Лявонцій Тарасевіч

Лявонцій Тарасевіч
Дата нараджэння	1650
Месца нараджэння	мерк. Глуск, Слуцкае княства, Новагародскі павет, Новагародскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае
Дата смерці	не раней за 1704
Месца смерці	Украіна
Род дзейнасці	мастак, графік
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Лявонцій Тарасевіч (1650? — 1710?) — беларускі, літоўскі і ўкраінскі графік; працаваў у тэхніцы медзярыту (афорту).

Верагодна, брат Аляксандра Тарасевіча. Як мяркуюць, вучыўся ў Аўгсбургу, у гравёраў Кіліянаў.

Ранні перыяд творчасці звязаны з Беларуссю і Літвой. У 1680-я гады пераехаў на Украіну. У 1688 запрошаны ў Маскву.

Творы адметныя жыццёвасцю вобразаў, цэласнасцю кампазіцыі, дакладнасцю малюнка, разнастайнасцю штрыхоўкі. У ранні перыяд створана гравюра «Апосталы Пётр і Павел з цудадзейным абразом Жыровіцкай Багародзіцы», партрэты К. С. Радзівіла, ашмянскага прыстольніка Г. Зямлі, смаленскага епіскапа Б. Корвін-Гасеўскага (канец 1690-х г.), гербы віленскага епіскапа К. Бжастоўскага (1682), Агінскіх (1686) і інш., афармленне «Служэбніка» (1695). У творах шырока выкарыстаны барочныя сімвалы і алегорыі. У Маскве выканаў партрэт рускай царэўны Соф'і. Значныя творы гэтага перыяду: гравюры да кнігі «Пацярык Пячэрскі» (1702). «Псалтыр» і «Евангелле» (абодва 1703)^[1].

Важны перыяд дзейнасці Л. Тарасевіча звязаны з Віленскай акадэмічнай і Супрасльскай друкарнямі. У выданнях, выпушчаных тут, Л. Тарасевіч паўстае як вопытны майстар, які не толькі выдатна валодае тэхнікай гравіравання, але мае бліскучыя якасці мастака з тонкім густам, свабодна аперыруе складанымі і разнастайнымі кампазіцыйнымі, пластычнымі прыёмамі. Гэта бачна, напрыклад, па вырашэнні франтыспіса і ілюстрацый у кнізе М. Буйноўскага «Рацыянальныя асновы выбару» (Вільня, 1688).^[2]

Асабліва яскрава магчымасці мастака адлюстраваліся ў стварэнні тытульнага ліста «Літургіёна, або Служэбніка» (Вільня, Супрасль, 1692—95). Яго адрознівае бездакорнае адчуванне прапарцыянальных суадносін паміж масамі выяўленчых форм і свабодным аб'ёмам аркуша, прызначаным для размяшчэння тэксту. Пластыка аркуша вызначаецца выразнай вытанчанасцю. На крыху высунутых уперад падножжах калон стаяць фігуры святых Васіля Вялікага і Іаана Златавуста. Вышэй над імі паказаны анёлы і Святы Георгій Дваяслоў. 3 пышнай дэкаратыўнай аздобай верхняй часткі аркуша перагукаецца вырашэнне кампазіцыі ўнізе, куды ўваходзяць картуш з гербам у сярэдзіне, прыгожая гірлянда з лістоў, кветак і садавіны^[3].

Значнай і па-мастацку цікавай часткай спадчыны Лявонція Тарасевіча з'яўляюцца партрэтныя і гербавыя выявы. Яны друкаваліся на асобных аркушах ці ўключаліся ў кнігі, змяшчаліся на франтыспісах, пераўтвараючыся ў своеасаблівыя ілюстрацыі. Напрыклад, у «Літургіёне, або Служэбніку» ёсць партрэт К. С. Радзівіла. Франтыспісы шэрагу кніг упрыгожылі гербы буйных магнацкіх радоў: Агінскіх, Браніцкіх, Сапегаў, Бжастоўскіх. У 1690-я гг. мастак награвіраваў партрэтныя выявы падстолія ашмянскага Георгія Зямлі і будучага епіскапа-суфрагана беларускага Багуслава Гасеўскага. Калі ў першым прыкладзе характарыстыка вобраза дапаўняецца сімвалічнымі ўвасабленнямі «Ісціны», «Разважнасці», персаніфікацыяй «Славы», то ў другім вырашэнне менш складанае. Гэта пышны картуш з партрэтам Б. Гасеўскага. Яго, як і герб, трымаюць анёлы.^[4]

• Шматаў В. Ф. Тарасе́вічы // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 437—438. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Лазука Б. Гісторыя беларускага мастацтва (у двух тамах). Том 1 — Мн.: Беларусь, 2007.
• Шматаў В. Беларуская кніжная гравюра XVI—XVIII стагоддзяў — Мн.: Навука і тэхніка, 1984.
• Шматаў В. Тарасе́віч Лявонцій // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — С. 503—504. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8.

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Лявонцій Тарасевіч