မနောသဉ္စေတနာဟာရ

တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖော်ပြချက်
ဗုဒ္ဓဘာသာ
သမိုင်း ဗုဒ္ဓဝင် ဂေါတမဗုဒ္ဓ သင်္ဂါယနာများ
ဓမ္မ\ ဝိနယ သစ္စာလေးပါး ခန္ဓာငါးပါး အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် မဇ္ဈိမပဋိပဒါ သုညတ ကံ သံသရာ ၃၁-ဘုံ
ဗုဒ္ဓဘာသာ ကျမ်းစာများ တိပိဋက ပိဋကတ် သုံးပုံ ဝိနည်းပိဋကတ် သုတ်ပိဋကတ် အဘိဓမ္မာပိဋကတ်
ကျင့်စဉ်များ ရတနာသုံးပါး ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃာ သီတင်းသီလ ငါးပါးသီလ ရှစ်ပါးသီလ ကိုးပါးသီလ ပါရမီ သမထ ဝိပဿနာ သတိပဋ္ဌာန် ဓုတင် ကမ္မဋ္ဌာန်း ဒုက္ကရစရိယာ
နိဗ္ဗာန် ပုထုဇဉ် ကိုရင် ရဟန်း သောတာပန် သကဒါဂါမ် အနာဂါမ် ရဟန္တာ ဧတဒဂ် ဘုရား
Traditions ထေရဝါဒ မဟာယာန တန္တရ တိဘက်ဗုဒ္ဓဘာသာ
နိုင်ငံအလိုက် ဗုဒ္ဓဘာသာ ကမ္ဘောဒီးယား ကိုရီးယား ဂျပန် တရုတ် တိဗက် ထိုင်း ထိုင်ဝမ် ဗီယက်နမ် ဘူတန် မြန်မာ မွန်ဂိုးလီးယား ရုရှား လာအို သီရိလင်္ကာ အိန္ဒိယ
ရှု ပြော ပြင်

စေတနာဟူသော အာဟာရကို မနောသဉ္စေတနာဟာရဟု ခေါ်သည်။ ဖားအောက်တောရဆရာတော်၏ မနောသေဉ္စတနာဟာရပိုင်းဖတ်ပါ

မိမိဆိုင်ရာ အကျိုးများကို အခြားသော အကြောင်းတရားတို့ထက် လွန်လွန်ကဲကဲ ဆောင်တတ် ဖြစ်စေတတ်သော အာဟာရ တရား ၄-ပါးတို့တွင် စေတနာသည် မနောသဉ္စေတနာဟာရဟူသော အမည်ဖြင့် ပါဝင်သည် ^[၁]။ ^[၂]

မနောသဉ္စေတနာဟာရခေါ် ယင်း စေတနာသည် ကာမပဋိသန္ဓေ ဝိညာဉ်ဟူသော ကာမဘဝ, ရူပပဋိသန္ဓေ ဝိညာဉ်ဟူသော ရူပဘဝ, အရူပပဋိသန္ဓေ ဝိညာဉ်ဟူသော အရူပဘဝအားဖြင့် ဘဝ ၃-ပါးတို့ကို ဖြစ်စေသည် ^[၃]။ ^[၂]

မနောသဉ္စေတနာဟာရ၌ ကြောက်မက်ဖွယ်ရာ ဘေးကြီးတစ်ခုရှိသည်။ ယင်းကား အမျိုးမျိုးသော သံသရာ ဝဋ်ဒုက္ခကို ရရှိခံစားရမည့် ဘဝ ၃-ပါးကို ဖြစ်စေနိုင်သော ကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံကို ပြုလုပ် အားထုတ်မိခြင်းပင် ဖြစ်သည်၊ ယင်းသို့ ပြုလုပ်အားထုတ်မိခြင်းကြောင့် ဘဝ ၃-ပါးကို ရရှိကာ အမျိုးမျိုးသော သံသရာ ဝဋ်ဒုက္ခကို ရရှိ ခံစားကြရပေသည် ^[၄]။ ^[၂]

မနောသဉ္စေတနာဟာရကို မီးကျီးတွင်း ဥပမာဖြင့် နှိုင်းယှဉ် မှတ်သားသင့်သည်၊ အလျှံ, အခိုးမရှိ ရဲရဲညိသော မီးကျီးခဲတို့ဖြင့် ပြည့်နေသော မီးကျီးတွင်းသို့ အသက်ရှည်ကြာ အနာမဲ့လျက် ချမ်းသာစွာ နေလိုသော ယောက်ျားတစ်ယောက်ကို ခွန်အားဗလ ကြီး မားလှသည့် ယောက်ျား ၂-ယောက်တို့က ဆွဲငင် တွန်းချသကဲ့သို့ မနောသဉ္စေတနာဟာရခေါ် ကုသိုလ်, အကုသိုလ်စေတနာသည် ပြုလုပ်အားထုတ်သူ ဗာလပုထုဇဉ်တို့ကို ဘဝ ၃-ပါးသို့သာ ဆွဲငင် တွန်းချပေသည်၊ ဤ ဥပမာ၌ မီးကျီးတွင်းနှင့် ဘဝ ၃-ပါး, ချမ်းသာစွာနေလိုသော ယောက်ျားနှင့် ဝဋ်တရားကို လိုလားတောင့်တသူ ဗာလပုထုဇဉ် ဆွဲငင် တွန်းချသူ ယောက်ျား ၂-ယောက်နှင့် ကုသိုလ် အကုသိုလ်စေတနာ ဆွဲငင်ရာအခါ နှင့် ကုသိုလ်အကုသိုလ်စေတနာကို ပြုလုပ် အားထုတ်ရာအခါတို့ တူညီကြသည် ^[၅]၊ ^[၂]

ဤ၌ ထူးခြားသော အကြောင်းတရား ဖြစ်သည့် ဘဝ ၃-ပါးကို ဖြစ်စေနိုင်သော လောကီကုသိုလ် အကုသိုလ်စေတနာ ၂၉-ခုကိုသာ “မနောသဉ္စေတနာဟာရ”ဟု ဆိုရသော်လည်း သာမညအားဖြင့် ယှဉ်ဖက်စိတ် စေတသိက်နာမ်တရားနှင့် စိတ္တ, ပဋိသန္ဓေ ကမ္မဇရုပ်တရားတို့ကို ဖြစ်စေနိုင်သော ကုသိုလ်, အကုသိုလ်, ဝိပါက်, ကိရိယာစေတနာ အားလုံးကိုလည်း မနောသဉ္စေတနာဟာရဟုပင် ခေါ်ဆိုထိုက်သည် ^[၆]။ ^[၂]

မနောသဉ္စေတနာဟာရသည် ဘဝ ၃-ပါးကို ဖြစ်စေ၏ဟု ဆိုရာ၌ သုတ္တန်နည်းအားဖြင့်သာ ဆိုခြင်းဖြစ်သည်၊ အဘိဓမ္မာ ပဋ္ဌာန်းပါဠိတော်၌ကား တပြိုင်နက် အတူတကွဖြစ်ကြသည့် စိတ်, စေတသိက်နာမ်တရား နှင့် စိတ္တဇ ပဋိသန္ဓေကမ္မဇရုပ်တရားတို့ကို ဖြစ်စေနိုင်သည့် သဟဇာတ စေတနာသည်သာ “အာဟာရပစ္စည်း” အဖြစ်ဖြင့်လာရှိ၍ အတူတကွမဖြစ်ပဲ နောင်မှဖြစ်ပေါ်လာမည့် အကျိုး တရားတို့ကို ဖြစ်စေနိုင်သည့် နာနာက္ခဏိက စေတနာသည် “အာဟာရပစ္စည်း” အဖြစ်ဖြင့် မလာရှိပေ ^[၇]။ ^[၂]