Палітычны крызіс у Венесуэле (2019)

Палітычны крызіс у Венесуэле
Частка Другая халодная вайна
Нікалас Мадура (злева) і Хуан Гуайдо (справа)
Дата 10 студзеня 2019 — 5 студзеня 2023 Месца Венесуэла Мэты адстаўка прэзідэнта Мадура (прыхільнікі Гуайдо), захаванне ўрада Мадура (прыхільнікі Мадура) Характарыстыка мітынгі, пратэсты, дэманстрацыі Вынік статус-кво
Бакі канфлікту
Нікалас Мадура і яго прыхільнікі Дыпламатычная падтрымка: Беларусь[1]  Балівія[2]  Дамініка[2] Іран[3] Кітай[4] Куба[5] Расія[4]  Сальвадор[4]  Лаос[6]  Мексіка[7]  Сент-Кітс і Невіс[8]  Сербія[9]  Сурынам[10]  Трынідад і Табага[11]  Турцыя[4]  Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка[12]	Хуан Гуайдо і яго прыхільнікі Дыпламатычная падтрымка: ЗША[13]  Аўстралія[14] Еўрапейскі Саюз[15]  Канада  Аргенціна[16]  Багамы[10]  Бразілія[17]  Гватэмала[18]  Гандурас[19]  Грузія[20]  Дамініканская Рэспубліка[21]  Ізраіль[22]  Канада[23]  Калумбія[24]  Коста-Рыка[25]
Страты
Загінула 57 загігулых[26] (станам на май 2019)

Палітычны крызіс у Венесуэле — абвастрэнне ўнутрыпалітычнага крызісу ў Венесуэле, якое адбылося ў студзені 2019 года, калі Спікер Нацыянальнай асамблеі Хуан Гуайдо на фоне шматтысячных мітынгаў пратэсту, што пачаліся пасля інаўгурацыі Нікаласа Мадура на другі прэзідэнцкі тэрмін, абвясціў сябе выконваючым абавязкі прэзідэнта. Сам дзеючы прэзідэнт заявіў, што застанецца на сваёй пасадзе да заканчэння пакладзенага яму тэрміну ў 2025 годзе. Нікалас Мадура ахарактарызаваў гэтыя падзеі як спробу дзяржаўнага перавароту, за якой стаяць амерыканскія ўлады, і абвясціў аб разрыве дыпламатычных адносін з ЗША.

Пасля смерці Уга Чавеса ў 2013 годзе новым прэзідэнтам краіны быў абраны яго паплечнік Нікалас Мадура, які выступаў за працяг палітыкі свайго папярэдніка. Да пачатку 2014 года ў краіне абвастрыліся эканамічныя праблемы (у 2017 годзе 93% насельніцтва скардзіліся на недаяданне), што прывяло да вострай крытыцы кіруючага рэжыму і да палітычнага крызісу. На парламенцкіх выбарах 2015 года апазіцыя ўпершыню за 16 гадоў атрымала большасць у парламенце. Аднак урад па-ранейшаму кантраляваў Вярхоўны суд, у выніку чаго пачалося супрацьстаянне суда і парламента.

Першыя сур’ёзныя прыкметы крызісу праявіліся, калі суддзя Вярхоўнага суда і суддзя па выбарах, якія лічыліся блізкімі да Мадура, беглі ў ЗША ўсяго за некалькі дзён да інаўгурацыі 10 студзеня. Суддзя Крысціян Серпа пры гэтым назваў Мадура «некампетэнтным» і «нелегітымным»^[27][28][29].

Паведамлялася таксама, што, па звестках, атрыманых амерыканскай разведкай, адзін з вышэйшых чыноўнікаў Мадура і міністр абароны Уладзімір Падрыні Лопес папрасілі кіраўніка дзяржавы скласці паўнамоцтвы, пагражаючы пайсці ў адстаўку, калі ён гэтага не зробіць^[30].

Хуан Гуайдо, які ўзначаліў Нацыянальную асамблею Венесуэлы 5 студзеня 2019 года, 8 студзеня адмовіўся прызнаць Нікаласа Мадура законна абраным прэзідэнтам і прапанаваў сфармаваць пераходны ўрад^[31], заявіўшы ад імя парламента, што Мадура ўзурпаваў пасаду прэзідэнта, а краіна фактычна стала дыктатурай^[32][33]. Гуайдо заклікаў ваеннаслужачых забяспечыць захаванне Канстытуцыі^[33].

Затым ён абвясціў, што ініцыюе публічнае абмеркаванне сітуацыі, прызначыўшы яго на 11 студзеня^[34]. Гэта абмеркаванне прыняло форму мітынгу на вуліцах Каракаса. У гэты дзень, выступаючы перад прысутнымі, Гуайдо заявіў пра намер абвясціць сябе кіраўніком дзяржавы на падставе Канстытуцыі Венесуэлы і зрушыць Мадура з прэзідэнцкай пасады^[35]. Тады ж парламент прыняў рэзалюцыю, якая абвясціла венесуэльскага лідара «ўзурпатарам». Пасля гэтага апазіцыя паведаміла аб скліканні 23 студзеня агульнанацыянальнай акцыі пратэсту^[36].

Мадура грэбліва паставіўся да заяваў апазіцыі, назваўшы дэпутатаў Нацыянальнай асамблеі, якія не прысутнічалі на яго інаўгурацыі, «здраднікамі»^[37][38].

23 студзеня Хуан Гуайдо абвясціў сябе выканаўцам абавязкаў прэзідэнта краіны.

25 студзеня Нікалас Мадура заявіў пра гатоўнасць сустрэцца з лідарам апазіцыі, але Гуайдо адмовіўся ад перамоваў, паколькі, на яго думку, улады толькі спрабуюць выйграць час. Свабодныя і дэмакратычныя выбары Гуайдо назваў «адзіным магчымым шляхам рэальнага дазволу палітычнага канфлікту»^[39]. Гайдо меркаваў, што на падрыхтоўку выбараў можа сысці 6-9 месяцаў.

29 студзеня Вярхоўны суд Венесуэлы наклаў забарону на выезд Хуана Гуайдо за межы краіны і пастанавіў заблакаваць доступ да яго банкаўскіх рахункаў. Раней генеральны пракурор Венесуэлы Тарэк Вільям Сааб паведаміў аб пачатку папярэдняга расследавання ў дачыненні да Гуайдо, звязанага з «актамі гвалту, якія адбыліся ў краіне пачынаючы з 22 студзеня»^[40].

30 студзеня прадстаўнікі венесуэльскай апазіцыі заявілі пра намер разарваць міжнародныя пагадненні, якія, па іх версіі, былі заключаны незаконна. У прыватнасці, апазіцыя мела намер перагледзець заключаныя раней з Расіяй кантрактаў на пастаўкі ўзбраенняў, а таксама адносіны з Расіяй у цэлым^[41].

31 студзеня агенцтва Reuters паведаміла, што Цэнтральны банк Венесуэлы мае намер у бліжэйшыя дні адправіць 15 т золата ў ААЭ і прадаць яго для папаўнення запасаў замежнай валюты. Па даных крыніцы агенцтва, Венесуэла 26 студзеня ўжо прадала тры тоны золата са сваіх рэзерваў^[42][43].

1 лютага Хуан Гуайдо заявіў у інтэрв’ю газеце «Clarin», што венесуэльская апазыцыя пасля прыходу да ўлады прызнае толькі тыя міжнародныя пагадненні, якія былі ўхвалены Нацыянальнай асамблей. Па словах Гуайдо, яны «будуць паважаць законныя інвестыцыі, зробленыя кампаніямі Расіі і Кітая»^[44].

2 лютага кіраўнік Упраўлення стратэгічнага планавання Галоўнага камандавання ВПС Венесуэлы генерал Франсіска Эстэбан Янсэнса Радрыгес заявіў аб пераходзе на бок Гуайдо і заклікаў іншых ваенных узяць з яго прыклад^[45][46].

Тым часам у Каракасе адбыліся масавыя мітынгі: у падтрымку Мадура і Гуайдо. Выступаючы на мітынгу сваіх прыхільнікаў, Мадура прапанаваў правесці датэрміновыя парламенцкія выбары. Гуайдо заклікаў сваіх прыхільнікаў працягнуць пратэсты з мэтай адхілення Мадура ад улады^[47].

Мадура таксама паведаміў у Twitter, што ўдзельнікі ствараемага ў краіне народнага апалчэння будуць уключаны ў склад Нацыянальных узброеных сіл Венесуэлы. Раней Мадура абвясціў аб стварэнні ў бліжэйшыя месяцы больш за 50 тыс. падраздзяленняў народнага апалчэння, якія, па яго словах, ужо да мая будуць налічваць 2 млн чалавек^[48].

5 лютага апазіцыйная Нацыянальная асамблея Венесуэлы прыняла закон аб «пераходзе да дэмакратыі» і «ўзнаўленні канстытуцыйнага парадку» ў краіне^[49]. Парламент таксама прызначыў новых паслоў Венесуэлы ў Бразіліі, Гватэмале, Парагваі і Іспаніі, якія прызналі Хуана Гуайдо прэзідэнтам краіны. Апроч іх, у апазіцыі ўжо былі паслы ў Аргенціне, Канадзе, Чылі, Калумбіі, Коста-Рыцы, Эквадоры, ЗША, Гандурасе, Панаме і Перу. Практычна ва ўсіх гэтых краінах цяпер па два прадстаўнікі Венесуэлы: пасол дзеючага ўрада і пасол, прызначаны Хуанам Гуайдо. Некаторыя з гэтых краін прапанавалі кіраўнікам дыпламатычных ведамстваў урада Мадура прызнаць Гуайдо законным прэзідэнтам альбо пакінуць краіну знаходжання^[50].

6 лютага апазіцыйны дэпутат Франклін Дуартэ заявіў агенцтву France-Presse, што венесуэльская армія заблакавала адзін мост на мяжы з Калумбіяй, па якім планавалася арганізаваць пастаўкі гуманітарнай дапамогі з пункта ў памежным горадзе Кукута^[51]. Сюды ЗША без згоды венесуэльскага ўрада адправілі прадукты харчавання (мука, крупы, цукар, печыва, кансервы, масла і г.д.), прадметы асабістай гігіены, а таксама медыкаменты і медыцынскае абсталяванне (шпрыцы, джгуты, пластыры). Мясцовае аддзяленне Чырвонага Крыжа адмовілася ўдзельнічаць у дастаўцы грузу з Калумбіі, спаслаўшыся на неабходнасць «гарантаваць выключна гуманітарны характар місіі» і выконваць «прынцыпы нейтральнасці і непрадузятасці»^[50].

8 лютага ў памежным горадзе Кукута ў Калумбіі адкрыўся цэнтр па размеркаванні гуманітарнай дапамогі для жыхароў Венесуэлы. У цырымоніі адкрыцця прынялі ўдзел пасол ЗША ў Калумбіі Кевін Уітакер, прадстаўнікі калумбійскага ўрада і венесуэльскай апазіцыі^[52].

10 лютага палкоўнік сухапутных войскаў Венесуэлы Рубен Альберта Пас Хіменэс (Ruben Paz Jimenez) прызнаў Хуана Гуайдо часовым прэзідэнтам і заклікаў войска прапусціць у краіну гуманітарную дапамогу з ЗША.

Тым часам Нікалас Мадура абвясціў аб пачатку найбуйнейшых у гісторыі краіны грамадзянска-ваенных вучэнняў «200-годдзе Ангастуры-2019», у якіх прымалі ўдзел узброеныя сілы і народнае апалчэнне Венесуэлы. У ходзе вучэнняў, якія прайшлі з 10 па 15 лютага, адпрацаваны сцэнары магчымага «ўварвання на тэрыторыю краіны». Вучэнні прымеркаваны да 200-гадовага юбілею Ангастурскага кангрэса, скліканага па ініцыятыве Сімона Балівара ў Ангастуры, сталіцы вызваленых ад Іспаніі правінцый Венесуэлы, 15 лютага 1819 года^[53].

16 лютага Хуан Гуайдо заклікаў узброеныя сілы перайсці на бок Нацыянальнай асамблеі на працягу 8 дзён. Ён таксама заявіў, што пасля заканчэння тэрміну гуманітарная дапамога прыбудзе на тэрыторыю Венесуэлы^[54][55].

18 лютага пяцёра снайпераў з арміі Венесуэлы запісалі відэазваротах да Мадура, у якім задаліся пытаннем аб тым, «колькі ж гэта ўсё можа працягвацца». Яны заявілі, што народ адчувае голад, а вайскоўцы гатовыя пакласці канец «гэтаму карумпаванаму ўраду»^[56].

19 лютага прэзідэнт ЗША Дональд Трамп заявіў, што дапускае «любыя варыянты» змены ўлады ў Венесуэле і заклікаў вайскоўцаў краіны перайсці на бок апазіцыі. Таксама кіраўнік дзяржавы патлумачыў, што ў адваротным выпадку ваенныя могуць «страціць усё»^[57].

Таксама стала вядома, што Расія даставіць 20 лютага 300 тон гуманітарнай дапамогі ў Каракас^[58].

19 лютага ўлады Венесуэлы закрылі марскую мяжу, перашкаджаючы прыбыцці на тэрыторыю краіны нідэрландскіх марскіх і паветраных судоў^[59].

20 лютага ў Венесуэлу была дастаўлена гуманітарная дапамога з Расіі.

22 лютага Хуан Гуайдо падпісаў першы ўказ ў якасці часовага кіраўніка дзяржавы, апублікаваны на яго старонцы ў Twitter: «У якасці галоўнакамандуючага ўзброенымі сіламі я пацвярджаю дазвол, каб гуманітарная дапамога трапіла на тэрыторыю Венесуэлы, і загадваю розным элементам, <...> каб яны дзейнічалі ў адпаведнасці з гэтай інструкцыяй». Згодна з указам Гуайдо, Венесуэла для дастаўкі гуманітарнай дапамогі адкрывае ўсе закрытыя межы. Раней дзеючы прэзідэнт Нікалас Мадура зачыніў граніцу з Бразіліяй, а таксама з некалькімі астравамі ў Карыбскім моры, праз якія Гуайдо меў намер атрымліваць гуманітарную дапамогу. Акрамя таго, Мадура таксама не выключыў закрыцця мяжы з Калумбіяй^[60].

22 лютага двое пратэстуючых загінулі і каля дзясятка атрымалі раненні на мяжы з Бразіліяй пасля таго, як венесуэльскія ваенныя адкрылі агонь па грамадзянскіх асобах. Мясцовыя жыхары спрабавалі перашкодзіць закрыццю венесуэльска-бразільскай мяжы ў раёне вёскі Кумаракапай^[61].

23 лютага па загадзе Нікаласа Мадура на мяжы з Калумбіяй былі разгорнутыя войскі, на захад краіны былі адпраўленыя дадатковыя падраздзяленні^[62]. Прыхільнікі Мадура перакрылі дарогу грузавікам з гуманітарнай дапамогай, якія спрабавалі ўехаць у краіну. Па даных агенцтва Reuters, група венесуэльцаў паспрабавала прарвацца праз мяжу, каб трапіць у Калумбію, аднак сутыкнулася з супрацівам памежнікаў, якія ўжылі слёзатачывы газ. Удзельнікі прарыву пачалі закідваць байцоў Нацыянальнай гвардыі Венесуэлы бутэлькамі і камянямі, пасля чаго тыя ўжылі сілу^[63].

Пратэстоўцы ў венесуэльскім горадзе Урэнья (штат Тачыра) на мяжы з Калумбіяй падпалілі пусты аўтобус, паспрабавалі разагнаць яго і накіраваць у бок паліцыянтаў, аднак праз некалькі метраў аўтобус спыніўся каля будынку, якое таксама апынулася ахоплена полымем^[63].

На мяжы з Бразіліяй аднаму грузавіку з гуманітарнай дапамогай удалося пераехаць на тэрыторыю Венесуэлы, але, даехаўшы да таго месца, дзе ваенныя Венесуэлы выставілі ачапленне, ён быў вымушаны разгарнуцца і з’ехаць назад. Для разгону пратэстоўцаў Нацыянальная гвардыя Венесуэлы адкрыла стральбу^[63][64].

Тым часам маёр арміі Венесуэлы Уга Энрыке Пара Марцінес на мяжы з Калумбіяй заявіў аб прызнанні Гуайдо прэзідэнтам, а некалькі байцоў Нацыянальнай гвардыі Венесуэлы на двух браняваных машынах пратаранілі часовыя загароды, устаноўленыя на мяжы з Калумбіяй, і прарваліся на тэрыторыю суседняй краіны^[65]. Каля казармаў Нацыянальнай гвардыі ў Каракасе сабраліся дзесяткі тысяч чалавек, якія заклікалі гвардзейцаў перайсці на бок апазіцыі і прапусціць у краіну гуманітарную дапамогу^[66].

Сам Гуайдо, насуперак забароне пакідаць краіну, прыбыў на верталёце ў Калумбію, а затым разам з прэзідэнтам Калумбіі Іванам Дуке Маркесам прыехаў на мяжу з Венесуэлай^[67][68]. Паводле яго слоў, перасекчы мяжу яму дапамаглі венесуэльскія ваенныя^[69][70].

У гэты жа дзень прэзідэнт Венесуэлы Нікалас Мадура абвясціў аб разрыве дыпламатычных адносін з Калумбіяй і даў калумбійскім дыпламатам 24 гадзіны на тое, каб пакінуць краіну^[71]. «Наша цярпенне вычарпана, мы не можам больш мірыцца з тым, што тэрыторыя Калумбіі выкарыстоўваецца для нападаў на Венесуэлу. Па гэтай прычыне я вырашыў разарваць усе палітычныя і дыпламатычныя адносіны з фашысцкім урадам Калумбіі », — абвясціў ён^[72].

27 лютага газета The Wall Street Journal паведаміла са спасылкай на даныя даследчай кампаніі Kpler і заявы Міністэрства нафты Венесуэлы, што амерыканскія санкцыі супраць дзяржаўнай нафтавай кампаніі PDVSA прывялі да рэзкага скарачэння паставак венесуэльскай нафты ў ЗША, аднак не змаглі абрынуць увесь нафтавы экспарт Венесуэлы, якая змагла кампенсаваць страты на амерыканскім рынку пастаўкамі ў Індыю і краіны Еўрасаюза^[73].

Тым часам прыхільнікі Мадура выявілі ў захопленым амерыканскім гуманітарным грузе для Венесуэла цвікі і скруткі дроту для стварэння барыкад^[74].

4 сакавіка Гуайдо вярнуўся ў Венесуэлу, каб узначаліць пратэсты. Пры гэтым ён перасцярог улады краіны ад свайго затрымання. У той жа дзень палітык выступіў на мітынгу апазіцыі ў сталічным раёне Лас-Мэрсэдэс. Гуайдо заклікаў сваіх прыхільнікаў выйсці на масавыя маніфестацыі 5 і 9 сакавіка і заявіў, што палітычныя акцыі не скончацца, «пакуль свабода Венесуэлы не будзе дасягнута». Па паведамленнях СМІ, «абстаноўка была спакойнай, на месцы мерапрыемства не было ачаплення, спецтэхнікі або паліцэйскіх, экіпіяваных для разгону дэманстрацый»^[75].

6 сакавіка ўлады Венесуэлы абвінавацілі пасла ФРГ Даніэля Крынера ва ўмяшанні ва ўнутраныя справы краіны, абвясцілі яго персонай нон грата і запатрабавалі ад яго пакінуць Венесуэлу на працягу 48 гадзін. Па заяве МЗС Венесуэлы, нямецкі пасол быў звязаны з венесуэльскай апазіцыяй^[76].

Увечары 7 сакавіка ў 21 з 23 штатаў Венесуэлы, а таксама ў сталіцы Каракасе адбыліся масавыя адключэнні электрычнасці. Без святла застаўся венесуэльскі міжнародны аэрапорт, у Каракасе былі абясточаны некалькі ліній метро^[77]. У сталіцы Венесуэлы таксама назіраліся перабоі з мабільнай сувяззю. Нацыянальная электрычная кампанія Венесуэлы Corpoelec паведаміла, што прычынай перабояў энергазабеспячэння стала дыверсія на гідраэлектрастанцыі «Эль-Гуры»^[78]. Прэзідэнт краіны Нікалас Мадура абвінаваціў у здарэнні «амерыканскіх імперыялістаў»^[79].

17 сакавіка віцэ-прэзідэнт Венесуэлы Дэлсі Радрыгес паведаміў у Twitter, што Нікалас Мадура запатрабаваў ад усіх міністраў краіны сысці ў адстаўку з мэтай рэструктурызацыі ўрада^[80].

25 сакавіка большая частка краіны зноў засталася без электрычнасці. Поўнасцю або часткова былі абясточаны сталічны рэгіён, а таксама 16 з 23 штатаў Венесуэлы^[81]. У сувязі з чарговым калапсам у краіне 28 сакавіка абвешчаны выхадным^[82].

28 сакавіка Хуан Гуайдо на сваёй старонцы ў Twitter заявіў, што 6 красавіка ў краіне пачнецца аперацыя «Свабода», па выніках якой «Мадура і яго рэжым павінен быць скінуты». Ён таксама распавёў аб фарміраванні Камітэтаў дапамогі і свабоды. Раней прэзідэнт ЗША Дональд Трамп запатрабаваў вывесці вайскоўцаў Расіі з Венесуэлы і пры гэтым дапусціў усе спосабы вырашэння гэтага пытання^[83]. Інфармацыя аб прыбыцці расійскіх вайскоўцаў у краіну 23 сакавіка распаўсюдзіла выданне El Nacional^[84].

31 сакавіка на аўтамабіль Гуайдо напаў угневаны натоўп. Людзей удалося спыніць паліцыі^[85].

2 красавіка Нацыянальны ўстаноўчы сход Венесуэлы, згодна з рашэннем Вярхоўнага суда, пазбавіў Гуайдо дэпутацкай недатыкальнасці^[86].

6 красавіка больш чым 5 мільёнаў грамадзян Венесуэлы выйшлі на мітынг у розных гарадах краіны ў падтрымку Н. Мадура^[87].

9 красавіка прэзідэнт Бразіліі Жаір Балсанару ў інтэрв’ю радыёстанцыі Jovem Pan дапусціў, што яго краіна можа прыняць удзел ва ўзброеным уварванні ў Венесуэлу: «Мы не павінны дапусціць, каб Венесуэла ператварылася ў новую Кубу ці Паўночную Карэю». Ён паведаміў, што Бразілія сумесна з ЗША спрабуе «пасеяць раскол» у венесуэльскай арміі^[88].

13 красавіка дзяржаўны сакратар ЗША Майк Пампеа і міністр замежных спраў Бразіліі Эрнэст Араужо заклікалі Кубу, Расію і Кітай спыніць аказваць дапамогу дзейнаму прэзідэнту Венесуэлы Нікаласу Мадура. Пампэа і Араужо, па паведамленні Дзярждэпартамента ЗША, «паабяцалі працягнуць працаваць разам для супрацьстаяння палітычнаму, эканамічнаму і гуманітарнаму крызісу ў Венесуэле, а таксама яго ўплыву на суседзяў Венесуэлы»^[89].

19 красавіка Хуан Гуайдо заявіў пра старт заключнай фазы аперацыі «Свабода» па адхіленні ад улады прэзідэнта краіны Нікаласа Мадура 1 мая і заклікаў грамадзян Венесуэлы прыняць удзел у акцыі пратэсту, прызначанай на гэтую дату^[90].

30 красавіка адбылася спроба ваеннага перавароту: лідар апазіцыі Х. Гуайдо заклікаў ваенных зрынуць рэжым Мадура (пасля яго заклікаў улады Венесуэлы абмежавалі доступ да сацсетак, праз якія перадавалася відэазапіс выступлення) і неўзабаве група ваенных перакрыла дарогу ў раёне транспартнай развязкі Альтаміра непадалёк ад базы ВПС «Ла Карлота». Прэзідэнт Н. Мадура заклікаў грамадзян да «максімальнай мабілізацыі», а таксама заявіў аб лаяльнасці ваенных^[91].

У ноч на 1 мая Мадура ў прысутнасці міністра абароны і іншых высокапастаўленых асоб дзяржавы звярнуўся з пасланнем да нацыі і абвясціў пра перамогу над спробай дзяржаўнага перавароту ў краіне. Мадура падкрэсліў, што цяперашняя спроба дзяржаўнага перавароту была прадпрынята з падачы былога мэра Каракаса, заснавальніка сацыял-дэмакратычнай партыі «Народная воля» Леапольда Лопеса. «Агенты правага крыла тэрарыстычнай партыі Народная воля паспрабавалі здзейсніць дзяржаўны пераварот», — сказаў ён. Мадура павіншаваў ваеннае кіраўніцтва краіны: «Я хачу павіншаваць вас з цвёрдай, лаяльнай і смелай пазіцыяй, з якой вы кіравалі разгромам невялікай групы, якая спрабавала напоўніць Венесуэлу гвалтам. Я хачу павіншаваць Вярхоўнае ваеннае камандаванне з яго адвагай у абароне міру».

Па даных праваабаронцаў з няўрадавай арганізацыі «Венесуэльскі крымінальны форум», у ходзе пратэстаў праваахоўнікі затрымалі 119 чалавек^[92].

Саветнік прэзідэнта ЗША па нацыянальнай бяспецы Джон Болтан заклікаў міністра абароны краіны, старшыню Вярхоўнага суда Венесуэлы і кіраўніка прэзыдэнцкай гвардыі скарыстацца апошнім шанцам і перайсці на бок апазіцыі.

Генеральны сакратар ААН Антоніу Гутэрыш звярнуўся да ўсіх бакоў з заклікам распачаць неадкладныя крокі, каб аднавіць спакой і пазбегнуць гвалту ў краіне.

Дзяржсакратар ЗША Майк Пампеа ў інтэрв’ю CNN паведаміў, што, па наяўных даных, Мадура быў гатовы раніцай 30 красавіка пакінуць Венесуэлу, але Расія адгаварыла яго ад гэтага кроку. Кіраўнік МЗС Венесуэлы назваў заявы Пампеа «фэйкавай навінай». Афіцыйны прадстаўнік МЗС Расіі Марыя Захарава таксама назвала заявы Пампеа «фейкам».

На абвастрэнне сітуацыі ў Венесуэле адрэагавала і Федэральнае авіяцыйнае ўпраўленне ЗША: яно забараніла амерыканскім авіякампаніям здзяйсняць палёты ў паветранай прасторы Венесуэлы на вышыні 26 тыс. футаў (каля 8 тыс. м). У якасці прычыны паказвалася «ўзмацненне палітычнай нестабільнасці і напружанасці» ў рэспубліцы. Усім эксплуатанты, якія ў цяперашні час знаходзяцца ў Венесуэле, у тым ліку прыватныя самалёты, FAA прадпісала пакінуць краіну і яе паветраную прастору на працягу 48 гадзін^[93].

8 мая карабель USCG James выявілі ў эканамічнай зоне Венесуэлы. На наступны дзень ён змяніў курс і на 14 міль наблізіўся да порта Гуайра (штат Варгас). Насустрач караблю выйшаў патрульны катар ВМС Венесуэлы, экіпаж якога пераканаў амерыканскую каманду змяніць курс. Мадура назваў дзеянні амерыканскіх маракоў «правакацыяй супраць Венесуэлы, закліканай праверыць яе гатоўнасць да такога роду дзеянняў»^[94].

20 мая прадстаўнікі Гуайдо правялі перамовы з Мінабароны і Дзярждэпам ЗША для ацэнкі сумесных механізмаў супрацоўніцтва і стратэгічнага планавання і прасоўвання рашэння сацыяльнага, палітычнага і гуманітарнага крызісу. Апазіцыянеры былі задаволеныя сустрэчай^[95].

26 чэрвеня ўлады Венесуэлы заявілі аб новай спробе дзяржаўнага перавароту: яны паведамілі, што праціўнікі кіраўніка дзяржавы замовілі замежным наймітам выкраданне і забойства прэзідэнта Н. Мадура, а таксама планавалі захапіць склады са зброяй і ваенны аэрапорт, а затым вызваліць з турмы экс-міністра абароны Рауля Бадуэля, які адбывае пакаранне за карупцыю^[96].

У жніўні ЗША ўзмацнілі эканамічны ціск на ўрад Венесуэлы на чале з Нікаласам Мадура. Прэзідэнт Злучаных Штатаў Дональд Трамп 5 жніўня падпісаў указ аб увядзенні поўнага эканамічнага эмбарга супраць гэтай краіны. Сваім распараджэннем ён замарозіў змешчаныя на тэрыторыі ЗША ўсё актывы ўрада Венесуэлы і звязаных з ім арганізацый, а таксама забараніў любыя эканамічныя аперацыі з імі. Выключэнні зроблены для аперацый, звязаных з прадстаўленнем гуманітарнай дапамогі. Часовы прэзідэнт Венесуэлы Хуан Гуайдо вітаў новыя санкцыі ЗША супраць Мадура^[97].

5 студзеня 2020 на афіцыйным пасяджэнні парламента замест Гуайдо на пасаду спікера Нацыянальнай асамблеі быў абраны праўладны дэпутат Луіс Пара. Аднак апазіцыя — паплечнікі Гуайдо — сабраліся ў рэдакцыі адной з мясцовых газет і пастанавілі, што ён застаецца на пасадзе спікера венесуэльскага парламента на наступны тэрмін. Мадура заявіў, што прэтэнзіі апазіцыі да ходу галасавання незаможныя, у прыватнасці кворум быў дакументальна пацверджаны. Нягледзячы на гэта, некаторыя краіны павіншавалі Гуайдо з перавыбраннем на пасаду старшыні парламента^[98].

Дзяржаўны дэпартамент ЗША 26 сакавіка прапанаваў за інфармацыю, якая прывядзе да арышту ў сувязі з абвінавачваннямі ў гандлі наркотыкамі і наркатэрарызму Нікаласа Мадура, 15 мільёнаў долараў^[99].

Улады Венесуэлы 3 мая захапілі групу наймітаў, якія збіраліся зладзіць у краіне пераварот. Паводле інфармацыі міністэрства ўнутраных спраў Венесуэлы, яны прыбылі з Вялікабрытаніі на хуткасных катэрах. Восем з іх былі забітыя, а 13 — затрыманыя. Прэзідэнт Венесуэлы Нікалас Мадура заявіў, што найміты збіраліся яго забіць. Паводле слоў палітыка, баевікі праходзілі падрыхтоўку ў Калумбіі, іх фінансавалі калумбійскія і амерыканскія ўлады. Калумбія і ЗША абверглі гэтыя абвінавачванні^[100].

8 студзеня 2021 года Еўрапейскі Саюз афіцыйна адмовіўся юрыдычна прызнаваць Хуана Гуайдо кіраўніком Венесуэлы^[101].

14 жніўня 2021 года прадстаўнікі ўрада Мадура і апазіцыі пачалі перамовы ў Мехіка для пошуку выхаду з палітычнага і эканамічнага крызісу ў краіне. У якасці пасярэдніка на перамовах выступаў нарвежскі дыпламат Даг Халвар Нюландэр. Бакі падпісалі мемарандум аб узаемаразуменні. Паводле даных агенцтва AFP, апазіцыя настойвала на правядзенні галасавання і вызваленні палітычных зняволеных. Улады ў сваю чаргу спрабавалі дамагчыся паслаблення міжнародных абмежавальных захадаў.

30 снежня 2022 года прыхільнікі Гуайдо прагаласавалі за роспуск Часовага ўрада, пасля чаго падкантрольнае часоваму ўраду пасольства Венесуэлы ў ЗША абвясціла аб спыненні работы з 5 студзеня 2023 года^[102].

Некалькі крыніц паведамлялі, што 11 студзеня 2019 доступ да Вікіпедыі ў Венесуэле быў заблакаваны на нявызначаны тэрмін пасля таго, як старонка пра Хуана Гуайдо ў іспанскай Вікіпедыі была абноўлена — у тэкст артыкула была дададзеная інфармацыя аб яго самаабвешчанні прэзідэнтам. Пасля гэтага рушыла ўслед вайна рэдагавання. Крыніцы паведамлялі, што гэтая заява дадавалася ў артыкул і выдалялася ў агульнай складанасці 37 разоў на працягу двух гадзін^{[103][104][105]}.

Венесуэльскія няўрадавыя арганізацыі паведамлялі таксама пра блакаванне ў краіне доступу да Instagram, Twitter і YouTube, нароўні з іншымі спосабамі ўмяшання верных прэзідэнту Мадура сілавых структур у работу медыя^[106]. Тым не менш, і Гуайдо, і Мадура актыўна карысталіся Twitter для распаўсюджвання сваіх заяваў.

25 студзеня 2019 года агенцтва Reuters паведаміла са спасылкай на атамана казацкага таварыства «Ховрино» Яўгена Шабаева^[107], што ў Венесуэлу за адзін-два дні да пачатку падзей прыбыла група былых расійскіх вайскоўцаў, звязаных з так званай прыватнай ваеннай кампаніяй (ПВК) «Вагнер», у колькасці 400 чалавек для аховы прэзідэнта Нікаласа Мадура^{[108][109][110]}.

Пасол РФ у Венесуэле Уладзімір Заемскі заявіў, што паведамленні аб прысутнасці расійскіх прыватных ваенных кампаній у краіне з’яўляюцца «фейкам»^[107]. Іншыя афіцыйныя асобы ў Расіі і Венесуэле, да якіх розныя СМІ звярталіся за тлумачэннямі, таксама абверглі гэтыя здагадкі^{[111][112][113]}. Дырэктар разведвальнага ўпраўлення Мінабароны ЗША генерал-лейтэнант Роберт Эшлі, выступаючы з дакладам на слуханнях у камітэце па разведцы Сената Кангрэса ЗША, заявіў, што Пентагон не знайшоў прыкмет ваеннай прысутнасці Расіі і Кітая ў Венесуэле^[114]. 7 лютага кіраўнік Паўднёвага камандавання ВС ЗША адмірал Крэйг Фолер на слуханнях у камітэце па справах узброеных сіл Сената Кангрэса ЗША заявіў, што амерыканскія ўлады ў курсе паведамленняў СМІ пра тое, што «расійскія сілы бяспекі» былі перакінуты ў Венесуэлу, і спрабуюць знайсці пацверджанне гэтай інфармацыі^[115].

Афіцыйна 24 сакавіка ваенна-транспартны самалёт Ан-124 і пасажырскі Іл-62 даставілі ў Венесуэлу 99 расійскіх вайскоўцаў і 35 тон грузу^[116][117].