Аляксандр Іванавіч Нейдгарт
Аляксандр Іванавіч фон Нейдгарт (ням.: Alexander Lorenz Wilhelm von Neidhardt; 25 кастрычніка (5 лістапада) 1784 — Шаблон:СС4, Масква) — генерал ад інфантэрыі (16.04.1841) рускай імператарскай арміі, генерал-ад'ютант (15.12.1825). Камандуючы Асобным Каўказскім корпусам (25.10.1842 — 27.12.1844). Малодшы брат генерал-маёра Паўла Іванавіча Нейдгарта. БіяграфіяНарадзіўся ў Выбаргу 25 кастрычніка (5 лістапада) 1784 года. На службу паступіў у 1798 годзе ў фрыдрыхсгамскі гарнізон падпрапаршчыкам і ў снежні таго ж года выраблены ў прапаршчыкі. У 1803 годзе перакладзены ў Неўскі пяхотны полк і ў 1807 годзе быў прызначаны ад'ютантам графа Ф. Ф. Буксгеўдэна, з якім здзейсніў у тым жа годзе паход у Прусію і ў наступным 1808 годзе ўдзельнічаў у вайне са шведамі; за адзнаку ў справах быў выраблены ў капітаны і ўзнагароджаны залатой шпагай з надпісам «За адвагу»[2]. Па заканчэнні шведскай вайны Нейдгарт перайшоў у Чарнігаўскі пяхотны полк, а ў пачатку 1812 года Нейдгарт быў перакладзены ў Світу Яго Вялікасці па кватэрмайстарскай частцы, прычым на яго было ўскладзена складанне агляду заходняй граніцы. У пачатку Айчыннай вайны, складаючыся ў корпусе князя П. Х. Вітгенштэйна, удзельнічаў у шматлікіх бітвах і 12 ліпеня ў бітве пад Клясціцамі атрымаў рану ў грудзі навылёт куляй (за адзнаку выраблены ў падпалкоўнікі); у лістападзе зноў з'явіўся на тэатр ваенных дзеянняў і за ўдзел у баях на рацэ Бярэзіне атрымаў 30 снежня 1813 года ордэн Святога Георгія 4-й ступені (№ 2771)
У 1813 годзе з войскамі генерала Ёрка ўдзельнічаў у бітвах пры Лютцэне і Баўцэне. Пасля перамір'я, складаючыся пры войсках князя Шварцэнберга, быў у баях пры Дрэздэне і Кульме, а таксама пры Лейпцыгу (за адзнаку ўзнагароджаны ордэнам Святога Уладзіміра 3-й ступені) і Гохгайме. Якая адкрылася рана не дазволіла яму ісці ў Парыж. Сярод іншых яго ўзнагарод за паход у Еўропу Нейдгарт атрымаў ордэн Святой Ганны 2-й ступені і 17 жніўня 1813 года чын палкоўніка з перакладам у гвардзейскі Генеральны штаб. Па заканчэнні кампаніі ён быў камандзіраваны ў распараджэнне аўстрыйскага генерала Дуку для дакладнага агляду аўстрыйскай граніцы ад Кракава да Буга, а ў 1815 годзе пасланы ў Баварыю для прылады кананір-кватэр. У 1816—1817 гадах Нейдгарт выконваў пасаду начальніка штаба 4-га і 5-га пяхотных карпусоў і 12 снежня 1817 года прызначаны флігель-ад'ютантам, а 1 студзеня 1818 года выраблены ў генерал-маёры. Масон, прысвечаны ў 1816 годзе ў пецярбургскай ложа «Пятра да ісціны», у 1818 годзе перайшоў у маскоўскае ложа «Аляксандра траістага блаславення», якая працавала па Выпраўленым шатландскім статуце[3]. У 1823 годзе прызначаны начальнікам штаба Гвардзейскага корпуса; за выяўленую ім падчас абурэнні 14 снежня 1825 года распарадчасць і мужнасць Нейдгарт быў 15 снежня падараваны званнем генерал-ад'ютанта. У руска-турэцкую вайну 1828—1829 гадоў Нейдгарт з войскамі гвардзейскага корпуса знаходзіўся пры аблозе Варны і за адзнаку 25 чэрвеня 1819 года выраблены ў генерал-лейтэнанты. К. Ф. Толь характарызаваў Нейдгарта:
У красавіку 1830 года ён быў прызначаны якія выпраўляюць пасада генерал-кватэрмайстра Галоўнага штаба Яго Вялікасці з пакіданнем на пасадзе начальніка штаба гвардзейскага корпуса. З уступам яго ў гэту пасаду звязваліся вялікія надзеі на рэформы ў арганізацыі і службе генеральнага штаба, але вайна 1831 года ў Польшчы адцягнула ад іх Нейдгарта. Ён быў прызначаны генерал-кватэрмайстрам штаба дзеючай арміі і, карыстаючыся вялікім размяшчэннем Дыбіча, гуляў бачную ролю ва ўсіх падзеях гэтай вайны, прычым у адсутнасць барона Толя выконваў абавязкі начальніка штаба дзеючай арміі. Пад Грохавым ён асабіста вёў у атаку 3-ю дывізію на Альховы гай, а пад Астралэнкай асабіста выбіраў месцы для батарэй і кіраваў іх агнём. За адвагу і распарадчасць, асабліва пры штурме Варшавы, быў узнагароджаны 11 верасня 1831 года ордэнам Святога Георгія 3-й ступені (№ 440)
Па заканчэнні вайны ў кастрычніку 1831 года ён быў прызначаны загадчыкам школы гвардзейскіх падпрапаршчыкаў і кавалерыйскіх юнкераў і зноў вярнуўся да кіравання Генеральным штабам. У 1832 годзе Нейдгарт быў камандзіраваны ў Берлін з сакрэтным даручэннем, у відах магчымасці сутыкнення Прусіі з Францыяй і парушэнні еўрапейскага свету. Між іншым, ён быў упаўнаважаны абмеркаваць агульныя меры абароны з прадстаўнікамі германскага саюза, запатрабаваць канфідэнцыйныя звесткі адносна ўсіх падрыхтовак, якія робяцца Прусіяй на выпадак вайны з Францыяй і наўзамен паведаміць усё, што яму вядома пра колькасць і дыслакацыі рускай арміі. З гэтай паездкі, сапраўдная мэта якой была прычынена адпачынкам па хваробе, Нейдгарт вярнуўся, выканаўшы сваю місію, у жніўні 1832 года. Узначальваючы Генеральны штаб, Нейдгарт сапраўды прыняўся было за рэформы па Генеральным штабе, але, не сустракаючы падтрымкі сваім праектам з боку ваеннага міністра князя А. І. Чарнышова, не які кахаў усіх, хто быў блізкі да графа І. І. Дыбічу, пакінуў у 1834 годзе свая пасада. У 1834 годзе Нейдгарт быў прызначаны камандзірам 1-га пяхотнага корпуса, у 1836 годзе — камандзірам размешчанага ў Маскве 6-га карпусы; 16 красавіка 1841 года выраблены ў генералы ад інфантэрыі, выконваў некаторы час абавязку Маскоўскага ваеннага генерал-губернатара. У кастрычніку 1842 года прызначаны галоўным кіраўніком Закаўказскага краю і камандуючым Асобным Каўказскім корпусам, змяніўшы на гэтым пасадзе генерала Я. А. Галавіна. Першапачаткова Нейдгарту загадана было трымацца строга абарончай сістэмы вядзення войны, але ўзмацненне ўплыву Шаміля прымусіла запатрабаваць ад Нейдгарта рашучых наступальных дзеянняў. Аднак Нейдгарт не выявіў энергіі і рашучасці і ў снежні 1844 года пакінуў Каўказ. 1 студзеня 1845 года адбылося прызначэнне яго членам Ваеннага савета, але дні Нейдгарта былі ўжо палічаны: засмучанае здароўе прымусіла яго прасіць адстаўку, якую ён і атрымаў у чэрвені 1845 года. Князь А. М. Дандукоў-Корсакаў малюе Нейдгарта ў сваіх успамінах лагодным чалавекам, але дробязным педантам, а М. Д. Няелаў — распарадчым і храбрым у баі[4]. Памёр у Маскве 27 жніўня (8 верасня) 1845 года. Узнагароды і адрозненніРасійскія:
Замежныя:
Яго прозвішча выгравіравана на медалі «У памяць 50-годдзя Карпусы ваенных тапографаў». Сям'яЗ 28 ліпеня 1818 года быў жанаты на князёўне Ганне Барысаўне Чаркаскай (24.08.1800—20.10.1863)[Кам 1], дочкі каломенскага правадыра дваранства князя Барыса Міхайлавіча Чаркаскага. Іх дзеці: Барыс (1819—1900), Кацярына (? — не раней 1873), Марыя (18.10.1821[5]), Соф'я (30.9.1827[6]—?), Міхаіл (03.12.1828—22.05.1862), Мікалай (20.07.1830—1853), Аляксей (20.09.1832—05.12.1915), Пётр (24.08.1837 — не раней 1856). Унукі — Аляксей, Дзмітрый, Вольга (жонка прэм'ер-міністра Пятра Сталыпіна). КаментарыіКрыніцы
Літаратура
Спасылкі
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
