Хорас Уолпал

Хорас Уолпал
англ.: Horace Walpole
Нараджэнне	24 верасня 1717(1717-09-24)[1][2][…] Лондан, Англія, Каралеўства Вялікабрытанія[3]
Смерць	2 сакавіка 1797(1797-03-02)[2][4][…] (79 гадоў) Лондан, Англія, Каралеўства Вялікабрытанія[3]
Месца пахавання	Норфалк
Бацька	Роберт Уолпал[5]
Маці	Catherine, Lady Walpole[d][5]
Партыя	Вігі
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Club de l'Entresol[d]
Адукацыя	Ітанскі каледж[6] Каралеўскі каледж, Кембрыдж[d]
Аўтограф
Узнагароды	член Лонданскага каралеўскага таварыства[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Хорас Уолпал, 4-ы граф Орфард (англ.: Horace Walpole, 4th Earl of Orford; 24 верасня 1717 — 2 сакавіка 1797) — англійскі мемуарыст і празаік, заснавальнік жанру гатычнага рамана.

Малодшы сын прэм’ер-міністра, кіраўніка партыі вігаў Роберта Уолпала. Як і належыць маладому арыстакрату, Уолпал атрымаў годную класічную адукацыю ў Ітанскім каледжы, затым у Кембрыджскім універсітэце, а завяршыў адпаведным свайму статусу вялікім падарожжам па Еўропе — Францыі, Швейцарыі, Італіі.

Вярнуўшыся, Хорас Уолпал, пад уплывам бацькі, атрымаў месца ў парламенце, дзе прадстаўляў партыю вігаў.

У 1747 годзе малады граф Уолпол набывае на беразе Тэмзы невялікі маёнтак, які пачынае перабудоўваць адпаведна уласнаму густу. З вялікімі перапынкамі працягваецца будаўніцтва сядзібнага дома да 1770 года. Сам маёнтак Уолпал назваў Строберы-Хіл (англ.: Strawberry Hill), у яго марах гэта «маленькі гатычны замак». Там жа была арганізавана друкарня, дзе было надрукавана малым накладам апісанне Строберы-Хіл.

Жывучы адасоблена ў сваім маёнтку, Хорас сабраў адну з найбуйнейшых і найбагацейшых мастацкіх галерэй Англіі.

Набыццё Строберы-Хіл аказалася вялікай удачай для маладога графа — менавіта пабудовы маёнтка навеялі Уолпалу стварэнне яго «Замка Отранта».

У 1791 годзе Хорас Уолпал, не маючы нашчадкаў, перадае свой тытул пляменніку, а ў 1797 годзе, ва 80-гадовым ўзросце, памірае ва ўласным доме.

Літаратурную дзейнасць пачаў у 1758 годзе апублікаваннем «Каталога венцаносных і высакародных аўтараў» (A Catalogue of the Royal and Noble Authors of England, 2 vls). Затым былі «Анекдоты з гісторыі жывапісу ў Англіі» (Anecdotes of Painting in England, 4 vls, 1762—1771).

Урэшце, у 1764 годзе быў ананімна апублікаваны «Замок Отранта» (The Castle of Otranto), першы «гатычны» раман, дзеі якога адбываюцца ў эпоху 1-га крыжовага паходу. У гэтым рамане нагрувашчаны разнастайныя жахі: з неба падае шлем, які забівае прынца, статуя продка аднаго з герояў нечакана пачынае сыходзіць крывёй, яму ж мроіцца волатава рука і да т. п. Пагружаны ў дэталі змрочных і таямнічых апісанняў, аўтар праводзіць у гэтым творы ідэю фатальнай адплаты нашчадкаў за грахі і злачынствы продкаў.

У наступным творы — «Таямнічая маці» (The Mysterious Mother, 1768) — Уолпал паспрабаваў зацвердзіць жанр жахаў і таямніц у драме (п’еса на сцэне, аднак, пастаўлена не была). Акрамя апублікаванага ў 1768 годзе гістарычнага твора «Сумневы адносна характару жыцця і ўладарства караля Рычарда III» (Historic сумневы з нагоды on the life and Reign of King Richard the Third), нічога больш пры жыцці Уолпала апублікавана не было. Пасля яго смерці былі выдадзены вельмі цікавыя і каштоўныя ў гісторыка-культурным плане мемуары (Last ten Years of the reign of Mary II, 1846) і «Пісьмы».

У 1785 годзе ў шасці экземплярах былі аддрукаваныя «Іерагліфічныя казкі», перавыдадзеныя толькі ў XX ст., — зборнік кароткіх гісторый у традыцыі англійскага літаратурнага абсурду, апярэдзіўшых сюррэалізм.

«Замак Отранта» на беларускую пераклала Ганна Янкута (Мн.: «Кнігазбор», 2016).

У сваіх асноўных літаратурных творах, «Замку Отранта» і «Таямнічай маці», Уолпал выступае як адзін з заснавальнікаў прадрамантызму, апявальнік сярэднявечча. Гатычны раман Уолпала знайшоў прадаўжальнікаў у асобе А. Радкліф, У. Бекфорда, Люіса і інш.

• Walpole H. Works. — 5 vls. — L., 1798.
• Walpole H. Letters / Ed. by Paget Toynbee. — 16 vls. — L., 1903—1905.
• Уолпол Г. Замок Отранто: Готическая повесть / Пер. с англ. В. Е. Шора // Уолпол Г., Казот Ж., Бекфорд У. Фантастические повести / Изд. подг. В. М. Жирмунский и Н. А. Сигал. — Л.: Наука, 1967. — С. 5-103. — (Литературные памятники).
• Уолпол Х. Иероглифические сказки Архівавана 7 ліпеня 2013. / Пер. с англ. В. Кондратьева, Е. Ракитиной. — Б. м.: Колонна пабликейшнз, 2005. — 141 с. — ISBN 978-5-98144-072-4

• Вацуро В. Э. Уолпол и Пушкин // Временник Пушкинской комиссии, 1967—1968. — Л.: Наука. Ленингр. отд-ние, 1970. — С. 47—57.
• Елистратова А. А. Предромантизм: [Английская литература XVIII в.] // История всемирной литературы: В 9 т. — Т. 5. — М.: Наука, 1988. — С. 79—82.
• Жирмунский B. M. и Сигал H. A. У истоков европейского романтизма // Уолпол Г., Казот Ж., Бекфорд У. Фантастические повести. — Л.: Наука, 1967.
• Луков Вл. А. Принцип суггестии: Рэдклиф в сравнении с Уолполом // Информационный гуманитарный портал «Знание. Понимание. Умение». — 2012. — № 4 (июль — август) (архивировано в WebCite).
• Скотт В. О «Замке Отранто» Уолпола / Пер. с англ. В. Е. Шора // Уолпол Г., Казот Ж., Бекфорд У. Фантастические повести. — Л.: Наука, 1967.
• Уолпол // Литературная энциклопедия: В 11 т. — Т. 11. — М.: Художественная литература, 1939. — Стб. 603—604.
• Dobson A. Horace Walpole, a memoir. — 4 ed. revised by P. Toynbee. — Oxford, 1927.
• Hazen А. Т. A bibliography of Н. Walpole. — New Haven, 1948.
• Stuart D. M. Horace Walpole (English men of letters). — London, 1927.
• Yvon P. La vie d’un dilettante, H. Walpole… — Oxford, 1924.
• Yvon P. H. Walpole as a poet. — Paris, 1924.

• Замак Отранта. Прадмовы

• Вальполь, Гораций // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
• Хорас Уолпал у бібліятэцы Максіма Машкова