Марыя Сяргееўна Суроўшчыкава-Петыпа

Марыя Сяргееўна Суроўшчыкава-Петыпа
Дата нараджэння	27 лютага 1836(1836-02-27)[1]
Месца нараджэння	Новачаркаск, зямля Войска Данскога, Расійская імперыя
Дата смерці	16 сакавіка 1882(1882-03-16)[1] (46 гадоў)
Месца смерці	Пяцігорск, Pyatigorsky uyezd[d], Церская вобласць[d], Расійская імперыя
Грамадзянства	Расійская імперыя
Муж	Марыус Іванавіч Петыпа
Дзеці	Марыя Петыпа
Адукацыя	Акадэмія рускага балета імя А. Я. Ваганавай
Прафесія	харэограф, балерына, актрыса
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Марыя Сяргееўна Суро́ўшчыкава (27 лютага 1836, Новачаркаск — 16 сакавіка 1882, Пяцігорск) — руская балерына. На працягу паўтара дзясятка гадоў, у 1854—1869, была жонкай балетмайстра Марыуса Петыпа; іх дзеці: балерына Марыя Петыпа (1857—1930) і Іван (1859 — ?).

Пасля заканчэння Пецярбургскага тэатральнага вучылішча ў 1854—1869 гадах была ў складзе пецярбургскай балетнай трупы. Неўзабаве выйшла замуж за танцора трупы М. І. Петыпа, з якім разам выступала. У 1861—1862 гадах гастралявала з ім у Берліне, Парыжы, Рызе. У 1861 і 1862 гадах Марыя Суроўшчыкава-Петыпа танцавала ў тэатры парыжскай Оперы, у 1863 годзе — у Берліне.

Пражыўшы разам 15 гадоў, муж і жонка вымушаны былі раз’ехацца. Петыпа ўспамінаў у мемуарах:

«У хатнім жыцці нядоўга маглі мы ўжыцца з ёй у міры і згодзе. Адрозненне характараў, а можа быць, і ілжывае самалюбства абодвух хутка зрабілі сумеснае жыццё немагчымым»

На пецярбургскай сцэне Петыпа-Суроўшчыкова супернічала з іншай танцоркай Марфай Мікалаеўнай Мураўёвай  (руск.) (бел.: гэтыя дзве цудоўныя балерыны падзялілі балетную публіку Пецярбурга на два варагуючыя лагеры: адны сімпатызавалі Мураўёвай, іншыя былі зачараваныя Суроўшчыкавай, пра што падрабязна распавядаецца ў балетных хроніках.^[2]

Памерла ў 1882 годзе ад вострай воспы ў Пяцігорску, Расія.

Будучы таленавітай танцоркай-мімісткай, Суроўшчыкава-Петыпа тонка адчувала прыгажосць позы, выразнасць жэсту, умела перадаць змест танцавальнага дзеяння.

Марыус Петыпа паставіў для яе кароткія балеты «Шлюб у часы рэгенцтва» (1858, графіня Мацільда), «Блакітная вяргіня  (ісп.) (бел.» (1860, Блакітная вяргіня), «Танцорка, якая падарожнічае  (англ.) (бел.» (1865, Альма) і інш.

Сярод іншых яе партый: Аспічыя («Дачка фараона  (руск.) (бел.»), Фларыда («Фларыда  (ісп.) (бел.»), Марта і Маргарыта («Фаўст»), Катарына («Катарына  (англ.) (бел.») — усё на музыку Ц. Пуні.

Выконвала стылізаваныя народныя танцы, а таксама псеўдарускія скокі «Мужычок», асуджаныя М. А. Някрасавым у вершы «Балет».

• Балет: энциклопедия. / Гл. ред. Ю. Н. Григорович. — М.: Советская энциклопедия, 1981. — 623 стр. с илл.
• Красовская В. Русский балетный театр второй пол. XIX века, Л.-М., 1963.