Люцыян Вольскі

Люцыян Вольскі
Род дзейнасці	пісьменнік, публіцыст
Дата нараджэння	10 (22) мая 1850
Месца нараджэння	Слонім, Слонімскі павет, Гродзенская губерня, Літоўскае генерал-губернатарства, Расійская імперыя
Дата смерці	28 жніўня (10 верасня) 1908 (58 гадоў)
Месца смерці	Брэст, Брэсцкі павет, Гродзенская губерня, Літоўскае генерал-губернатарства, Расійская імперыя
Месца пахавання	Іўе
Грамадзянства	Расійская імперыя
Месца працы	Таварыства нафтавай вытворчасці братоў Нобеляў[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Люцыян Антоні Вольскі (польск.: Lucjan Antoni Wolski, Lucyan Antoni Wolski; 10 (22) мая 1850, Слонім, Літоўскае генерал-губернатарства — 28 жніўня (10 верасня) 1908, Брэст, Літоўскае генерал-губернатарства) — пісьменнік, публіцыст і гаспадарчы дзеяч.

Нарадзіўся ў сям’і губернскага сакратара Міхала Вольскага і Юзэфы народжанай Ржэнсніцкай (польск.: Rzęśnicka), ахрышчаны 14 траўня ў прыходскім касцёле Слоніма^[1]. Вядома, што ў пазнейшыя часы бацька Міхал Вольскі быў адміністратарам маёнтка Іўе графаў Замойскіх.

Пачатковую асвету Люцыян Вольскі атрымаў у Навагрудку, пасля чаго бацька перавёз яго ў Вільню, дзе ён працягнуў вучобу ў гімназіі і скончыў яе з адзнакай. Дзеля атрымання вышэйшай адукацыі ён накіраваўся ў Санкт-Пецярбург, дзе паступіў у Тэхналагічны інстытут. Праз нястачу грошай быў вымушаны кінуць вучобу цераз два гады і пачаць зарабляць пісаннем артыкулаў у газеты. Пазней уладкаваўся кіраўніком аддзела «Таварыства нафтавай вытворчасці братоў Нобеляў» у Царыцыне на Волзе, дзе працаваў з вялікім прыбыткам менш за 5 гадоў. Пасля гэтага паўтара года кіраваў перавозкай нафты караблямі гэтага ж таварыства па Волзе^[2].

У 1880-х гадах вярнуўся на радзіму. У 1888 годзе ён узяў кіраванне маёнткам Іўе замест свайго бацькі, якому сталыя гады ўжо не дазвалялі працаваць. Пасаду адміністратара маёнтка ён займаў да канца свайго жыцця^[2].

Таксама займаўся культурна-асветнай працай. Ён заснаваў адзін з першых сельскагаспадарчых гурткоў у Іўі, быў сябрам Віленскага сельскагаспадарчага таварыства, выступаў карэспандэнтам і аўтарам артыкулаў газеты «Zorza Wileńska». У сваіх публікацыях на польскай мове пад псеўданімам Матэвуш Гавенда (польск.: Mateusz Gawęda)^[3] ён пісаў пра родны край, з псеўданімам Бацян (бусел, польск.: Bocian) апавядаў пра заморскія краіны, таксама апавядаў як трэба весці гаспадарку. Быў аўтарам прынамсі дзвюх кніг: «Z pod chłopskiej srzechy» і «Czem chata bogata: druga czytanka dla braci wieśniaków» (1908)^[2].

Паводле ўспамінаў, людзі, гаспадары і сяляне, шанавалі адміністратара. У часе рэвалюцыйных падзей 1905 года, калі ў краі адбываліся разбоі і напады на маёнткі, у Іўі было спакойна. Мясцовыя сяляне і беднякі атрымлівалі ад Люцыяна Вольскага праз дазвол гаспадара дрэвы на распал або адбудову згарэлых будынкаў. Вядома, што ён быў аўтарам праекта ўзорнай рыбнай гаспадаркі ў маёнтку^[4]. Уладальнік маёнтка граф Томаш Замойскі незадоўга да смерці Вольскага мусіў даручыць апошняму падрыхтоўку свайго сына да прафесіі земляроба^[2].

Памёр 8 жніўня 1908 года ў Брэсце^[5]. Урачыстае жалобнае набажэнства ў іўеўскім касцёле спраўляў ксёндз дэкан Тарасевіч, нябожчык быў пахаваны на мясцовых могілках (магіла захавалася). Пазней у касцёле Іўя праз фундацыю графа Томаша Займойскага была размешчана памятная дошка Люцыяну Вольскаму. Планавалася стварыць стыпендыю імя Люцыяна Вольскага, якую б на атрыманне адукацыі ў земляробчай школе Варонічаў атрымлівалі б два хлопчыкі — адзін з засцянковай шляхты, а адзін з сялян^[6]. Невядома, ці была створана гэта стыпендыя. Літаратурная і публіцыстычная спадчына Люцыяна Вольскага застаюцца слаба вывучанымі.

Быў у шлюбе з Марыяй з Васілеўскіх, была дачка Гелена^[7].

• Z pod chłopskiej srzechy
• Czem chata bogata: druga czytanka dla braci wieśniaków (1908)^[8]

• Lucyan Wolski (Mateusz Gawęda) (nekrolog)(польск.) // Zorza Wileńska : gazeta. — Wilno: 1908. — № 36, 4 (14) września 1908 roku.
• Ś. p. L. Wolski (Mateusz Gawęda)(польск.) // Zorza Wileńska : gazeta. — Wilno: 1908. — № 37, 11 (24) września 1908 roku.
• Wincenty Kamieniecki Uczczenie ś. p. Lucjana Wolskiego(польск.) // Goniec Wileński. — Wilno: 1908. — № 187.

	Люцыян Вольскі на Вікісховішчы

• Czem chata bogata : druga czytanka dla braci wieśniaków, Wolski, Lucjan (польск.). polona.pl. Праверана 13 ліпеня 2025.