Пётр Пятровіч Пакрышкін

Пётр Пятровіч Пакрышкін
Дата нараджэння	22 ліпеня (3 жніўня) 1870
Месца нараджэння	Іркуцк, Іркуцкая губерня, Усходне-Сібірскае генерал-губернатарства[d], Расійская імперыя
Дата смерці	5 лютага 1922(1922-02-05) (51 год)
Месца смерці	Лукаянаў, Q21195584?, Лукаянаўскі раён[d], Горкаўская вобласць
Грамадзянства	Расійская імперыя  Расійская рэспубліка  РСФСР
Альма-матар	Вышэйшае мастацкае вучылішча пры Імператарскай Акадэміі мастацтваў[d] (1895)
Працы і дасягненні
Навуковае званне	акадэмік
Член у	Імператарскае Рускае археалагічнае таварыства[d] Расійская Імператарская археалагічная камісія
Працаваў у гарадах	Масква, Вялікі Ноўгарад і інш.
Рэстаўрацыя помнікаў	храмы, замкі
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Пётр Пятровіч Пакрышкін (22 ліпеня 1870, Іркуцк — 5 лютага 1922, Лукаянаў, Ніжагародская губерня) — рускі архітэктар, рэстаўратар, выкладчык, протаіерэй Рускай праваслаўнай царквы. Акадэмік архітэктуры (1909).

Нарадзіўся 22 ліпеня 1870 года ў Іркуцку ў сям’і ўрача^[1]. У 1880—1888 гады вучыўся ў Іркуцкім тэхнічным вучылішчы, атрымаўшы першапачаткова сярэднюю адукацыю.

У жніўні 1888 года паступіў на архітэктурнае аддзяленне Вышэйшага мастацкага вучылішча пры Імператарскай Акадэміі мастацтваў. За час навучання быў ганараваны двума малымі (кастрычнік 1890 г., люты 1892 г.) і адным вялікім (кастрычнік 1892 г.) сярэбраным медалямі. Увосень 1895 года скончыў ВМВ са званнем мастака-архітэктара і правам на «пенсіянерскую паездку» (практыку).

Пачынаючы з 1895 года браў удзел у экспедыцыях, арганізаваных Імператарскай Археалагічнай камісіяй і іншымі ўстановамі. У 1895—1896 гг. ён удзельнічаў у працах спецыяльнай гісторыка-архітэктурнай экспедыцыі пад кіраўніцтвам М. І. Весялоўскага, які займаўся абследаваннем, архітэктурнымі абмерамі і фотафіксацыяй мячэцяў і маўзалеяў у Сярэдняй Азіі^[1].

У маі 1897 года адправіўся ў Еўропу. Падарожнічаючы па Еўропе ён жыў у Парыжы, дзе знаёміўся з мастацкімі і архітэктурнымі музеямі, затым наведаў Нармандыю, Рым, Фларэнцыю і Палерма, дзе вывучаў візантыйскую, раманскую і гатычную архітэктуру^[1].

30 верасня 1900 года на Сходзе Імператарскай Акадэміі мастацтваў абраны лектарам па начартальнай геаметрыі. 29 кастрычніка 1901 года абраны выкладчыкам начартальнай геаметрыі ў класах Вышэйшага мастацкага вучылішча тэрмінам на пяць гадоў. Пераабіраўся ў 1908, 1911, 1916 гг.

Са снежня 1902 год па 1918 год — член Імператарскай Археалагічнай камісіі.

20 лютага 1904 г. на агульным сходзе Імператарскага Рускага археалагічнага таварыства абраны яго правадзейным членам.

26 кастрычніка 1909 года быў удастоены звання Акадэміка архітэктуры, а пасля ў выніку пераўтварэнняў, стаў прафесарам гісторыі архітэктуры і будаўніцтва^[1].

У лістападзе 1917 года становіцца памочнікам старшыні Калегіі па справах музеяў і аховы помнікаў; браў удзел у стварэнні спецыяльнага рэстаўрацыйнага аддзела і ў снежні 1918 года стаў яго кіраўніком. Аднак, першапачаткова пашыраны рэстаўрацыйны аддзел (да дзевяці чалавек), неўзабаве быў скасаваны, а яго функцыі былі перададзены іншаму аддзелу^[1]. 1 кастрычніка 1919 года абраны выкладчыкам гісторыі архітэктуры і будаўніцтва Петраградскіх Дзяржаўных Свабодных мастацка-навучальных майстэрняў.

Увосень 1919 года ён адмовіўся ад чытання лекцый у Акадэміі Мастацтваў, спаслаўшыся на хваробу, перастаў наведваць навуковыя пасяджэнні РАГМК, а ў ліпені 1920 года атрымаўшы адпачынак, па стане здароўя пакінуў Петраград, куды больш ужо не вярнуўся^[1].

6 ліпеня 1920 года пасвечаны ў сан святара. Прызначаны для служэння ў Лукаянаўскі Ціханаўскі манастыр^[1].

3 студзеня 1921 года на пасяджэнні савета Расійскай Акадэміі гісторыі матэрыяльнай культуры (РАГМК), была зачытана пісьмовая адмова П. П. Пакрышкіна ад звання акадэміка архітэктуры і членства ў гэтай арганізацыі^[1].

Пра яго смерць епіскап Лукаянаўскі Палікарп (Ціханраваў) так паведаміў у Ніжагародскае Епархіяльнае ўпраўленне: «Вялікае гора напаткала нас і святую мясціну Свяціцеля Ціхана. А палове 12-й гадзіны ночы, з пятага на шостае лютага сканаў ад сыпнога тыфу наш неацэнны айцец протаіерэй Пётр Пятровіч Пакрышкін, пакутаваў ён 21 дзень…»^[1]

Вывучаў і рэстаўрыраваў архітэктурныя помнікі, у т. л. на Беларусі: Полацкі Сафійскі сабор (1909), Супрасльскую царкву-крэпасць, Лідскі замак (1908—1910), Гродзенскую Барысаглебскую царкву (упершыню зрабіў рэканструкцыю гэтага храма, 1904—1906)^[2].

• Самарканд: Гур-Эмір (1895 г.), Бібі-Ханым (1898 г.)
• Масква: Успенскі сабор, Спас на Бары
• Балгарыя. Месемврыя. Царква Св. Іаана і царква Пантакратара (1900 г.).
• Сербія (1902 г.)
• С.-Пецярбург: Сампсоніеўскі сабор
• С.-Пецярбургская губерня: Гдоў, Дамажырка, Ольгін Крэст (1902 г., 1906 г.)^[3]
• Кіеў. Царква Спаса на Бярэставе.
• Ноўгарад
• Наўгародская губерня: Ферапонтава.
• Пскоў: сцены і вежы Пскоўскай крэпасці (1915 г.), Спаса-Праабражэнскі сабор Мірожскага манастыра (1916 г.). Сумесна з К. К. Раманавым
• Пскоўская губерня: Велікалукская крэпасць (1914 г.)^[4]. Кабылле Гарадзішча. Старая Усітва
• Валынская губерня. Оўруч. Храм Васіля Вялікага (1907 г.)
• Смаленск. Крапасная сцяна.
• Чарнігаўская губерня. Асцёр. Старагародскія разваліны. Міхайлаўская бажніца. (1902 г., 1907 г.)
• Таўрычаская губерня. Бахчысарай: Ханскі палац (1910, 1911 гг.)
• Архангельск. Успенская Бароўская царква. (1912 г.)
• Яраслаўль (1918 г.)

• Царква Спаса Ператварэння на Нярэдзіцы (1903—1904 гг., 1919—1920 гг.)
• Царква Св. Тройцы ў Дамажырцы (1907 г.)
• Царква Дабравешчання ў Ферапонтаве.
• Царква Спаса на Бярэставе ў Кіеве (1909 г.)
• Царква Унебаўзяцця (Бароўская) у Архангельску. Выпрамленне званіцы. 1912 г.
• Барысаглебская Каложская царква ў Гродне (Праект 1914 г.; не ажыццёўлены)

• Мечети Самарканда. 1902 г. Изд. Имп. Археологической комиссии
• Архитектурный музей. Журнал. 1902 г.
• Начертательная геометрия и теория теней. Лекции, чит. в Высшем художественном училище при Академии художеств преод. П. П. Покрышкиным. СПб. 1903 г.
• «Смоленская крепостная стена. Отчет об осмотре её, произведенном в январе 1903 года, с краткою историческою справкою». Известия археологической комиссии. Выпуск 12. СПб. 1903 г.
• Отчет о капитальном ремонте Спасо-Нередицкой церкви в 1903 и 1904 годах. Материалы по археологии России. № 30. 1906 г. СПб.
• Православная церковная архитектура XII—XVIII стол. в нынешнем Сербском королевстве. СПб.: Академия художеств. 1906 г.
• «Церкви Псковского типа XV—XVI стол. по восточному побережью Чудского озера и на реке Нарове». Известия археологической комиссии. Выпуск 22. СПб. 1907 г.
• «Древние здания в Ферапонтовом монастыре Новгородской губернии». Совместно с К. К. Романовым. Известия археологической комиссии. Выпуск 28. СПб. 1908 г.
• Краткие советы для производства точных обмеров в древних зданиях. СПб. 1910 г.
• Благовещенская церковь в Супрасльском монастыре. СПб. 1911 г.
• «Иконы московского придворного собора Спаса на Бору». СПб. 1913 г.
• «Ремонт и выпрямление колокольни при Боровско-Успенской церкви в г. Архангельске». Известия археологической комиссии. Выпуск 48. СПб. 1913 г.
• «Милеев Дмитрий Васильевич». Некролог. Известия Имп. археологической комиссии. Выпуск. 57. Петроград. 1915 г.
• "Краткие советы по вопросам ремонта памятников старины и искусства. Известия археологической комиссии. Выпуск 57. Петроград. 1915 г.

• Калежскі сакратар са старшынствам (1903 г.)
• Тытулярны саветнік (1905 г.)
• Ордэн Св. Ганны III-й ступені (1906 г.)
• Ордэн Св. Савы IV-й ступені (1908 г.)
• Вялікі сярэбраны медаль Імп. Рускага археалагічнага таварыства.
• Надворны саветнік (1909 г.)
• Ордэн Св. Станіслава II-й ступені (1911 г.)
• Стацкі саветнік са старшынствам (1915 г.)

• Пакрышкін Пётр Пятровіч // Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік / Беларус. Энцыкл.; Рэкал.: А. А. Воінаў і інш. — Мн.: БелЭн, 1993. — 620 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85700-078-5.
• РГИА, ф. 789, оп. 11, д. 120, 1888 г. Личное дело, заведенное в Императорской Академии художеств.
• Архив ИИМК РАН, ф. 21 (фонд П. П. Покрышкина).
• Памятники архитектуры в дореволюционной России. Очерки истории архитектурной реставрации. Ред. — Щенков А. С. М.: «Терра — Книжный клуб». 2002 г.
• Памятники архитектуры в Советском Союзе. Очерки истории архитектурной реставрации. Ред. — Щенков А. С. М.: «Памятники исторической мысли». 2004 г.
• Нижегородская старина. № 9. 2004 г.
• Леонтий Бенуа и его время. Ред.-сост. Фролов В. А. СПб.: ГНИИ Институт истории искусств. 2008 г.
• Императорская Археологическая комиссия (1859—1917). Ред.-сост. Мусин А. Е., общая ред. Носов Е. Н. СПб.: «Дмитрий Булавин». 2009 г.
• Архитектура России XVIII — начала XX века. Поиски национального стиля. Лисовский В. Г. М.: «Белый город». 2009 г.

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Пётр Пятровіч Пакрышкін