德爾斐箴言

德爾斐箴言（希臘語：Δελφικά παραγγέλματα，英語：Delphic maxims）据说乃為源自德爾斐阿波羅神廟中的阿波羅神諭之神聖格言，起源於西元前六世紀，為前蘇格拉底（pre-Socratic）時代的希臘民族之一系列道德上的指導方針，它包含許多古希臘的智慧與品格教導；最著名的箴言是鐫刻於阿波羅神廟大門上的“認識你自己”。德爾斐箴言忠告人們要虔誠的生活，是古希腊阿波羅賜給人們的教誨，是上古人類文明的古老光輝。

根據英文資料^[1]顯示，這些寶貴箴言來自於德爾斐阿波羅神廟的神諭，並且由古希臘七賢書面成文，因此德爾斐箴言又名為“七賢誡令”（The Commandments of the Seven）。也有当代学者认为其原著权不明，很有可能来自当时民间流行的谚语，后来归功于古希臘的七賢人。^[2]然而，當代學者認為，它們的原始作者身份並不確定，「它們很可能是流行的諺語，後來往往被認為是特定聖人的作品（most likely they were popular proverbs, which tended later to be attributed to particular sages）」。^[3]

雖然德爾斐箴言中傳授大眾要敬重神靈^[4]，但是當中也告誡人們要怎麼的遵守道德規範，可以說祂是合乎順天敬神、道德與道義的倫理教育。

以下羅列147條箴言的古希臘文部分是在西元五世紀由斯托拜烏斯將之抄寫下來，並收錄在他的《希臘文選》中，現代英語部分則由查爾斯·勒羅伊·斯卡馬霍恩（Charles LeRoy Scamahorn，1935-2021）所翻譯。^[5]這些諺語可能出自西元前六世紀或西元前五世紀。它們被雕刻在希臘德爾斐的大理石石碑上，並被送往希臘化世界各地的公共場所展示。亞歷山大大帝之後，希臘文明的影響力從義大利延伸到印度。這些箴言同時在2020年3月份由雅典市政府下令，在雅典市區的地鐵、公車張貼一個月，以便推廣於今日希臘民眾。

以下章節提供古希臘文、英文與中文三種語文以資對照。請注意，由於古希臘文某些詞彙具有含糊性，如εγγύα，翻譯上，它有多種含意，因此可能會造成不同譯本的出現。

德爾斐阿波羅神廟入口的三句箴言

德爾斐阿波羅神廟（英语：Temple of Apollo (Delphi)）入口的門廊（前庭）上鐫刻有三句箴言：^[6]^[7]

1. 认识你自己（古希臘文：ΓΝΩΘΙ ΣΕΑΥΤΟΝ；英譯：Know thyself）

2. 凡事勿過度（古希臘文：ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ，英譯：Nothing in excess or Moderation）

3. 妄立誓則禍近（古希臘文：ΕΓΓΥΑ, ΠΑΡΑ ΔΑΤΗ；英譯：Surety brings ruin）^[8]

斯托拜烏斯作品中所引用的147條箴言

西元二世紀，羅馬帝國境內的阿波羅鑲嵌聖像，出自於突尼斯（Túnez）的艾爾迪約姆（El Djem）

以下羅列的147條德爾斐箴言是從約翰尼斯·斯托拜烏斯（Joannes Stobaeus）的作品中節錄出來的，這些箴言的古老性和真實性曾一度遭到質疑。不過，最近的考古發現證實，斯托拜烏斯引用的一些說法早在西元前三世紀就已流傳。

德爾斐箴言147條^[9]
序號	希臘文	英文	中文	備註（现存不同譯本）^[10] ^[11]
001.	Επου θεω	Follow God	順天理（道）
002.	Νομω πειθου	Obey the law	守律法
003.	Θεους σεβου	Worship the Gods	禮拜諸神
004.	Γονεις αιδου	Respect your parents	孝敬父母
005.	Ηττω υπο δικαιου	Be overcome by justice	由正義，公正（司法）來解決問題
006.	Γνωθι μαθων	Know what you have learned	知道你所學到的
007.	Ακουσας νοει	Perceive what you have heard	察覺你所聽到的
008.	Σεαυτον ισθι	Be Yourself or Know Yourself	認識你自己
009.	Γαμειν μελλε	Intend to get married	意向結婚成家
010.	Καιρον γνωθι	Know your opportunity	了解你的機遇
011.	Φρονει θνητα	Think as a mortal	像凡人一樣去思索（務實）
012.	Ξενος ων ισθι	If you are a stranger act like one	若你是個陌生人則行動的像個陌生人（或指入鄉隨俗和重禮節，但不忘本色和不过份干涉）
013.	Εστιαν τιμα	Honor the Hearth (or Hestia)	敬重火竈神（或可译为圣火神坛，祭坛，火炉灶，火壁炉，词根与燃烧相关，古时火焰或被视为善与智慧的象征、清浄、正义、真理）
014.	Αρχε σεαυτου	Control yourself	管好你自己
015.	Φιλοις βοηθει	Help your friends	幫助你的朋友
016.	Θυμου κρατει	Control anger	戒嗔、控制憤怒
017.	Φρονησιν ασκει	Exercise prudence	審慎
018.	Προνοιαν τιμα	Honor providence	敬重神的恩惠
019.	Ορκω μη χρω	Do not use an oath	不隨意起誓
020.	Φιλιαν αγαπα	Love friendship	珍愛友誼
021.	Παιδειας αντεχου	Cling to discipline	堅守紀律（規律）
022.	Δοξαν διωκε	Pursue honor	追尋信義
023.	Σοφιαν ζηλου	Long for wisdom	渴望智慧
024.	Καλον ευ λεγε	Praise the good	讚美優秀（善）
025.	Ψεγε μηδενα	Find fault with no one	不尋找任何人的過失
026.	Επαινει αρετην	Praise virtue	讚美德行
027.	Πραττε δικαια	Practice what is just	學習什麼是公正的
028.	Φιλοις ευνοει	Be kind to friends	善待朋友
029.	Εχθρους αμυνου	Watch out for your enemies	留意你的敵對者
030.	Ευγενειαν ασκει	Exercise nobility of character	行使高尚的品格
031.	Κακιας απεχου	Shun evil	遠離邪惡
032.	Κοινος γινου	Be impartial	宜公正公平，要不偏不倚
033.	Ιδια φυλαττε	Guard what is yours	守護屬於你的事物
034.	Αλλοτριων απεχου	Shun what belongs to others	不可覬覦他人之物
035.	Ακουε παντα	Listen to everyone	傾聽他人
036.	Ευφημος ισθι	Be (religiously) silent	保持沉靜（宗教的）
037.	Φιλω χαριζου	Do a favor for a friend	施恩予友
038.	Μηδεν αγαν	Nothing to excess	不過份，避免極端
039.	Χρονου φειδου	Use time sparingly	善用時間
040.	Ορα το μελλον	Foresee the future	眼光放长远，預知未來，預先準備好
041.	Υβριν μισει	Despise insolence	輕視傲慢（的態度）
042.	Ικετας αιδου	Have respect for suppliants	尊重懇求者
043.	Πασιν αρμοζου	Be accommodating in everything	有容乃大
044.	Υιους παιδευε	Educate your sons	教育你的兒（孩）子
045.	Εχων χαριζου	Give what you have	貢獻你所擁有的
046.	Δολον φοβου	Fear deceit	謹防欺骗（诈骗、骗局、诡计）
047.	Ευλογει παντας	Speak well of everyone	人人言善語
048.	Φιλοσοφος γινου	Be a seeker of wisdom	成為智慧的探索者
049.	Οσια κρινε	Choose what is divine	選擇什麼是神聖的
050.	Γνους πραττε	Act when you know	明智方行
051.	Φονου απεχου	Shun murder	不殺生，遠離殺害
052.	Ευχου δυνατα	Pray for things possible	為他人祈禱，爲可能發生的（好）事祈禱
053.	Σοφοις χρω	Consult the wise	請益賢達
054.	Ηθος δοκιμαζε	Test the character	考驗品格
055.	Λαβων αποδος	Give back what you have received	沐恩必償
056.	Υφορω μηδενα	Down-look no one	勿看輕他人
057.	Τεχνη χρω	Use your skill	運用你的才能
058.	Ο μελλεις, δος	Do what you mean to do	做你該做的
059.	Ευεργεσιας τιμα	Honor a benefaction	賜予恩澤
060.	Φθονει μηδενι	Be jealous of no one	勿嫉妒他人
061.	Φυλακη προσεχε	Be on your guard	提防他人，保护自己、防人之心不可无
062.	Ελπιδα αινει	Praise hope	讚美希望
063.	Διαβολην μισει	Despise a slanderer	鄙視讒佞
064.	Δικαιως κτω	Gain possessions justly	取得財產要公正
065.	Αγαθους τιμα	Honor good men	敬重好人
066.	Κριτην γνωθι	Know the judge	明理（自己内在的）判断
067.	Γαμους κρατει	Master wedding-feasts	不縱情逸樂
068.	Τυχην νομιζε	Recognize fortune	知曉運勢，事態
069.	Εγγυην φευγε	Flee a pledge	遠離擔保，不随意替人担保
070.	Απλως διαλεγου	Speak plainly	表達要明確清晰
071.	Ομοιοις χρω	Associate with your peers	與平輩，同事合作
072.	Δαπανων αρχου	Govern your expenses	節制你的消費
073.	Κτωμενος ηδου	Be happy with what you have	知足常樂
074.	Αισχυνην σεβου	Revere a sense of shame	要有（尊重）羞恥心
075.	Χαριν εκτελει	Fulfill a favor	釋出善意
076.	Ευτυχιαν ευχου	Pray for happiness	為幸福祈禱
077.	Τυχην στεργε	Be fond of fortune	把握時勢，事態
078.	Ακουων ορα	Observe what you have heard	觀察你所聽到的
079.	Εργαζου κτητα	Work for what you can own	爲了你能（珍惜）擁有的而工作
080.	Εριν μισει	Despise strife	鄙視爭鬥
081.	Ονειδος εχθαιρε	Detest disgrace	痛恨鄙弃恥辱的行為
082.	Γλωτταν ισχε	Restrain the tongue	不造口業
083.	Υβριν αμυνου	Keep yourself from insolence	使你自己不傲慢
084.	Κρινε δικαια	Make just judgements	做出適當的審斷
085.	Χρω χρημασιν	Use what you have	使用你所擁有的
086.	Αδωροδοκητος δικαζε	Judge incorruptibly	判斷廉明拒腐賄
087.	Αιτιω παροντα	Accuse one who is present	莫於背後指責他人
088.	Λεγε ειδως	Tell when you know	言汝所知
089.	Βιας μη εχου	Do not depend on strength	莫恃強凌弱
090.	Αλυπως βιου	Live without sorrow	活在悲傷外，生活不悲观
091.	Ομιλει πραως	Live together meekly	和諧共處
092.	Περας επιτελει μη αποδειλιων	Finish the race without shrinking back	不要半途而廢
093.	Φιλοφρονει πασιν	Deal kindly with everyone	待人溫和
094.	Υιοις μη καταρω	Do not curse your sons	勿詈汝子，不可辱骂你的孩子
095.	Γυναικος αρχε	Rule your wife	指導您的妻子
096.	Σεαυτον ευ ποιει	Benefit yourself	有益於你自己
097.	Ευπροσηγορος γινου	Be courteous	禮讓，讲礼貌
098.	Αποκρινου εν καιρω	Give a timely response	適時給予回應
099.	Πονει μετ ευκλειας	Struggle with glory	不让荣耀冲昏头
100.	Πραττε αμετανοητως	Act without repenting	勿執悔行
101.	Αμαρτανων μετανοει	Repent of sins	懺悔罪行
102.	Οφθαλμου κρατει	Control the eye	非禮勿視
103.	Βουλευου χρονω	Give a timely counsel	適時給予建议（建言、忠告）
104.	Πραττε συντομως	Act quickly	做事要迅速靈活
105.	Φιλιαν φυλαττε	Guard friendship	保護友誼
106.	Ευγνωμων γινου	Be grateful	常懷感恩之心
107.	Ομονοιαν διωκε	Pursue harmony	崇尚（崇尚）和諧
108.	Αρρητον κρυπτε	Keep deeply the top secret	重要秘密不可洩
109.	Το κρατουν φοβου	Fear ruling	畏惧统治，或指畏惧被统治
110.	Το συμφερον θηρω	Pursue what is profitable	追求什麼是有益的
111.	Καιρον προσδεχου	Accept due measure	把握适量的尺度，接受正当（应有、适当）的标准
112.	Εχθρας διαλυε	Do away with enmities	消弭仇恨
113.	Γηρας προσδεχου	Accept old age	接受衰老
114.	Επι ρωμη μη καυχω	Do not boast in might	不浮誇能力
115.	Ευφημιαν ασκει	Exercise (religious) silence	对（宗教上的）沉默
116.	Απεχθειαν φευγε	Flee enmity	避免導致敵意
117.	Πλουτει δικαιως	Acquire wealth justly	公正的賺取財富
118.	Δοξαν μη λειπε	Do not abandon honor	勿棄敬重之心
119.	Κακιαν μισει	Despise evil	鄙視邪惡
120.	Κινδυνευε φρονιμως	Venture into danger prudently	冒然進入險處須謹慎
121.	Μανθανων μη καμνε	Do not tire of learning	莫於學習感到厭倦
122.	Φειδομενος μη λειπε	Do not stop to be thrifty	莫中斷勤儉的美德
123.	Χρησμους θαυμαζε	Admire oracles	讚賞神諭
124.	Ους τρεφεις αγαπα	Love whom you rear	愛你所養的
125.	Αποντι μη μαχου	Do not oppose someone absent	莫抵制某個缺席者
126.	Πρεσβυτερον αιδου	Respect the elder	尊重年長
127.	Νεωτερον διδασκε	Teach a youngster	教導後學
128.	Πλουτω απιστει	Do not trust wealth	不依赖财势、莫仗財勢
129.	Σεαυτον αιδου	Respect yourself	尊重你自己
130.	Μη αρχε υβριζειν	Do not begin to be insolent	不著手行使粗野之事
131.	Προγονους στεφανου	Crown your ancestors	為祖增光
132.	Θνησκε υπερ πατριδος	Die for your country	为國家无畏的付出
133	Τω βιω μη αχθου.	Do not be discontented by life	別對生命產生不滿
134.	Επι νεκρω μη γελα	Do not make fun of the dead	勿拿去世者開玩笑
135.	Ατυχουντι συναχθου	Share the load of the unfortunate	幫不幸者分擔負擔
136.	Χαριζου αβλαβως	Gratify without harming	使高興，滿足而不造成傷害
137.	Μη επι παντι λυπου	Greive for no one	莫为别人（过份）悲傷
138.	Εξ ευγενων γεννα	Beget from noble routes	以高尚的方式（路线）达到目标，或指结交高尚品格的伙伴
139.	Επαγγελου μηδενι	Make promises to no one	不对任何人许诺
140.	Φθιμενους μη αδικει	Do not wrong the dead	尊重死者，不错误的对待死者
141.	Ευ πασχε ως θνητος	Be well off as a mortal	豐富你的生命
142.	Τυχη μη πιστευε	Do not trust fortune	勿恃僥倖
143.	Παις ων κοσμιος ισθι	As a child be well-behaved	年幼時要行為端正
144.	ηβων εγκρατης	as a youth - self-disciplined	青年時要自律
145.	μεσος δικαιος	as of middle-age - just	中年時要正直
146.	πρεσβυτης ευλογος	as an old man - sensible	年長時要明智和通情達理的
147.	τελευτων αλυπος	on reaching the end - without sorrow	達最終──無憂愁

艾哈努姆碑文

希臘化時代的城市艾哈努姆（Ai-Khanoum，這座城市過去曾經是屬於希臘-巴克特里亞王國，現代它則位在阿富汗境內）的遺址內有座英雄祠（英语：Heroön）（Herõon，它是埋葬著受人們所敬重的英雄墓），這座墓被希臘人認定就是基尼斯（Kineas，也被人們稱為希臘殖民的Oikistes〔創建者，這一字彙中文語境也譯為：殖民首领或是城邦英雄〕）安息之所，依年代鑑定可以追溯到西元前300年到250年，在那裡發掘到了一個石塊並且上面鐫刻有一部分德爾斐箴言的碑文（箴言143到147條）：

一、古希臘原文羅列如下──

παῖς ὢν κόσμιος γίνου,

ἡβῶν ἐγκρατής,

μέσος δίκαιος,

πρεσβύτης εὔβουλος,

τελευτῶν ἄλυπος.^[12]

二、古希臘文拉丁轉寫與英譯、漢譯羅列如下──

"Païs ôn kosmios ginou（As children, learn good manners；年幼時要行為端正）

hèbôn enkratès,（as young men, learn to control the passions；青年時要自律）

mesos dikaios（in middle age, be just；中年時要正直）

presbutès euboulos（in old age, give good advice；年長時要明智和通情達理的）

teleutôn alupos.（then die, without regret.；達最終──無憂愁）"

上文這些戒律是一位名叫克莱尔库斯（Clearchos or Klearchos）所刻寫上的，這位人士的身分有可能是但也有可能不是亞里斯多德的弟子──索里的克里楚斯（英语：Clearchus of Soli）（Clearchus of Soli），^[13]他從德爾斐阿波羅神廟根據相同的碑文抄寫過來的，以下有段文獻可供考證：

一、古希臘原文羅列如下──

ἀνδρῶν τοι σοφὰ ταῦτα παλαιοτέρων ἀνάκει[τα]ι

ῥήματα ἀριγνώτων Πυθοὶ ἐν ἠγαθέαι·

ἔνθεν ταῦτ[α] Κλέαρχος ἐπιφραδέως ἀναγράψας

εἵσατο τηλαυγῆ Κινέου ἐν τεμένει.^[12]

二、英譯、漢譯羅列如下──

1.英譯部分

"These wise commandments of men of old

- Words of well-known thinkers - stand dedicated

In the most holy Pythian shrine

From there Klearchos, having copied them carefully, set them up, shining from afar, in the sanctuary of Kineas"

2.漢譯部分

“這些古人的明智誡令

- 知名思想家的良言 - 敬獻於

最聖潔的皮媞亞神殿內

從那兒，克莱尔库斯仔細地謄錄著它們，將自远方而來的光芒，閃耀於基尼斯的聖所中”

哲學上對箴言的解釋

被蘇格拉底引用的箴言

蘇格拉底的學生色諾芬（Xenophon），在他的作品《回憶蘇格拉底》（Memorabilia）中有描述了蘇格拉底將箴言認識自己（know thyself）作為與歐西德莫斯（Euthydemus）之間對話的探討主題。在此對話裡蘇格拉底指出認識自己是一切美好事物的起點，而對自己的不了解則是妄想的起點，但是即使從這個起點，也不能肯定一個人知道什麼是好事、什麼是壞事。^[14]

蘇格拉底的學生柏拉圖，藉由蘇格拉底採用認識自己激發其對話的特性而廣泛地運用這句箴言。本杰明·喬維特（Benjamin Jowett）在翻譯《柏拉圖對話錄》（Dialogues of Plato）時的索引列出了六種討論或探索德爾斐箴言：認識自己的對話。這些對話（以及史蒂芬奴斯頁碼〔Stephanus numbers〕索引了這些對話開篇的頁面）是〈查米地斯篇（英语：Charmides (dialogue)）〉（Charmides，164D）、〈普罗塔哥拉斯篇（英语：Protagoras (dialogue)）〉（Protagoras，343B）、〈費德魯斯篇〉（Phaedrus，229E）、〈菲力帕斯篇〉（Philebus，48C）、〈法律篇〉（Laws，II.923A）、〈阿奇拜得篇之一（英语：First Alcibiades）〉（Alcibiades I，124A, 129A, 132C）。^[15]