Рымгайла

Рымгайла або Рымгайле (літ.: Rimgailė, Ringáilė; каля 1367 — паміж 1423 і 1430) — літоўская князёўна, дачка князя Кейстута, жонка Генрыха Мазавецкага з дынастыі Пястаў і малдаўскага гаспадара Аляксандра Добрага^[1]. Хрышчаная пад імем Ганна (у іншых крыніцах — Эльжбета).

Імя Рымгайле (Рымгайла, Рымгайля) з шэрагу старабалцкіх (старалітоўскіх) двухасноўных імёнаў, што дайшлі з індаеўрапейскай даўніны^[2].

Першая аснова звязаная з літоўскім rimti «спакайнець; трываць»^[3]. Яна сінанімічная асновам Kant-, Kens(t)-, якія звязаныя з kantrus «цярплівы, трывалы», kęsti «трываць, цярпець» (адсюль і імя Кейстут).

Другая аснова Gail-, з ёй вядома пад 60 сучасных літоўскіх антрапонімаў. Яна звязаная са старалітоўскім gailas «моцны»^[4], літ. gailus «гняўлівы», далей напрамую з індаеўрапейскім *ghoilo-s «моцны; няўрымслівы, жвавы»^[5].

Аснова Gail- была папулярная ў гэтым пакаленні Гедзімінавічаў, яна таксама ў імёнах стрыечных братоў Рымгайлі (сыноў Альгерда) Карыгайлы, Ягайлы, Швітрыгайлы (Свідрыгайлы). Гэта мела б сведчыць, што ў вялікакняскім асяроддзі пры імянаданні свядома практыкавалі вар’іраванне асноў з мэтай падтрымання цэльнасці і стабільнасці роду^[6].

Імя Рымгайля адносілася да слою «ваярскіх» імёнаў, якія запанавалі ў раннелітоўскім іменніку разам з абсалютызацыяй ролі ваяроў у структуры грамадства, іх пачалі надаваць асобам як мужчынскага, так і жаночага полу. Дастасаванае да мужчынскага носьбіта, гэтае імя значыла «Трывалы і моцны».

Такога ж тыпу «ваярскія» імёны насілі таксама дачка князя Трайдзеня Гаўдзіманта (імя Гаўдзімант значыла «Слаўны (ваеннай) здабычай»), дачка князя Гедзіміна Айгуста (мужчынскае імя значыла «Звыклы да (ваенных) паходаў»).

Старалітоўскае двухасноўнае імя з «ваярскай» семантыкай мела таксама сястра Рымгайлі, іншая дачка Кейстута Міклоўса (другая аснова Klaus- ад klausyti «слухаць» са значэннем ваярскай славы, што далёка чутная).

Дачка вялікага князя літоўскага Кейстута і яго жонкі Біруты, сястра вялікага князя Вітаўта^[1].

Была сярод закладнікаў, адпраўленых Вітаўтам да рыцараў Тэўтонскага ордэна для атрымання дапамогі ў барацьбе з польскім каралём Ягайлам (сваім стрыечным братам) і яго намеснікам у Вялікім Княстве Літоўскім Скіргайлам у ходзе Грамадзянскай вайны 1389—1392 гадоў^[7].

У 1392 годзе выйшла замуж за Генрыка Мазавецкага  (англ.) (бел., пасланага Ягайлам да Вітаўта для абмеркавання ўмоў спынення грамадзянскай вайны, пры гэтым Генрых адмовіўся ад Плоцкага біскупства  (руск.) (бел.^[7]. Неўзабаве Генрых памёр, прычым гісторык Ян Длугаш падазраваў Рымгайлу ў датычнасці смерці мужа, што не пацвярджаюць сучасныя даследчыкі^[1].

На думку некаторых гісторыкаў была жонкай Штэфана I Мушата (1394—1399), гаспадара Малдаўскага княства^[8], і Мірчы I Старога (пасля 1399—1418), гаспадара Валахіі^[1].

Пасля смерці Мірчы, якая здарылася ў 1418 годзе, выйшла замуж за малдаўскага гаспадара Аляксандра Добрага. Аднак ужо ў 1421 годзе адбыўся іх развод, на думку гісторыкаў, гэта азначала пагаршэнне літоўска-малдаўскіх адносін. Пры разводзе Рымгайле нададзены ў пажыццёвае валоданне гарады Сірэт і Волхавец і прызначана штогадовае забеспячэнне ў 600 дукатаў^[9].