Трыпутнік ланцэтны

Трыпутнік ланцэтны
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Ясноткакветныя Сямейства:  Трыпутнікавыя Трыба:  Plantagineae Род:  Трыпутнік Від:  Трыпутнік ланцэтны
Міжнародная навуковая назва
Plantago lanceolata L.
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   32874 NCBI   39414 EOL   579215 GRIN   t:28787 IPNI   321285-2 TPL   kew-2569834

Трыпутнік ланцэтны^[1] (Plantago lanceolata) — расліна сямейства Трыпутнікавыя, від роду Трыпутнік.

Трыпутнік ланцэталісты, міжперстніца, нізіперснік, нізіперсніца^[2][3], міжыперсніца, трыпутнік^[4][5].

Батанічная ілюстрацыя з кнігі К. А. М. Ліндмана «Bilder ur Nordens Flora», 1917—1926

Шматгадовая травяністая расліна вышынёй да 50 см, са скарочаным карэнішчам і стрыжневым коранем.

Сцябло безлісцевае. Лісце сабрана ў прыкаранёвую разетку. Яно ланцэтнае цэльнакрайняе, з 3-5 дугападобнымі жылкамі, у ніжняй частцы ўздоўж жылак пакрыта валаскамі.

Кветкі дробныя сухія са светла-бурым адценнем, сабраныя ў густыя кароткія даўгавата-яйкападобныя каласы. Тычынкі светла-жоўтыя, у 4-5 разоў даўжэй венчыка і выдаюцца з яго.

Формула кветкі: ${\displaystyle \ast K_{(4)}\;C_{(4)}\;A_{4}\;G_{({\underline {2}})}}$ ^[6]

Плод — яйкападобная тупая двугнёздавая каробачка, якая мае ў кожным гняздзе па адной насеніне. Расліна цвіце ў маі—жніўні. Паспяванне пладоў прыходзіцца на ліпень—верасень.

Расце ў Паўночным паўшар'і ў раёнах з умераным кліматам.

Расце на вільготных урадлівых глебах па мурожных і абалонных лугах, на лясных палянах, высечках і прасеках.

Надземныя часткі расліны ўтрымліваюць флаваноіды, фенолкарбонавыя кіслоты і іх вытворныя. У лісці ўтрымліваюцца вугляводы і арганічныя кіслоты (фумаравая, хларагенавая, неахларагенавая, ванілінавая, ферулавая, протакатэхавая, пара-гідроксібензойная, пара-кумаравая). Насенне ўтрымлівае слізі і тлусты алей.

У каранях знойдзены лінолевая кіслата, халестэрын, сітастэрын, стыгмастэрын і кампестэрын.

Від Трыпутнік ланцэтны ўваходзіць у род Трыпутнік (Plantago) сямейства Трыпутнікавыя (Plantaginaceae) парадку Ясноткакветныя (Lamiales).

Лісце аказвае супрацьзапаленчае, болесуцішальнае і сакрэталітычнае дзеянне пры захворваннях дыхальных органаў, якія суправаджаюцца выдзяленнем густых сакрэтаў, напрыклад, пры хранічным катары лёгкіх, частым мачавыпусканні і інш. Сок са свежага лісця гэтага расліны дзейнічае змягчальна, супакойвае боль пры фурункулах, ацёках з прычыны ўдараў, укусаў насякомых і інш.

Злева направа: Карэнішча, лісце, перасек кветаноснага сцябла, суквецце (жаночыя кветкі наверсе, мужчынскія унізе), рэдкі ўзор суквецця толькі з жаночымі кветкамі

• Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 1200. Plantago lanceolata L. — Подорожник ланцетный // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2004. — Т. 3. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 239. — ISBN 5-87317-163-7.
• Универсальная энциклопедия лекарственных растений / Сост. И. Путырский, В. Прохоров. — Мн.—М.: Книжный Дом — Махаон, 2000. — 656 с.

• Plantain tarts