Тальнэ

Тальнэ
Герб[d]	Сцяг[d]
Краіна	Украіна
Вобласць	Чаркаская
Каардынаты	48°53′11″ пн. ш. 30°42′10″ у. д.HGЯO
Заснаваны	1646
Плошча	161 км²
Вышыня цэнтра	130 м
Насельніцтва	12 649 чалавек (2024)
Часавы пояс	UTC+2, летам UTC+3
Тэлефонны код	+3804731
Паштовыя індэксы	20400-20408
Афіцыйны сайт	talnivska.gromada.org.ua (укр.)
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Тальнэ (укр.: Тальне), Тальное — горад ва Украіне, раённы цэнтр Чаркаскай вобласці. Размешчаны на Прыдняпроўскім узвышша, на рацэ Горны Цікіч і яго прытоку Тальнянцы, за 142 км на паўднёва-захад ад абласнога цэнтра — горада Чаркасы. Чыгуначная станцыя. Насельніцтва — 12 839 (2022). Радзіма Дзеда Панаса.

Паходжанне назвы

Самай распаўсюджанай версіяй з'яўляецца, што назва Тальнэ паходзіць ад назвы ракі Талнэ (сучаснай Тальнянкі), якую яна раней мела — у прыватнасці, згадваецца пад 1593 годам. Слова «Тална» мае цюркскага паходжання і азначае «лазовы», у прыватнасці, слова «тал» ва ўкраінскай мове азначае яшчэ і куст вербалозу, які багата рос па берагах рэк. Менавіта такое значэнне дае ў сваім слоўніку У. Даль.

Гісторыя

У дакументах пасля 1664 года яно называецца горадам, паколькі мела плошчу звыш 5 га.

Згодна з Андрусаўскім перамір'ем 1667 года Тальнэ засталося пад уладай Польшчы.

Пасля далучэння Правабярэжнай Украіны да Расіі у 1793 годзе, Тальнэ з 1797 — мястэчка Уманскага павета Кіеўскай губерні.

У 1845 годзе Тальнэ наведаў украінскі паэт Тарас Шаўчэнка.

У 1893 года пачалося будаўніцтва паляўнічага палаца графа Шувалава ў стылі французскага Рэнесансу, якое завершана ў 1903 годзе.

У красавіку 1923 года створаны Тальніўскі раён. Тальнэ — раённы цэнтр.

29 ліпеня 1941 года Тальнэ было акупаваны нямецкімі войскамі. За гады акупацыі 463 жыхара (у тым ліку 338 жанчын) былі адпраўленыя ў Германію. 9 сакавіка 1944 года войскі 2-га Украінскага фронту 7-й паветрана-дэсантнай дывізіі адваявалі горад.

Эканоміка

Харчовая прамысловасць (сярод іншага цукровы), заводы: шчэбеневы і будаўнічых матэрыялаў. Будаўнічы тэхнікум.

Славутасці

Палац графа Шувалава

Персаналіі

У горадзе нарадзіліся:

Ісаак Шаевіч Двухбабны (2 красавіка 1922 — 5 лістапада 1943) — Герой Савецкага Саюза ^[2];
Пётр Яфімавіч Вяксляраў — украінскі акцёр тэатра і кіно, тэлевядучы вячэрняй казкі (дзед Панас)
Арнольд Леанідавіч Сакульскі (нар. 15 верасня 1938) — украінскі гісторык, краязнаўца, кандыдат гістарычных навук (1999).

Непасрэдна з горадам звязана постаць хасідскага цадыка Давіда Цвярскога, які больш за 200 гадоў таму пражываў у гэтым горадзе і быў пахаваны на старых яўрэйскіх могілках. Зараз да яго магіле прыязджаюць брацлаўскія хасіды^[3].