Календар

Календар е систем за организирање на деновите со општествени, религиозни или административни цели. Ова се прави со тоа што им се даваат имиња на одредени временски периоди, денови, недели, месеци и години. Месеците и годините најчесто се во склад со движењето на Сонцето и Месечината. Повеќето цивилизации својот календар го направиле со приспособување на постар модел на календар, преземен од друг народ.

Зборот календар доаѓа од латинскиот kalendae, што било назив за првиот ден од секој месец.^[1]

Наједноставниот календар е јулијанскиот календар, кој едноставно ги брои деновите после одреден датум. Други видови на календари се:

• календар кој ги брои само седмиците - не е во општа употреба.
• година, месец, ден - најчест вид на календар, меѓу кои спаѓаат грегоријанскиот календар, исламскиот календар и еврејскиот календар.
• Месечев календар - во склад со движењето на Месечината, пример е Исламскиот календар.
• Сончев календар - во склад со движењето на Сонцето, односно сезоните, пример е Персискиот календар.
• Месечево-сончев календар - е комбинација на пресметките за Месечината и Сонцето заедно, пример е традиционалниот календар во Кина и Хинду календарот во Индија.
• Календар кој е во склад со движењето на Венера, каков што биле календарите во древен Египет.

Најчесто календарите содржат повеќе од еден тип на циклус, каков што е на пример грегоријанскиот календар, кој не зависи од седмиците, но датумот се искажува не само со бројката на денот од месецот, туку и со името на денот од седмицата.^[2] Обично, системот на искажување на деновите во бројки, не ги изместува деновите во седмицата, кои си продолжуваат непрекинато.

Најголемиот број на календари содржат поими како ден, месец и година. Сончевиот календар го следи циклусот на сезоните, традиционално користен за планирање на земјоделските активности. Во месечевиот, еден месец е еднаков на еден циклус од мените на Месечината. Бидејќи бројот на денови во една сончева година не е цел број, ова е решено со додавање на денот 29 февруари на секоја четврта односно престапна година. Истото се случува и во месечевиот календар. Ова е познато како интеркалација.

За општите потреби во една држава, заради регулирање на активностите, направени се временските поделби на помали или поголеми периоди, како на пример недела, деценија, век, милениум.

• „Календар“ — песна на македонскиот поет Блаже Конески.^[3]
• „Календарите на господинот Когито“ — песна на полскиот поет Збигњев Херберт.^[4]
• „Календари и часовници“ (англиски: Calendars And Clocks) — песна на британската рок-група Корал (The Coral) од 2002 година.^[5]

• Грегоријански календар
• Јулијански календар
• Византиски календар
• Антички македонски календар
• Православен календар
• Список на календари
• Време

• Fraser, Julius Thomas (1987), Time, the Familiar Stranger (illustrated. изд.), Amherst: Univ of Massachusetts Press, ISBN 0870235761, OCLC 15790499
• Whitrow, Gerald James (2003), What is Time?, Oxford: Oxford University Press, ISBN 0198607814, OCLC 265440481

• Календар англиски
• Изумот на календарот во древните времиња англиски

„Календар“ на Ризницата ?

Видете calendar во Викиречник, слободниот речник.

п р у Време Клучни концепти Минато Историја Длабоко време Сегашност Иднина Футурологија Вечност Расправи за вечноста Вечно повторување Бесмртност  Временски портал Мерење и стандарди Хронометрија UTC UT TAI Единица за време Планково време Секунда Минута Час Ден Недела Месец Година Деценија Век Милениум Тропска година Ѕвездена година Мерен систем Часовен појас 12-часовен часовник 24-часовен часовник Летно сметање на времето Сончево време Ѕвездено време Метричко време Децимално време Хексадецимално време Календари Грегоријански календар Јулијански календар Еврејски календар Исламски календар Месечев календар Шамси Хиџри календар Мајански календар Интеркалационо правило Престапна секунда Престапна година Часовници Астрариум Историја на временски направи Хорологија Поморски часовник Сончев часовник Воден часовник Атомски часовник Квантен часовник Хронологија / историја / археологија / геологија Астрономска хронологија  /  Календарска ера Летопис Временска оска Периодизација Година на владеење голема историја  /  Методи за старост methodologies  /  Геолошко време Геохронологија Геолошка историја Длабоко време Еон Ера Период Епоха Старост Хрон Религија и митологија Време на сон Кала Калачакра Пророштво Временски и судбински божества Тркало на времето Философија А-серии и Б-серии Б-теорија за времето Причиност Времетраење Издржливост Вечно повторување Вечност Настан Постојаност Сегашност Крај на времето Временски делови Неверојатноста на времето Физика Апсолутно време и простор Временска оска Хронон Координатно време Замислено време Планкова епоха Планково време Соодветно време Чекор Време-простор Теорија за релативноста Временска дилатација Гравитациско временско скусување Временска област Т-симетрија Биологија / психологија / социологија / економија / сметководство / раководење Хронобиологија Циркадијански ритамs  /  Ментална хронометрија Благоверна сегашност Восприемање на времето  /  Временска дисциплина  /  Истражување на употребата на времето Временска вредност на парите Временски заснована валута Временско банкарство Термин  /  Сметководствен период Фискална година  /  Раководење со времето Точност Прокрастинација Временски часовник Временски картон Поврзани теми Carpe diem Часовна позиција Простор Системско време Tempus fugit Временска капсула Сложеност на времето Временски потпис Патување низ времето