесена бесперапынная канаўка (гукавая дарожка) у выглядзе спіралі. Вертыкальны профіль гукавай дарожкі мадуляваны гукавы хваляй. Доўгі час (прыкладна з канца XIX і да канца XX стагоддзя) была самым папулярным носьбітам музычных запісаў, недарагім, прыдатным для масавага тыражавання^[en], якія забяспечваюць высокую якасць^[en] гуказапісу^[en] і прыдатным для прайгравання на адносна простай і таннай апаратуры.

Для «прайгравання» (узнаўлення гуку) грампласцінак выкарыстоўваюцца спецыяльна прызначаныя для гэтай мэты апараты: грамафоны, патэфоны^[ru], у далейшым — электрапрайгравальнікі^[ru] і электрафоны^[ru].

Пры руху па дарожцы грампласцінкі іголка^[ru] прайгравальніка пачынае вібраваць^[en] (паколькі форма дарожкі, якая залежыць ад запісанага сігналу, нераўнамерная ў плоскасці пласцінкі ўздоўж яе радыусу і перпендыкулярна кірунку руху іголкі). Вібрацыі іголкі перадаюцца альбо мембране^[en], якая непасрэдна прайграе гук, альбо пераўтваральніку механічных ваганняў у электрычныя (гуказдымальніку^[ru]), сігнал якога падаецца на ўзмацняльнік.

Галоўнай добрай якасцю грампласцінкі з’яўлялася выгода масавага тыражавання шляхам гарачай прасоўкі^[en], акрамя таго, грампласцінкі не схільныя дзеянню электрычных і магнітных палёў. Недахопамі грампласцінак з’яўляюцца схільнасць уплыву змен тэмпературы і вільготнасці, механічным пашкоджанням (з’яўленне драпін), а таксама непазбежнаму пры сталым выкарыстанні зносу (зніжэнне і страта аўдыяхарактарыстык). Акрамя таго, грампласцінкі забяспечваюць меншы дынамічны дыяпазон^[en], чым больш сучасныя фарматы захоўвання гуказапісаў.^[7]