Варанец (род раслін)

	Варанец (род раслін)
	; Варанец каласісты (Actaea spicata)
Навуковая класіфікацыя
Дамен:	Эўкарыёты
Царства:	Расліны
Аддзел:	Кветкавыя
Клас:	Двухдольныя
Парадак:	Казяльцовакветныя
Сямейства:	Казяльцовыя
Падсямейства:	Казяльцовыя
Трыба:	Actaeeae
Род:	Варанец
Міжнародная навуковая назва
	Actaea L., Sp. Pl. 1: 504 (1753)
Сінонімы
	Actinospora Turcz.; Pityrosperma Siebold & Zucc.;
Тыпавы від
	Actaea spicata L. — Варанец коласападобны
ITIS	18721
NCBI	46988
EOL	62014
GRIN	g:146
IPNI	33043-1

Варане́ц^[2] (Actaea) — род кветкавых раслін сямейства Казяльцовыя (Ranunculaceae). Вядома каля 10 відаў.

Батанічнае апісанне

Шматгадовыя карэнішчавыя травы вышынёй 50—75 см, з буйным, двойчы трайчастым лісцем. Сцёблы прамастойныя, разгалінаваныя. Кветкі ў пэндзлях, белага або бела-ружовага колеру. Плод — ягадападобная касцянка чорнага, белага або чырвонага колеру.

Распаўсюджанне і экалогія

Варанец сустракаецца ў Паўночнай Еўропе, на Каўказе і ў Заходняй Сібіры, Манголіі, Кітаі, Японіі, а таксама ў Паўночнай Амерыцы. Расце ў вільготных, цяністых хвойных і змяшаных лясах, на ўзлесках; на сухіх гліністых або глініста-камяністых схілах, цалкам адкрытых месцах або ў рэдкіх зарасніках; на купінах сярод травяных балот, па лясных балотах.

Класіфікацыя

Сістэматыка

Род падзяляюць на 7 секцый: Actaea, Cimicifuga, Dichanthera, Oligocarpae, Pityrosperma, Podocarpae, Souliea.

Віды

Па выніках філагенетычных даследаванняў канца XX — пачатку XXI стагоддзя раней самастойны род Cimicifuga цяпер далучаны да роду Варанец.

Паводле базы даных The Plant List, род уключае 30 відаў^[3]:

Actaea arizonica (S.Watson) J.Compton [syn. Cimicifuga arizonica S. Watson]
Actaea asiatica H.Hara
Actaea austrokoreana (H.W.Lee & C.W.Park) Cubey
Actaea bifida (Nakai) J.Compton
Actaea biternata (Siebold & Zucc.) Prantl
Actaea brachycarpa (P.K.Hsiao) J.Compton
Actaea cimicifuga L. [syn. Cimicifuga foetida L.]^[4]
Actaea cordifolia DC. [syn. Actaea rubifolia (Kearney) Kartesz] [syn. Cimicifuga cordifolia (DC.) Torr. & A.Gray]^[5] [syn. Cimicifuga rubifolia Kearney]
Actaea dahurica (Turcz. ex Fisch. & C.A.Mey.) Franch. [syn. Cimicifuga dahurica (Turcz. ex Fisch. & C.A.Mey.) Maxim.]^[6]
Actaea elata (Nutt.) Prantl Cimicifuga elata Nutt.^[5]
Actaea europaea (Schipcz.) [syn. Cimicifuga europaea L. — Клапагон еўрапейскі]^[5]
Actaea frigida (Royle) Prantl
Actaea heracleifolia (Kom.) J.Compton [syn. Cimicifuga heracleifolia Kom.]^[5]
Actaea japonica Thunb. [syn. Cimicifuga acerina (Prantl) Tanaka] [syn. Cimicifuga japonica (Thunb.) Spreng.]
Actaea kashmiriana (J.Compton & Hedd.) J.Compton
Actaea laciniata (S.Watson) J.Compton
Actaea × ludovicii B.Boivin
Actaea mairei (H.Lév.) J.Compton
Actaea matsumurae (Nakai) J.Compton & Hedd.
Actaea pachypoda Elliott^[7][syn. Actaea alba auct.]^[7]
Actaea podocarpa DC. [syn. Cimicifuga americana Michx.]^[5] [syn. Cimicifuga cordifolia Pursh] [syn. Cimicifuga palmata Michx.] [syn. Cimicifuga podocarpa (DC.) Elliott]
Actaea purpurea (P.K.Hsiao) J.Compton
Actaea racemosa L. [syn. Cimicifuga racemosa (L.) Nutt.]^[5]
Actaea rubra (Aiton) Willd. [syn. Actaea arguta Nutt.] [syn. Actaea neglecta Gillman] [syn. Actaea spicata var. erythrocarpa Fisch.]^[8] [syn. Actaea spicata var. rubra Aiton]
Actaea simplex (DC.) Wormsk. ex Prantl [syn. Actaea cimicifuga var. simplex DC.] [syn. Cimicifuga simplex (DC.) Wormsk. ex Turcz.]^[5]
Actaea spicata L. typus^[1] — Варанец коласападобны^[9] [syn. Actaea spicata var. nigra L.]
Actaea taiwanensis J.Compton, Hedd. & T.Y.Yang
Actaea vaginata (Maxim.) J.Compton
Actaea yesoensis (Nakai) J.Compton & Hedd.
Actaea yunnanensis (P.K.Hsiao) J.Compton

Значэнне

Усе часткі раслін ядавітыя. Дэкаратыўныя, лекавыя і тэхнічныя расліны.

Зноскі

↑ ^а ^б Звесткі пра род Actaea у базе даных Index Nominum Genericorum Міжнароднай асацыяцыі па таксанаміі раслін (IATP). (англ.)
↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 9. — 160 с. — 2 350 экз.
↑ Actaea (англ.). The Plant List. Version 1.1. (1 чэрвеня 2013). Праверана 1 студзеня 2017.
↑ Электронный каталог сосудистых растений Азиатской России: клопогон вонючий Архівавана 10 ліпеня 2017. (Праверана 23 лістапада 2009)
↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё Клапагон Архівавана 8 снежня 2007. на agbina.com (Праверана 23 лістапада 2009)
↑ Электронный каталог сосудистых растений Азиатской России: клопогон даурский Архівавана 6 сакавіка 2016. (Праверана 23 лістапада 2009)
↑ ^а ^б Воронец Архівавана 25 кастрычніка 2007. на agbina.com (Праверана 23 лістапада 2009)
↑ Электронный каталог сосудистых растений Азиатской России: воронец красноплодный Архівавана 11 жніўня 2011. (Праверана 23 лістапада 2009)
↑ Электронный каталог сосудистых растений Азиатской России: воронец колосистый Архівавана 9 жніўня 2011. (Праверана 23 лістапада 2009)

Літаратура

Варанец // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 3: Беларусы — Варанец / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 3. — С. 510. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0068-4 (т. 3).
Воронец // Лесная энциклопедия: В 2-х т. / Гл. ред. Воробьёв Г. И.; Ред. кол.: Анушин Н. А., Атрохин В. Г., Виноградов В. Н. и др. — М.: Сов. энциклопедия, 1985. — Т. 1. — С. 166. — 563 с. (руск.)