ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂအဋ္ဌကထာ၊ သမ္မသနဉာဏ်ပိုင်းတွင် ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ်ပါဠိတော်နှင့် သံယုတ်ပါဠိတော်တို့ကို ကိုးကား၍ ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ရှုပွားသုံးသပ်ရမည့် အာရုံများကို အကျယ်တဝင့် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ ၎င်းအာရုံများမှာ ပရမတ္ထတရားများဖြစ်ကြပြီး၊ ယင်းတို့ကို နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် အမျိုးအစားခွဲခြား ပြထားသည်မှာ အောက်ပါအတိုင်း (၂၅) မျိုးရှိပါသည်။ [၁]
ဝိပဿနာ၏ အရှုခံအာရုံ (၂၅) မျိုး
- ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ (၅) ပါး (အတိတ်၊ အနာဂတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်၊ အဇ္ဈတ္တ၊ ဗဟိဒ္ဓ၊ ဩဠာရိက၊ သုခုမ၊ ဟီန၊ ပဏီတ၊ ဒူရ၊ သန္တိက ဟူသော ၁၁ အခြင်းအရာဖြင့်)
- ဒွါရနှင့် အာရုံများ (ဒွါရ ၆ ပါး၊ အာရုံ ၆ ပါး နှင့် ယင်းတို့၌ ဖြစ်သော ပရမတ္ထတရားများ)
- ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ (၅) ပါး (ထပ်မံ အကျဉ်းချုပ်ပြခြင်း)
- ဒွါရ (၆) ပါး
- အာရုံ (၆) ပါး
- ဝိညာဏ် (၆) ပါး
- ဖဿ (၆) ပါး
- ဝေဒနာ (၆) ပါး
- သညာ (၆) ပါး
- စေတနာ (၆) ပါး
- တဏှာ (၆) ပါး
- ဝိတက် (၆) ပါး
- ဝိစာရ (၆) ပါး
- ဓာတ် (၆) ပါး (ပထဝီ၊ အာပေါ၊ တေဇော၊ ဝါယော၊ အာကာသ၊ ဝိညာဏ)
- ကသိုဏ်း (၁၀) ပါး (ယင်းတို့ကို အာရုံပြုဖြစ်သော စျာန်တရားများ)
- (၃၂) ကောဋ္ဌာသ (ခန္ဓာကိုယ် အစိတ်အပိုင်းများ)
- အာယတန (၁၂) ပါး
- ဓာတ် (၁၈) ပါး
- ဣန္ဒြေ (၂၂) ပါး
- ဓာတ်သုံးပါး (ကာမဓာတ်၊ ရူပဓာတ်၊ အရူပဓာတ်)
- ဘဝကြီး (၉) ပါး (ကာမဘဝ၊ ရူပဘဝ၊ အရူပဘဝ စသည်)
- စျာန်လေးပါး (ရူပါဝစရစျာန် လေးပါး)
- အပ္ပမညာတရား (၄) ပါး (မေတ္တာ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥပေက္ခာ စျာန်များ)
- သမာပတ်လေးပါး (အရူပစျာန် လေးပါး)
- ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် အင်္ဂါ (၁၂) ပါး
ဤ (၂၅) မျိုး ခွဲခြားပြရခြင်း၏ အကြောင်းရင်းများ (မဟာဋီကာရှင်းလင်းချက်အရ)
ဤသို့ အရှုခံအာရုံများကို အမျိုးအစားများစွာ ခွဲ၍ ဖွင့်ဆိုရခြင်းမှာ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်အမျိုးမျိုးတို့၏ ဝိပဿနာရှုရာတွင် လွယ်ကူစေရန်နှင့် သဘောတရားများကို ထင်ရှားစေရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။
- ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ (၅) ပါး (၁၁ မျိုးသော အခြင်းအရာဖြင့်) - ဝိပဿနာအားထုတ်စ ယောဂီများ အချိန်ကာလ (အတိတ်၊ အနာဂတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်) နှင့် သန္တာန် (အတွင်း၊ အပြင်) စသည်တို့ကို ခွဲခြား၍ လွယ်ကူစွာ နှလုံးသွင်းနိုင်ရန် ရှေးဦးစွာ ပြဆိုပါသည်။
- ဒွါရ၊ အာရုံ စသော ဆက္က (၁၀) ပါး (အမှတ်စဉ် ၂ မှ ၁၃) - ခန္ဓာငါးပါးကိုပင် အာရုံခံတံခါး (ဒွါရ)၊ အာရုံများ၊ နှင့် ယင်းတို့ကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာသော ဝိညာဏ်၊ ဖဿ၊ ဝေဒနာ၊ သညာ၊ စေတနာ၊ တဏှာ၊ ဝိတက်၊ ဝိစာရ တို့၏ အစွမ်းဖြင့် အသေးစိတ်ခွဲခြား ရှုမြင်နိုင်ရန် ပြဆိုပါသည်။
- ဓာတ် (၆) ပါး - သိမြင်ရန် ခဲယဉ်းသော အနတ္တလက္ခဏာကို ထင်ရှားစေရန်အတွက် (အသက်၊ ဝိညာဉ်မရှိသော) ဓာတ်သဘောများကို ခွဲခြားပြခြင်း ဖြစ်ပါသည်။
- ကသိုဏ်း (၁၀) ပါး - သာသနာပ တိတ္ထိတို့က ကသိုဏ်းများကို "အတ္တ" ဟု မှားယွင်းစွာ ယူဆကြသည်ကို ပယ်ဖျောက်ရန်နှင့် ကသိုဏ်းဟူသည် စျာန်၏ အာရုံမျှသာဖြစ်ကြောင်း ပြရန်အတွက် ထည့်သွင်းပြဆိုပါသည်။ (ဝိပဿနာရှုရမည့် အဓိကအာရုံမှာ ကသိုဏ်းပညတ်မဟုတ်ဘဲ၊ ယင်းကို အာရုံပြု၍ ဖြစ်သော စျာန်စိတ်စေတသိက်များ ဖြစ်သည်။)
- (၃၂) ကောဋ္ဌာသ - ခန္ဓာကိုယ်၏ စက်ဆုပ်ဖွယ်ရာ (ပဋိကူလ) သဘောကို နှလုံးသွင်းခြင်းဖြင့် ရာဂကို ပယ်ခွာရန်နှင့် ဒုက္ခာနုပဿနာကို အားပေးသော အသုဘသညာ ပွားများနိုင်ရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။
- အာယတန (၁၂) ပါး၊ ဓာတ် (၁၈) ပါး - ခန္ဓာငါးပါးဖြင့် အကျဉ်းပြခဲ့သော ပရမတ္ထတရားများကိုပင် မကျဉ်းလွန်း မကျယ်လွန်းသော အလယ်အလတ်နည်း (အာယတန) နှင့် အကျယ်နည်း (ဓာတ်) တို့ဖြင့်လည်း ဝိပဿနာရှုနိုင်ကြောင်း ညွှန်ပြရန် ဖြစ်ပါသည်။
- ဣန္ဒြေ (၂၂) ပါး - ခန္ဓာ၊ အာယတန၊ ဓာတ်တရားတို့တွင် အစိုးရခြင်း သဘောရှိသော ဣန္ဒြေတရားများပင် အတ္တမဟုတ်၊ အနှစ်သာရမရှိသော အနတ္တသဘောများသာ ဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှားစေရန် ပြဆိုပါသည်။
- ဓာတ်သုံးပါး (ဘုံသုံးပါး) - ရှေ့တွင် ပြခဲ့သော အရှုခံအာရုံ အမျိုးမျိုးတို့သည် မည်မျှပင် များပြားကွဲပြားစေကာမူ အားလုံးသည် ကာမ၊ ရူပ၊ အရူပ ဟူသော ဘုံသုံးပါး၌သာ အကျုံးဝင်ကြောင်း ပြရန် ဖြစ်ပါသည်။
- ဘဝကြီး (၉) ပါး - အဝိဇ္ဇာ၊ တဏှာ၊ ကံ စသော အကြောင်းတရားများကြောင့် ဝိညာဏ်၊ နာမ်ရုပ် စသော အကျိုးတရားများ (အကျိုးဖြစ်သော ရုပ်၊ နာမ်၊ ရုပ်နာမ်ပေါင်း ဘဝများ) ဆက်စပ်ဖြစ်ပေါ်လာပုံ (ဥပါဒိန္နကပဝတ္တ) ကို ညွှန်ပြရန် ဖြစ်ပါသည်။
- စျာန် (၄) ပါး၊ အပ္ပမညာ (၄) ပါး၊ သမာပတ် (၄) ပါး - သမထအကျင့်ဖြင့် မဟဂ္ဂုတ်စျာန်သမာပတ်များ ရရှိထားပြီးသော ယောဂီ (သမထယာနိက) တို့သည် မိမိတို့ ရရှိထားသော သိမ်မွေ့သည့် စျာန်တရားများကိုပင် ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ပြန်လည်ရှုပွားနိုင်ကြောင်း ညွှန်ပြရန် ဖြစ်ပါသည်။ (ဤစျာန်အာရုံများကို ရှုခြင်းသည် စျာန်ရပြီးသူများအတွက် အဓိက ဖြစ်သည်။)
- ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် အင်္ဂါ (၁၂) ပါး - အကြောင်းတရားနှင့် အကျိုးတရားတို့၏ ဆက်စပ်ဖြစ်ပေါ်မှုကို ဉာဏ်ဖြင့် ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာသုံးသပ်ခြင်းသည် အနိစ္စ၊ ဒုက္ခ၊ အနတ္တ ဟူသော လက္ခဏာရေးသုံးပါးလုံးကို လွယ်ကူရှင်းလင်းစွာ ထင်ရှားစေနိုင်သောကြောင့် နောက်ဆုံး၌ ပြဆိုခြင်း ဖြစ်ပါသည်။
ခန္ဓာ၊ အာယတန၊ ဓာတ် စသည်ဖြင့် နည်းအမျိုးမျိုး ဟောကြားရခြင်း
ဘုရားရှင်သည် ဝိပဿနာရှုရာ၌ အရှုခံတရားများကို ခန္ဓာ (၅) ပါး၊ အာယတန (၁၂) ပါး၊ ဓာတ် (၁၈) ပါး၊ ဣန္ဒြေ (၂၂) ပါး စသည်ဖြင့် နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ဝေဖန်ပိုင်းခြား၍ ဟောကြားတော်မူခဲ့သည်။ ဤသို့ ဟောကြားရခြင်းမှာ-[၂]
၁။ ဝေနေယျတို့၏ တွေဝေမှု အမျိုးအစား ကွဲပြားခြင်း:
- ရုပ်၌ တွေဝေပြီး နာမ်၌ ဉာဏ်ရှင်းသူအတွက် နာမ်ကို အလေးပေးခွဲခြမ်းပြသည့် ခန္ဓာ (၅) ပါးနည်း။
- နာမ်၌ တွေဝေပြီး ရုပ်၌ ဉာဏ်ရှင်းသူအတွက် ရုပ်ကို အလေးပေးခွဲခြမ်းပြသည့် အာယတန (၁၂) ပါးနည်း။
- ရုပ်ရောနာမ်ပါ နှစ်မျိုးလုံး၌ တွေဝေသူအတွက် ရုပ်ရောနာမ်ပါ အကျယ်ခွဲခြမ်းပြသည့် ဓာတ် (၁၈) ပါးနည်း။
၂။ ဝေနေယျတို့၏ ဣန္ဒြေ (ဉာဏ်ရည်) ကွဲပြားခြင်း:
- ဉာဏ်ထက်သူ (တိက္ခိန္ဒြိယ) အတွက် ခန္ဓာနည်း။
- ဉာဏ်အလယ်အလတ် (မဇ္ဈိမိန္ဒြိယ) အတွက် အာယတနနည်း။
- ဉာဏ်နုံ့သူ (မုဒိန္ဒြိယ) အတွက် ဓာတ်နည်း။
၃။ ဝေနေယျတို့၏ အကြိုက် (အဇ္ဈာသယ) ကွဲပြားခြင်း:
- အကျဉ်းကြိုက်သူ (သံခိတ္တရုစိ) အတွက် ခန္ဓာနည်း။
- အလယ်အလတ်ကြိုက်သူ (မဇ္ဈိမရုစိ) အတွက် အာယတနနည်း။
- အကျယ်ကြိုက်သူ (ဝိတ္ထာရရုစိ) အတွက် ဓာတ်နည်း။
၄။ ဣန္ဒြေ (၂၂) ပါးနည်း: ဣန္ဒြေများသည် အတူဖြစ်တရားများအပေါ် အစိုးရခြင်းသဘောရှိသော်လည်း၊ ထိုအစိုးရမှုသည် ပင်ကိုယ်သဘာဝအရသာဖြစ်ပြီး အတ္တကောင်၏ စေခိုင်းမှုမဟုတ်ကြောင်း သိမြင်ကာ အနတ္တဉာဏ် ရလွယ်စေရန်။
၅။ သစ္စာ နှင့် ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်နည်း: ခန္ဓာ၊ အာယတန၊ ဓာတ်၊ ဣန္ဒြေတို့ကို သိရုံမျှဖြင့် အကျိုးမပြီးဘဲ၊ ၎င်းတို့၏ ဖြစ်ခြင်း (ဒုက္ခ)၊ ဖြစ်ကြောင်း (သမုဒယ)၊ ချုပ်ခြင်း (နိရောဓ)၊ ချုပ်ကြောင်း (မဂ္ဂ) ဟူသော သစ္စာလေးပါး အခြင်းအရာ နှင့် အကြောင်းအကျိုးဆက်နွယ်မှု (ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်) ကိုပါ ထွင်းဖောက်သိမြင်မှသာ သံသရာမှ လွတ်မြောက်နိုင်သောကြောင့် ဤနည်းများကိုပါ ထည့်သွင်းဟောကြားခြင်း ဖြစ်သည်။
အနှစ်ချုပ်
ဤသို့ ဝိပဿနာ၏ အရှုခံအာရုံများကို (၂၅) မျိုး ခွဲခြားပြသော်လည်း၊ အရင်းစစ်လျှင် ခန္ဓာငါးပါး၊ အာယတန တစ်ဆယ့်နှစ်ပါး၊ ဓာတ် တစ်ဆယ့်ရှစ်ပါး၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် အင်္ဂါရပ်များဟူသော နာမ်ရုပ် ပရမတ္ထတရားများသာ ဖြစ်ကြပါသည်။ ယောဂီ၏ အခြေအနေ၊ ကျွမ်းကျင်မှုနှင့် ရရှိထားသော သမာဓိ (ဥပမာ - စျာန်သမာပတ်များ) ပေါ်မူတည်၍ သင့်လျော်ရာ အာရုံကို ရွေးချယ်ကာ အနိစ္စ၊ ဒုက္ခ၊ အနတ္တ လက္ခဏာရေးသုံးတန် တင်၍ ရှုပွားရမည် ဖြစ်ပါသည်။
အကယ်၍ ယောဂီသည် ကသိုဏ်း၊ သမာပတ်၊ ဗြဟ္မစိုရ်တရားများကို ပွားများထားပြီးသူဖြစ်ပါက အထက်ပါ ရှုကွက်အားလုံးကို မိမိဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားရှုမြင်နိုင်စွမ်းရှိပေမည်။ သို့မဟုတ်ပါက မိမိ လေ့လာပွားများထားသော အာနာပါနစျာန်များ၊ စတုရာရက္ခကမ္မဋ္ဌာန်းများကို အခြေခံ၍ ဝိပဿနာ ရှုရမည်ဖြစ်ပါသည်။
ဤမျှ များပြားသော အရှုခံအာရုံများထဲမှ မည်သည့်တရားက စတင်၍ ဝိပဿနာရှုရမည် ဆိုသည့်အချက်ကို ဆက်လက် သိရှိရန် လိုအပ်ပါသည်။[၃]
ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန်
ကိုးကား
- ↑ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ်ပါဠိတော် (၅၁၊၅၂၊၅၅၊ ၆-၉။) (သံ၊၂၊၂၅၈။)
- ↑ နိဗ္ဗာနဂါမိနိပဋိပဒါ - ပထမတွဲ - ဖားအောက်တောရဆရာတော်
- ↑ နိဗ္ဗာနဂါမိနိပဋိပဒါ - ပဉ္စမတွဲ - ဖားအောက်တောရဆရာတော်
