Васіль Васілевіч Струвэ

Васіль Васілевіч Струвэ
руск.: Василий Васильевич Струве
Дата нараджэння	21 студзеня (2 лютага) 1889[1] ці 2 лютага 1889(1889-02-02)
Месца нараджэння	Санкт-Пецярбург, Расійская імперыя[2]
Дата смерці	15 верасня 1965(1965-09-15)[2] (76 гадоў)
Месца смерці	Ленінград, РСФСР, СССР[2]
Месца пахавання	Серафімаўскія могілкі[d]
Грамадзянства	Расійская імперыя  РСФСР[d]  СССР
Род дзейнасці	усходазнавец, егіптолаг, асірыёлаг, педагог, гісторык
Навуковая сфера	усходазнаўства[3], егіпталогія[3], асірыялогія, гісторыя[3] і Старажытны свет[3]
Месца працы	Імператарскі Санкт-Пецярбургскі ўніверсітэт[d] усходні факультэт СПбДУ[d] Эрмітаж Расійскі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт імя А. І. Герцэна Інстытут этналогіі і антрапалогіі імя М. М. Міклуха-Маклая РАН[d] Інстытут усходазнаўства РАН[d]
Навуковая ступень	доктар гістарычных навук[4] (15 лютага 1934)
Навуковае званне	акадэмік АН СССР[d] (1935)
Альма-матар	гісторыка-філалагічны факультэт Санкт-Пецярбургскага ўніверсітэта[d] (1911) усходні факультэт СПбДУ[d] (1928) Вучылішча Святой Ганны[d]
Навуковы кіраўнік	Барыс Аляксандравіч Тураеў, Pavel Kokovtsov[d] і Michael Rostovtzeff[d]
Вядомыя вучні	Michael Heltzer[d], Леў Мікалаевіч Гумілёў, I. F. Fikhman[d], Міхаіл Іосіфавіч Шахновіч[d], Nikita Meshchersky[d], Anatóli Kifíchine[d], Vitalij Aleksandrovič Belâvskij[d], Yuri Frantsov[d] і L. A. Lipin[d]
Член у	Імператарскае праваслаўнае палесцінскае таварыства[d] Акадэмія навук СССР
Узнагароды	Заслужаны дзеяч навукі Узбекскай ССР[d] (1943)

Васіль Васілевіч Стру́вэ^[5] (руск.: Василий Васильевич Струве; 21 студзеня (2 лютага) 1889, Санкт-Пецярбург — 15 верасня 1965, Ленінград) — найбуйнейшы савецкі ўсходазнавец (егіптолаг і асірыёлаг), заснавальнік савецкай школы гісторыкаў Старажытнага Усходу, доктар гістарычных навук (15.02.1934, без абароны дысертацыі^[6]), акадэмік Акадэміі навук СССР (1935).

Нарадзіўся ў Санкт-Пецярбургу. У час вучобы ў гімназіі праявіў здольнасць да вывучэння моў і вывучыў лацінскую і грэчаскую мовы^[7]. У 1911 годзе скончыў гісторыка-філалагічны факультэт Санкт-Пецярбургскага ўніверсітэта (сучасны Інстытут гісторыі Санкт-Пецярбургскага дзяржаўнага ўніверсітэта). У 1911—1913 гадах быў пакінуты пры ўніверсітэце для падрыхтоўкі да выкладчыцкай працы. У 1914 годзе знаходзіўся ў камандзіроўцы ў Германіі, дзе праходзіў стажыроўку па ўдасканаленню ведаў егіпецкай мовы^[7] ў Берліне ў А. Эрмана.

З пачаткам Першай сусветнай вайны вярнуўся ў Санкт-Пецярбург. У 1914—1933 гадах працаваў у Эрмітажы: са снежня 1918 года — асістэнт аддзела старажытнасцей, са студзеня 1919 года — памочнік захавальніка па аддзяленні Старажытнага Усходу і член Савета Эрмітажа; з 1920 года — захавальнік аддзялення класічнага Усходу, у 1930—1933 гадах — загадчык гэтага аддзела, член метадычнага савета (1933); з ліпеня 1933 года — прафесар-кансультант пры Аддзяленні Старажытнага Усходу; у 1918—1933 гадах — загадчык Егіпецкага аддзялення^[8].

З 1916 года і да канца жыцця В. В. Струвэ працаваў у Петраградскім (Леніградскім) універсітэце. У 1916—1920 гадах — прыват-дацэнт на факультэце ўсходніх моў, у 1920—1930 і 1944—1965 гадах — прафесар Усходняга факультэта, у 1952—1965 гадах — загадчык кафедры гісторыі краін Старажытнага Усходу^[9]. У 1928 годзе абараніў магістарскую дысертацыю на тэму «Манефон и его время»^[6]. З 1934 года выкладаў у Ленінградскім педагагічным інстытуце і ўзначальваў кафедру гісторыі старажытнага свету^[7]. У 1937—1940 гадах узначальваў Інстытут этнаграфіі Акадэміі навук СССР. У перыяд Вялікай Айчыннай вайны з 1941 года ўзначальваў Інстытут усходазнаўства Акадэміі навук СССР у Ташкенце і займаў гэтую пасаду да 1950 года^[9]. У 1950—1959 гадах — старшы навуковы супрацоўнік Ленінградскага аддзялення Інстытута гісторыі АН СССР, загадчык групы гісторыі старажытнага свету. У 1959—1965 гадах — загадчык Аддзела Старажытнага Усходу Інстытута ўсходазнаўства АН СССР.

Памёр 15 верасня 1965 года. Пахаваны ў Санкт-Пецярбургу на Серафімаўскіх могілках.

В. В. Струвэ займаўся даследаваннямі гісторыі, культуры, сацыяльна-эканамічнай структуры грамадства, палітыкі, права Старажытнага і эліністычнага Егіпта, Шумера, Вавілона, Асірыі, Ірана, Палесціны, Урарту, Паўночнага Прычарнамор’я, Сярэдняй Азіі, гісторыі ўсходазнаўства ў Расіі. Надаваў шмат часу вывучэнню гісторыі Месапатаміі ў яе найстаражытнейшы перыяд, фінікійскай і сірыйскай гісторыі, цікавіўся хецкай культурай і іншымі цэнтрамі цывілізацыі старажытнасці^[7].

Аўтар выдання «Гісторыя Старажытнага Усходу» (1941). Адзін з ініцыятараў выдання «Советская историческая энциклопедия». Аўтар каля 400 прац, сярод якіх артыкулы, манаграфіі, падручнікі па гісторыі старажытнага свету і лінгвістыцы^[7]. Займаўся рэдактарскай працай, рэцэнзаваў матэрыялы іншых даследчыкаў. На працягу амаль пяцідзесяці гадоў, з 1916 года па 1965 год, Васіль Васільевіч распрацаваў уласны ўнікальны курс гісторыі Старажытнага Усходу^[7].

Быў членам камітэта Міжнароднай асацыяцыі егіпталогіі (Капенгаген, з 1947 года), член Інстытута егіпталогіі Карлава ўніверсітэта ў Празе, член-карэспандэнт Германскага археалагічнага таварыства, Міжнароднага таварыства па гісторыі навукі^[7]. Удзельнік XXIII (Кембрыдж, 1954) і XXV (Масква, 1960) Міжнародных кангрэсаў усходазнаўцаў, X Міжнароднага кангрэса гісторыкаў (Рым, 1955)^[7]. Таксама быў членам Бюро аддзялення гістарычных навук Акадэміі навук СССР, Нацыянальнага камітэта гісторыкаў СССР, Археалагічнай камісіі Акадэміі навук СССР^[9]. Адзін з заснавальнікаў і член рэдакцыйнай калегіі, пазней — галоўны рэдактар часопіса «Вестник древней истории».

У 1934—1939 гадах — дэпутат Ленсавета^[7].

• Заслужаны дзеяч навукі Узбекскай СССР (1943)^[9]
• Ордэн Леніна (1945)
• Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга (1959)
• Ганаровы член-карэспандэнт Пражскай акадэміі навук^[9].
• Медалі^[9]

• Стру́вэ Васіль Васілевіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 270. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Африка: энциклопедический справочник. Т. 2. Л—Я / Гл. ред. А. Громыко. Ред. колл. В. М. Власов, Н. И. Гаврилов и др. — М.: Советская энциклопедия, 1987. — С. 394. — 671 с. с илл. (руск.)
• Струве Василий Васильевич // Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)
• Санкт-Петербург. Петроград. Ленинград: Энциклопедический справочник. / Ред. коллегия: Белова Л. Н., Булдаков Г. Н., Дегтярев А. Я. и др. — М.: Большая Российская Энциклопедия, 1992. (руск.)

• Профіль Струве Василия Васильевича на афіцыйным сайце РАН
• Василий Васильевич Струве (руск.) (Праверана 3 чэрвеня 2023) // Інстытут усходніх рукапісаў РАН
• Струве Василий Васильевич (руск.) (Праверана 3 чэрвеня 2023) // Санкт-Пецярбургскі інстытут гісторыі РАН
• Струве Василий Васильевич // Архівы РАН (руск.) (Праверана 3 чэрвеня 2023)
• Этюды об учёных. Струве Василий Васильевич // Научно-просветительский Центр палеоэтнологических исследований (ЦПИ) (руск.) (Праверана 3 чэрвеня 2023)
• Струве Василий (Вильгельм) Васильевич (Вильгельмович) // Биографика СПбГУ. Санкт-Петербургский государственный университет (руск.) (Праверана 3 чэрвеня 2023)