Ціхінічы (Рагачоўскі раён)

Ціхінічы
Краіна	Беларусь
Вобласць	Гомельская
Раён	Рагачоўскі
Сельсавет	Ціхініцкі
Каардынаты	53°09′07″ пн. ш. 29°51′24″ у. д.HGЯO
Насельніцтва	▲1 584 чал. (2009);
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	+375 2339
Паштовыя індэксы	247286
Аўтамабільны код	3
СААТА	3247872021
	Ціхінічы на Вікісховішчы

Ці́хінічы^[1] (трансліт.: Cichiničy, руск.: Тихиничи) — аграгарадок у Рагачоўскім раёне Гомельскай вобласці. Уваходзіць у склад Ціхініцкага сельсавета. Насельніцтва 1490 чал. (2004). Знаходзяцца за за 22 км на паўночны захад ад горада і чыгуначнай станцыі Рагачоў (лінія Магілёў — Жлобін); палявая дарога злучае вёску з шашай Бабруйск — Гомель.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Упершыню Ціхінічы ўпамінаюцца ў XV ст. У 1440-я маёнтак вылучылі з Рагачоўскай воласці. Пад 1493 Ціхінічы (пад назвай Ціханцы) упамінаюцца ў Літоўскай метрыцы як маёнтак недалёк ад Рагачова. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай (1565—1566) мясцовасць увайшла ў склад Рэчыцкага павета Менскага ваяводства. Пад 1567 яны значацца ў попісе літоўскага войска.

Па 1784 Ціхінічы атрымалі статус мястэчка. З 1792 тут дзейнічала царква Святога Міхаіла.

Пад уладай Расійскай імперыі

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) Ціхінічы апынуліся ў складзе Расійскай імперыі, у Рагачоўскім павеце Магілёўскай губерні. На 1824 тут штогод праводзіліся 3 кірмашы^[2], вядомыя гандлем дубленымі і простымі сялянскімі футрамі і кажухамі. Паводле інвентару за 1848 Ціхінічамі валодалі Аскеркі. На 1860 у мястэчку было 92 драўляныя будынкі, малітоўная школа, бровар.

З 1864 у Ціхінічах працавала школа, у якой у першы год яе працы навучаліся 51, а ў 1889 — 58 хлопчыкаў і дзяўчынак. На 1880 — 126 двароў, мураваня царква, 6 крамаў, паштовая кантора, прыёмны лекарскі пункт, малітоўная школа. Паводле вынікаў перапісу (1897) існавалі аднайменныя мястэчка (246 двароў, царква, 2 малітоўныя дамы, 3 бібліятэкі, хлебазапасны магазін, 13 крамаў, карчма) і фальварак (13 двароў, вінакурня).

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 Ціхінічы абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 згодна яны ўвайшлі ў склад Беларускай ССР, а з 16 студзеня ў склад РСФСР. У 1924 Ціхінічы вярнулі БССР, дзе яны сталі цэнтрам сельсавета. У 1930 у вёсцы працавалі спіртзавод (з 1890), цагельня (з 1921), маслазавод, 2 кузні, вятрак, шавецкая майстэрня. На 1941 — 135 двароў.

16 студзеня 1975 года да Ціхініч далучаны суседнія вёскі Лейчыцы і Слапішча^[3].

На 2004 у Ціхінічах было 584 гаспадаркі.

Насельніцтва

XIX стагоддзе: 1826 год — 556 чал.; 1860 год — 944 чал.; да 1880]] — 746 чал.^[4]; 1880 год — 837 чал.; 1897 год — 988 чал. у мястэчку Ціхінічы і 274 чал. у фальварку Ціхінічы
XX стагоддзе: 1941 год — 835 чал.; 1959 год — 593 чал. у вёсцы Ціхінічы і 281 чал. у пасёлку саўгасу Ціхінічы
XXI стагоддзе: 2003 год — 1216 чал.^[5]; 2004 год — 1490 чал.^[6]

Інфраструктура

У Ціхінічах працуюць сярэдняя школа, дашкольная ўстанова, фельчарска-акушэрскі пункт, дом культуры, бібліятэка, пошта. Таксама тут знаходзіцца прыпыначны пункт Ціхінічы.

Забудова

План складаецца з доўгай простай вуліцы мерыдыянальнай арыентацыі, да цэнтру якой з усходу далучаюцца 2 шчыльна забудаваныя кароткія вуліцы. Забудова двухбаковая, цагляная і драўляная, сядзібнага тыпу. У 1989—1991 тут збудавалі 200 цагляных, катэджавага тыпу, дамоў, у якіх размясціліся перасяленцы з забруджаных месцаў па аварыі на Чарнобыльскай АЭС.

Славутасці

Вінакурня

Страчаная спадчына

Капліца Найсвяцейшай Дзевы Марыі (1811; рымска-каталіцкая)
Царква Святога Міхаіла (1792; Кіеўская, галіцкая і ўсяе Русі мітраполія)

Галерэя

Краявіды Ціхінічаў
Вінакурня
Пошта і адміністрацыя
Дом культуры
Спартыўны комплекс
Атэль
Пажарная частка
Школа
Банк

Вядомыя выхадцы

Аўген Калубовіч (1910—1987) — гісторык, палітычны дзеяч, настаўнік.

Крыніцы

↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гомельская вобласць: нарматыўны даведнік / Н. А. Багамольнікава і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2006. — 382 с. ISBN 985-458-131-4 (DJVU).
↑ Соркіна I. Мястэчкі Беларусі ў канцы XVIII — першай палове XIX ст. — Вільня: ЕГУ, 2010. С. 120.
↑ Рашэнне выканаўчага камітэта Гомельскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 16 студзеня 1975 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1975, № 7 (1453).
↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom I: Aa — Dereneczna (польск.). — Warszawa, 1880. S. 679.
↑ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. С. 130.
↑ Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 2, кн. 2. Гомельская вобласць / С. В. Марцэлеў; рэдкал.: Г. П. Пашкоў (дырэктар) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2005.

Літаратура

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17).
Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 2, кн. 2. Гомельская вобласць / С. В. Марцэлеў; рэдкал.: Г. П. Пашкоў (дырэктар) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2005. — 520 с.: іл. — 4 000 экз. — ISBN 985-11-0330-6.
Соркіна I. Мястэчкі Беларусі ў канцы XVIII — першай палове XIX ст. — Вільня: ЕГУ, 2010. — 488 с. ISBN 978-9955-773-33-7.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom I: Aa — Dereneczna (польск.). — Warszawa, 1880.