မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ္တန်တွင် ဘုရားရှင်သည် သတိပဋ္ဌာန် (၄) ပါး ရှိသည့်အနက် ကာယာနုပဿနာ သတိပဋ္ဌာန် ဆိုသည်မှာ ရုပ်တရား (ကာယ) ကို အဦးမူ၍ ရှုပွားသော ကျင့်စဉ်ဖြစ်ပါသည်။ အခန်းပေါင်း (၁၄)ခန်းပါဝင်သည်။ ၎င်း၏ အဓိပ္ပါယ် အပြည့်အစုံမှာ-
- ရုပ်တရားကို ဦးစွာ ရှုမှတ်ခြင်း: ရုပ်တရား (ရူပကာယ) ကို အာရုံပြု၍ စတင်ရှုပွားရသည်။
- ရုပ်နာမ်နှစ်ပါးကို သိမ်းဆည်းခြင်း: ရုပ်တရားကို အခြေခံ၍ ထိုရုပ်တရားကို အာရုံပြု၍ ဖြစ်ပေါ်နေသော နာမ်တရား (နာမကာယ- စိတ်၊ စေတသိက်) တို့ကိုပါ သိမ်းဆည်း ပိုင်းခြားရသည်။
- အကြောင်းတရားကို ရှာဖွေခြင်း: ထိုရုပ်နာမ်တို့၏ ဖြစ်ပေါ်လာရသည့် အကြောင်းရင်း (ဥပမာ- ကံ၊ စိတ်၊ ဥတု၊ အာဟာရ၊ အဝိဇ္ဇာ၊ တဏှာ စသည်) တို့ကို ဉာဏ်ဖြင့် စူးစမ်းရှာဖွေရသည်။
- ဝိပဿနာရှုခြင်း: သိမ်းဆည်းရမိသော ရုပ်နာမ်တရားများနှင့် ၎င်းတို့၏ အကြောင်းတရားများကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်သို့ တင်ကာ ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုပွားသုံးသပ်ခြင်း ဖြစ်သည်။
ဤသို့ ရုပ်ကိုအခြေခံ၍ ရုပ်နာမ်နှင့်တကွ အကြောင်းတရားများကိုပါ လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာရှုသော ကျင့်စဉ်ကို ကာယာနုပဿနာ သတိပဋ္ဌာန်ဟု ခေါ်ဆိုပါသည်။
ကာယာနုပဿနာတွင် အကျုံးဝင်သော အပိုင်းများ (ပထမဆင့်များ)
အောက်ပါ ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း (၄) ပိုင်း၏ ပထမဆင့် ကျင့်စဉ်များသည် ကာယာနုပဿနာ သတိပဋ္ဌာန်တွင် ပါဝင်ပါသည်-
၁။ အာနာပါနပဗ္ဗ (ဝင်သက်ထွက်သက်ပိုင်း):
- သတိဖြင့် ဝင်သက်ထွက်သက်ကို ရှုမှတ်ခြင်း။
- ရှည်သော၊ တိုသော သက်လေကို သိခြင်း။
- သက်လေ၏ အစ၊ အလယ်၊ အဆုံး (သဗ္ဗကာယ) ကို ထင်ရှားသိအောင် ကျင့်ခြင်း။
- ကြမ်းတမ်းသော သက်လေ (ကာယသင်္ခါရ) ကို ငြိမ်းအေးအောင် ကျင့်ခြင်း။
- (ဤပိုင်း၌ အာနာပါန စတုတ္ထဈာန်သမာဓိ ထူထောင်ပုံ၊ အဿာသပဿာသကာယ (သက်လေ)၊ ကရဇကာယ (မှီရာရုပ်)၊ နာမ်တရား နှင့် ဈာန်နာမ်တရားများကို သိမ်းဆည်းပုံများ ပါဝင်သည်။)
၂။ ဣရိယာပထပဗ္ဗ (ဣရိယာပုထ်ပိုင်း):
- သွားလျှင် "သွား၏"၊ ရပ်လျှင် "ရပ်၏"၊ ထိုင်လျှင် "ထိုင်၏"၊ လျောင်းလျှင် "လျောင်း၏" ဟု သိခြင်း။
- ခန္ဓာကိုယ် (ရူပကာယ) တည်နေသည့် အမူအရာအတိုင်း ကွဲကွဲပြားပြား သိခြင်း။
- (ဤပိုင်း၌ ဣရိယာပုထ် အသီးသီးတွင် ခန္ဓာငါးပါး (ရုပ်နာမ်) ကို သိမ်းဆည်းရှုပွားပုံ ပါဝင်သည်။)
၃။ သမ္ပဇညပဗ္ဗ (သမ္ပဇဉ်ပိုင်း):
- ရှေ့တက်၊ နောက်ဆုတ်၊ ကြည့်ရှု၊ ကွေးဆန့်၊ ကိုင်ဆောင်၊ စားသောက်၊ စွန့်စသည့် အမူအရာတိုင်း၌ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ဖြင့် ပြုလုပ်ခြင်း။
- (ဤပိုင်း၌ ထိုအမူအရာ အသီးသီးတွင် ခန္ဓာငါးပါး (ရုပ်နာမ်) ကို သိမ်းဆည်းရှုပွားပုံ ပါဝင်သည်။)
၄။ ဓာတုမနသိကာရပဗ္ဗ (ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းပိုင်း):
- တည်မြဲတိုင်းသော ခန္ဓာကိုယ် (ရူပကာယ) ကို ပထဝီ၊ အာပေါ၊ တေဇော၊ ဝါယော ဟူသော ဓာတ်သဘောအားဖြင့် ဆင်ခြင်သုံးသပ်ခြင်း (ပုဂ္ဂိုလ်၊ သတ္တဝါ မဟုတ်ဘဲ ဓာတ်သားသက်သက်ဟု ရှုခြင်း)။
- (ဤပိုင်း၌ ဒွါရ (၆) ပါး၊ ကောဋ္ဌာသ (၄၂) ခု တို့၌ ရုပ်တရားများ နှင့် ၎င်းတို့ကို အာရုံပြုသည့် နာမ်တရားများကို သိမ်းဆည်းပုံ ပါဝင်သည်။)
ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းမှ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ (အကျဉ်း)
ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို အခြေခံသော ကာယာနုပဿနာ လမ်းစဉ်သည် အဆင့်ဆင့် တက်လှမ်းရသည်-
- ဓာတ်ကြီးလေးပါးကို ပိုင်းခြားနိုင်လျှင် ဥပါဒါရုပ်များ ထင်ရှားလာသည်။
- မဟာဘုတ်နှင့် ဥပါဒါရုပ်များကို ပေါင်း၍ ရူပက္ခန္ဓာဟု ပိုင်းခြားသိသည်။ (ရုပ်ပိုင်းခြားခြင်း)
- ရုပ်ကို အာရုံပြုသော နာမ်ခန္ဓာလေးပါး ထင်ရှားလာသည်။ (နာမ်ပိုင်းခြားခြင်း)
- ဤသို့ ရုပ်နာမ်ပိုင်းခြားခြင်းသည် နာမရူပပရိစ္ဆေဒဉာဏ် (ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ) ဖြစ်သည်။
- ထိုရုပ်နာမ်တို့၏ အကြောင်း (အဝိဇ္ဇာ၊ တဏှာ၊ ကံ၊ အာဟာရ) ကို ပိုင်းခြားသိမြင်ခြင်းသည် ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ် (ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိ) ဖြစ်သည်။ ဤအဆင့်ရောက်လျှင် သာသနာတော်၌ တည်နေသော စူဠသောတာပန် မည်၏။
- ထို့နောက် သပ္ပါယတရားများနှင့် ပြည့်စုံသောအခါ ထိုရုပ်နာမ်-ကြောင်းကျိုး (သင်္ခါရတရား) တို့ကို လက္ခဏာရေးသုံးတန်တင်ကာ ဝိပဿနာဉာဏ်စဉ်အတိုင်း ရှုပွားလျှင် အရဟတ္တဖိုလ် သို့ ဆိုက်ရောက်နိုင်သည်။
အရေးကြီးသော မှတ်ချက်
ကာယာနုပဿနာ သတိပဋ္ဌာန်သည် ရုပ်တရားသက်သက်ကိုသာ ရှုမှတ်ရသည့် ကျင့်စဉ်မဟုတ်ပါ။ ရုပ်ကို အခြေခံ၍ နာမ်တရားများ၊ ၎င်းတို့၏ အကြောင်းတရားများ (ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်) ကိုပါ သိမ်းဆည်းပြီး ဝိပဿနာရှုမှသာ မဂ်ဖိုလ်သို့ ရောက်နိုင်ပါသည်။ ရုပ်သက်သက် သို့မဟုတ် နာမ်သက်သက်ကို ဝိပဿနာရှုရုံမျှဖြင့် အရိယမဂ်သို့ မဆိုက်နိုင်ဟု ကျမ်းဂန်များတွင် ဆိုထားပါသည်။
အခြား ကာယာနုပဿနာ အပိုင်းများ:
ဤ (၄) ပိုင်းအပြင် ကာယာနုပဿနာ၌ အောက်ပါ အပိုင်းများလည်း ပါဝင်သေးသည်-
- ပဋိကူလမနသိကာရပဗ္ဗ (၃၂ ကောဋ္ဌာသ ရွံဖွယ်ရှုခြင်း)
- နဝသိဝထိကပဗ္ဗ (သုဿာန် ၉ ခု အသုဘရှုခြင်း)[၁]
ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန်
ကိုးကား
- ↑ နိဗ္ဗာနဂါမိနိပဋိပဒါ - ဒုတိယတွဲ - ဖားအောက်တောရဆရာတော်