Шакал звычайны

	Шакал звычайны
	; Шакал у парку Яркон у Тэль-Авіве
Навуковая класіфікацыя
Дамен:	Эўкарыёты
Царства:	Жывёлы
Падцарства:	Эўметазоі
Без рангу:	Двухбакова-сіметрычныя
Без рангу:	Другаснаротыя
Тып:	Хордавыя
Падтып:	Пазваночныя
Інфратып:	Сківічнаротыя
Надклас:	Чацвераногія
Клас:	Млекакормячыя
Падклас:	Звяры
Інфраклас:	Плацэнтарныя
Надатрад:	Laurasiatheria
Атрад:	Драпежныя
Падатрад:	Сабакападобныя
Інфраатрад:	Canoidea
Сямейства:	Сабачыя
Род:	Ваўкі
Від:	Шакал
Міжнародная навуковая назва
	Canis aureus Linnaeus, 1758
Арэал
Ахоўны статус
	Выклікаюць найменшыя асцярогі; IUCN 3.1 Least Concern : / 118264161
ITIS	183817
NCBI	68724
EOL	328681
FW	104156

Звычайны шакал або азіяцкі шакал^[1], таксама залацісты шакал^[2], часта званы проста шакал (Canis aureus) — млекакормячае з сямейства сабачых.

Постаць

Шакал — невялікая жывёла, памерам менш за сярэдняга сабаку. Па агульным абліччы ён вельмі падобны да ваўка, але драбнейшы, з карацейшым хвастом і вузкай, завостранай мордай. Даўжыня цела звычайнага шакала без хваста дасягае 80 см, а вышыня ў карку не перавышае 50 см, часцей 42-45. Важыць ён 7-10 кг, рэдка больш.

Ногі тонкія, вушы стаячыя, злёгку закругленыя. Хвост кароткі, тоўсты і пушысты.

Пашырэнне

Залацісты шакал галоўным чынам насяляе паўднёвыя раёны Еўропы, Азію. У апошнія гады назіраецца пашырэнне арэалу яго пражывання з істотным прасоўваннем на поўнач. Звера неаднаразова адзначалі ў Польшчы, Літве, Латвіі; адзін экзэмпляр быў здабыты падчас палявання ў 2017 годзе ў ваколіцах вёскі Хабовічы Кобрынскага раёна Беларусі^[3]. Ён аддае перавагу адкрытай прасторы — закінутыя меліярацыйныя сістэмы з мноствам каналаў, зараснікамі хмызнякоў, трыснягу. У 2020 годзе здарылася першая рэгістрацыя шакала ў Налібоцкай пушчы, ён з’явіўся тут натуральным чынам у выніку паступовай экспансіі ў паўночным накірунку^[4].

Апісанне падвідаў

Від	Апісаў	Рысы	Арэал
Шакал звычайны Canis a. aureus Nominate subspecies	Linnaeus, 1758	Вялікі, з мяккай, светлай поўсцю, пераважна пясчаных колераў.^[5]	Цэнтральная Азія, Афганістан, Іран, Ірак, Аравійскі паўвостраў, Белуджыстан, Паўночна-заходняя Індыя	balcanicus (Brusina, 1892) caucasica (Kolenati, 1858) dalmatinus (Wagner, 1841) hadramauticus (Noack, 1896) hungaricus (Ehik, 1938) kola (Wroughton, 1916) lanka (Wroughton, 1916) maroccanus (Cabrera, 1921) typicus (Kolenati, 1858) vulgaris (Wagner, 1841)
Алжырскі шакал Canis a. algirensis	Wagner, 1841	Цямнейшы за Canis a. aureus, на хвасце 3 цемнаватых кальца.^[6]	Алжыр, Марока і Туніс	barbarus (C. E. H. Smith, 1839) grayi (Hilzheimer, 1906) tripolitanus (Wagner, 1841)
Сенегальскі шакал Canis a. anthus	F. Cuvier, 1820		Сенегал	senegalensis (C. E. H. Smith, 1839)
Сенегальскі шакал Canis a. bea	Heller, 1914		Кенія, Паўночная Танзанія
Сіямскі шакал Canis a. cruesemanni	Matschie, 1900	Меншага памеру за C. a. indicus, аднак яго статус як асобнага віду спрэчны: некаторыя вучоныя сцвярджаюць, што яго класіфікацыя грунтуецца выключна на назіранні за жывёламі ў няволі.^[7]	Тайланд, М’янма, Усходняя Індыя
Canis a. ecsedensis	Kretzoi, 1947			minor (Mojsisovico, 1897)
Індыйскі шакал Canis a. indicus	Hodgson, 1833	Яго поўсць — сумесь чорнага і белага, з колерам скуры буйвала на плячах, вушах, нагах. Цёмная поўсць пераважае на сярэдзіне хваста і спіны. Жывот, грудзі і бакі ног светла-крэмавыя, пыса часцей шэрыя. Дарослая асобіна дасягае ад 100 см у даўжыню, 35-45 см у вышыню і 8-11 кг вагі.^[8]	Індыя, Непал
Еўрапейскі шакал Canis a. moreoticus	I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1835	Адзін з буйнейшых у свеце, дасягае 120—125 см у даўжыню і 10-15 кг вагі.^[9] ^[10] Поўсць грубая, звычайна яскравая, з чорным колерам на спіне. Сцёгны, вушы і лоб каштанавыя.^[5]	Паўднёвая Еўропа, Малая Азія, Каўказ	graecus (Wagner, 1841)
Шрыланкійскі шакал Canis a. naria	Wroughton, 1916	67-74 см даўжыні, 5-8,6 кг вагі. Зімовая поўсць карацейшая, болей гладкая. Спіна болей цёмная, сустракаюцца чорныя і пярэстыя колеры. Ніз болей пігментаваны на падбародку, заднім горле, грудзях, канцывіны колеру іржавай охры. Лінька адбываецца раней, чым у indicus.^[11]	Паўднёвая Індыя, Шры Ланка	lanka (Wroughton, 1838)
Canis a. riparius	Hemprich and Ehrenberg, 1832	Карлікавы віды, усяго каля 10-і дзюймаў у холцы, звычайна шэравата-жоўтага колеру, з невялікай колькасцю чорнага. Пыса і ногі цалкам жоўтыя, ніжнія часткі — белыя.^[12]	Самалі, часткова — Эфіопія і Эрытрэя	hagenbecki (Noack, 1897) mengesi (Noack, 1897) somalicus (Lorenz, 1906)
Размаіты шакал Canis a. soudanicus	Thomas, 1903	Маленькі падвід, 38 см у холцы, каля 102 см у даўжыню. Поўсць светла-каменная, з чорнымі плямамі.^[12]	Судан і Самалі	doederleini (Hilzheimer, 1906) nubianus (Cabrera, 1921) thooides (Hilzheimer, 1906) variegatus (Cretzschmar, 1826)
Сірыйскі шакал Canis a. syriacus	Hemprich and Ehrenberg, 1833	Вага каля 5-12 кг, даўжыня цела — 60-90 см.^[13]	Ізраіль, заходняя Іарданія

Крыніцы

↑ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17).
↑ nashaniva.by
↑ belta.by
↑ nalibokiforest.info
↑ ^а ^б Heptner & Naumov 1998, pp. 140
↑ Smith & Jardine 1839, p. 218
↑ Lekagul, B. & McNeely, J. Mammals of Thailand, Darnsutha Press; Second edition edition (January 1, 1988), ISBN 974-86806-1-4
↑ Shreshta, Tej Kumar (1997). Mammals of Nepal: (with reference to those of India, Bangladesh, Bhutan and Pakistan). Steven Simpson Books. ISBN 0-9524390-6-9.
↑ Lapini, L. (2003), Canis aureus (Linnaeus, 1758). In Boitani, L.; Lovari, S.; Vigna Taglianti, A. (ed.). Fauna d'Italia: Mammalia III. Carnivora, artiodactyla, 47-58. Calderini publ., Bologna
↑ Giannatos, G., 2004. Conservation Action Plan for the golden jackal Canis aureus L. in Greece Архівавана 27 лютага 2008.. WWF Greece. Athens, Greece. pp. 47
↑ Pocock, R. I. (1941). Fauna of British India: Mammals. Vol. 2. Taylor and Francis. pp. 94–109.
↑ ^а ^б The game animals of Africa (1908) by Richard Lydekker, published by London, R. Ward, limited, p. 460
↑ Smith & Jardine 1839, pp. 215–216