Пятро Сакол

Пятро Сакол (сапр. Пётр Аляксандравіч Масальскі, іншы псеўданім Пятрусь; 1 (14) ліпеня 1905, м. Пасінь, Люцынскі павет, Віцебская губерня, цяпер воласць Пасіенас, Зілупскі край, Латвія — 6 ліпеня 1985) — беларускі паэт, перакладчык.

У 1922—1923 гг. вучыўся ў Люцынскай беларускай гімназіі, у 1925—1926 гг. на Беларускіх настаўніцкіх курсах у Рызе.

Працаваў настаўнікам-практыкантам у Дзвінскай беларускай гімназіі (1927—1928, пазбаўлены права выкладання за ўдзел у левым радыкальным руху). Удзельнік Латгальскага рабочага прафсаюза і партыі незалежных сацыялістаў, член культурна-асветнага таварыства «Бацькаўшчына» і «Таварыства беларускіх вучыцеляў» у Латвіі. У 1928 годзе з–за сваіх палітычных поглядаў быў арыштаваны латышскімі ўладамі, жыў пад наглядам паліцыі. З 1929 года працаваў на розных работах: чарцёжнікам на чыгуначнай станцыі, карэктарам-перакладчыкам часопіса «Беларуская школа ў Латвіі», выкладчыкам беларускай мовы ў пачатковай школе (1935–1936), рахункаводам, бухгалтарам на фанернай фабрыцы ў г. Рыга (1936–1942). З 1942 па 1944 год служыў карэктарам-перакладчыкам часопіса «Новы шлях», які выдаваўся ў Рызе з дазволу германскіх улад у перыяд акупацыі ў час Вялікай Айчыннай вайны.

Арыштаваны савецкімі ўладамі ў 1945 годзе. У 1945—47 гг. знаходзіўся ў праверачна-фільтрацыйным пункце ў Хабараўскім краі, потым у Ніжнеамурскім папраўча-працоўным лагеры МУС СССР.

Вярнуўся ў Рыгу ў сакавіку 1947 года. Працаваў дворнікам, дарожным майстрам. Пасля 1951 года біяграфічныя звесткі адсутнічаюць.

Друкаваўся з 1923. У Люцынскай беларускай гімназіі выдаваў на шапірографе штомесячнік вучнёўскай творчасці і фальклорных запісаў «Ластаўка» (выйшлі 9 нумароў). Вершы, прасякнутыя духам пратэсту супраць сацыяльнага і нацыянальнага прыгнёту, змяшчаў у газеце «Голас беларуса», часопісах «Беларуская школа ў Латвіі», «Студэнцкая думка». Перакладаў творы рускіх і ўкраінскіх паэтаў, прозу Я. Порука і паэзію Я. Райніса. Складаў картатэку беларуска-латышскага слоўніка.

Аўтар зборніка перакладаў з латышскай мовы «Дайны» (1987).

Асабісты архіў Пятра Сакола захоўваецца ў Беларускім дзяржаўным архіве-музеі літаратуры і мастацтва ў Мінску.

• На світанні. Рыга. 1929.
• Дайны: Латышскія народныя песні / З латышскай. Мн., 1987.

• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — С. 206. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8.
• Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: У 5-і т. / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелСЭ, 1986. — Т. 3. Карчма — Найгрыш. — С. 455. — 751 с. — 10 000 экз.
• Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 1995. — Т. 5. Пестрак — Сяўрук. — С. 232. — 480 с.; іл.. — ISBN 5-85700-168-4.
• Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 2 / Укладальнік Л. У. Маракоў. — Смаленск, 2003.
• Кекелева Т. Беларускі пясьняр з-пад Люцына // Спадчына. 2000. № 1.
• Ліс А. Два перакладчыкі з Латвіі // Далягляды. Мн., 1979;
• Панізнік С. Вяртанне голасу // Дайны. Мн., 1987;

• Завершана навуковае апісанне фонду № 392 (вопіс № 1) паэта і перакладчыка Пятра Сакола (П. А. Масальскага) Архівавана 21 студзеня 2023. // БДАМЛМ, 17 лістапада 2020.