Станіслаў Расалоўскі

Станіслаў Расалоўскі
Род дзейнасці перакладчык, паэт, урач
Дата нараджэння 1797[1][2]
Месца нараджэння Ружаны
Дата смерці 1855[1][2]
Месца смерці
Месца пахавання
Альма-матар
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Станіслаў Расалоўскі (пол. Stanisław Rosołowski, нар. 5 лютага 1797 г. у Ружанах каля Слоніма, пам. 31 жніўня 1855 г. у Вільні) — лекар, перакладчык і паэт[3].

Біяграфія

Нарадзіўся ў беднай сям'і ў мястэчку Ружаны каля Слоніма[4]. Паходзіў з незаможнай сям'і. Ён рана страціў бацьку, і маці, Францішка, выйшла замуж зноў за акцёра Ігната Кучынскага і выступала пераважна на віленскай сцэне.

Айчым хацеў, каб ён заняўся музыкай, але пасля заканчэння гімназіі Станіслаў паступіў на медыцынскі факультэт Віленскага ўніверсітэта. У 1817 годзе ён прадставіў дысертацыю: «De polipi cordi vivente in hominis generatione»[5] (Вільня, 1818), за якую атрымаў ступень доктара медыцыны.

Падчас вучобы ён быў вучнем віленскага прафесара медыцыны Юзафа Франка, які вылучаў яго сярод іншых студэнтаў і ў сваіх мемуарах называў сваім сябрам. Пасля сканчэння вучобы быў накіраваны на працу лекарам на Піншчыну, але здолеў вярнуцца ў Вільню.

У 1820 годзе ажаніўся на Кацярыне Апіц, дочцы віленскага пекара.

Паводле Адама Ганорыя Кіркора падчас эпідэміі халеры выконваў свае абавязкі лекара з прысвячэннем, як у Вільні, так і ў Мінску (1831). У 1835 годзе быў абраны чальцом Віленскага медычнага таварыства, аднак асаблівай ініцыятывай не вырозніваўся.

Найбольш вядомы як паэт-перакладчык, класіцыст. Паводле Адынца, да з'яўлення Міцкевіча Расалоўскі разам з Ігнатам Шыдлоўскім "былі карыфеямі паэзіі ў Вільні". Пераклады Расалоўскага за паэтычныя вартасці і вернасць арыгінальнаму стылю высока ацэньваў Уладзіслаў Сыракомля.

У 1815 годзе ён публічна прадставіў пераклад фрагмента дзявятай кнігі «Энеіды» Вергілія. Праз чатыры гады ў «Віленскім дзённіку» быў апублікаваны яшчэ адзін фрагмент «Энеіды», восьмая песня.

Сярод аўтараў, чые творы ён перакладаў, былі: Расін ("Ода вясковаму жыццю"), Лебрэн, Байран (урыўкі з "Чайльд Гарольда"), Мур ("Ірландскія мелодыі"), Ламарцін. Публікаваў пераклады ў часопісах "Tygodnik Wileński", "Dziennik Wileński", "Biruta" i "Znicz" Юзэфа Крачкоўскага і "Radegast" Адама Кіркора.

У 1834 быў анансаваны выхад двухтомніка паэтычных твораў Расалоўскага, але гэтага так і не адбылося.

З яго вядомых уласных паэтычных твораў вядома няшмат, пераважна гэты былі невялікія творы, напісаныя з асабістых нагодаў.

Вельмі вострую характарыстыку Расалоўскаму даў у сваіх успамінах Станіслаў Мараўскі: "Ён стаў сапраўдным бічом, сапраўдным трутнем Вільні і цалкам заслужыў агульную пагарду, якая яго акружала і якая не апраўдвала яго убогасці"[6]. Але вельмі цёпла пра Расалоўскага адгукаўся Кіркор, які называў яго сваім даўнім сябрам і хваліў яго магутную і выразную сілу прамаўлення. Так ці інакш, у памяці сучаснікаў Расалоўскі застаўся як "доктар-паэт" (так яго паўсюдна называлі).

У Станіслава Расалоўскага была дачка Зоф'я, якая ў 1838 годзе была настаўніцай у жаночым пансіянаце ў Гродне, і сын Эдвард, які вучыўся ў Віленскай медыцынскай акадэміі і памёр у маладым узросце. Сам ён жыў у Вільні, дзе і памёр 31 жніўня 1855 года. Пасмяротную імшу адпраўлялі ў касцёле святога Яна, хорам дырыжыраваў Станіслаў Манюшка.

Быў пахаваны на Бернардзінскіх могілках, побач з раней памерлымі сынам і жонкай[7].

Спіс перакладаў

  • Słodycz wiejskiego życia, przez Rakana, p. Stanisława Rosołowskiego. 1817. II. 239.
  • Powrót na wieś, p. Stanisława Rosołowskiego. 1818. I. 409.
  • Smierć Kakusa, ustęp z Wirgiliusza, p. Stanisława Rosołowskiego. 1819. II. 407.
  • Tass. Oda napisana przez Victorina Fabre i uwieńczona jednomyślnem zdaniem akademii de Jeux Floraux, przekładania Stanislawa Rosołowskiego. 1820. II. 62.
  • Oda na śmierć J. B. Rosseau, napisana przez Le Franc de Pompignau, przekładania Stanislawa Rosołowskiego. M. D. 1820. II. 339.
  • Dobroczynność. Oda Delilla, przez Stanislawa Rosołowskiego. 1820. III. 183.
  • Zapadnienie Lizbony, z franc. P. Le Brun, p. Stanisława Rosołowskiego. 1821. I. 442.
  • Rosołowskiego Stanislawa: Oda do słońca z powodu nieszczęść, jakie trapily ziemię po zapadnieniu Lizbony, z Le Bruna. 1822, II. 71.
  • Wspomnienie Ady. Wyjątek z 3-ej pieśni poematu Lorda Byrona pod tytułem: Child Harold, przeklad Stanislawa Rosołowskiego. 1829. LN (Literatura Nadobna). IV. 40.
  • Melodye Irlandzkie Tomasha Moore, przełożone p. Stan. Rosołowskiego M. D. 1829. LN. IV. 115.
  • Hymn do Boga, naśladowany z Adyssona p. Stan. Rosołowskiego. 1829. LN (Literatura Nadobna). IV. 255.
  • Dydona. Tragedya p. Le Franc de Pompignan, p. Stan. Rosołowskiego (wyjątki). 1818. I. 496; II. 83.
  • «Radegast»:
  • W Imionniku do Flory B. (St. R.) str.16.
  • Ułamek z 3cięj pieśni Child Harolda, poematu Lorda Byrona. (St. Rosołowskiego) str. 62.
  • Melodja IX. z Byrona. (St. R.) str. 64.
  • Więrsz Byrona do Miss Chaworth. (St. R.) str. 66.
  • «Znicz»:
  • Rosołowskiego S. Wyjatek o człowieku z harmonij śś. Lamartina str. 118.
  • Wiersz Wiktora Hugo do młodej dziewczyny str. 191.
  • Odpowiedż Byrona na list Przyjaciela str. 212.
  1. а б https://opac.rism.info/search?id=pe50040781
  2. а б Stanisław Rosołowski // MAK
  3. Stanisław Rosołowski // Polski słownik biograficzny. — 1989. — Т. t. XXXII/1. — № z. 132. — С. 121-123.
  4. Lekarz i poeta: Stanisław Rosołowski(нявызн.). sources.ruzhany.info. Праверана 15 ліпеня 2025.
  5. Stanisław Rosołowski. Dissertatio inauguralis medico-practica de polypi cordis vivente in homine generatione quam in Caesarea Litterarum Universitate Vilnensi ad obtinendum doctoris medicinae gradum publice defendet. — Typis Scholarum Piarum, 1818.
  6. Станіслаў Мараўскі. Некалькі гадоў маёй маладосці ў Вільні (1818-1825). pawet.net. Праверана 15 ліпеня 2025.
  7. Adam Honory Kirkor. Przechadzki po Wilnie i jego okolicach. — Drukarnia A. Marcinkowskiego, 1856. — С. 219-220.
Prefix: a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Portal di Ensiklopedia Dunia

Kembali kehalaman sebelumnya