Гаўрыла Іванавіч Танфільеў

Гаўрыла Іванавіч Танфільеў
руск.: Гавриил Иванович Танфильев
Дата нараджэння	22 лютага (6 сакавіка) 1857[1]
Месца нараджэння	Рэвель, Эстляндская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	1 верасня 1928(1928-09-01)[2] (71 год)
Месца смерці	Адэса, СССР
Месца пахавання	Другія Хрысціянскія могілкі Адэсы[d]
Грамадзянства	Расійская імперыя  Расійская рэспубліка  Украінская Народная Рэспубліка  СССР
Род дзейнасці	географ, батанік, глебазнавец, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	батаніка[3], глебазнаўства, геаграфія[3] і pedology[d][3]
Месца працы	Імператарскі Санкт-Пецярбургскі ўніверсітэт Батанічны сад БІН РАН[4] Адэскі дзяржаўны аграрны ўніверсітэт Адэскі нацыянальны ўніверсітэт імя І. І. Мечнікава
Навуковая ступень	магістр[5] і доктар геаграфічных навук[6] (1912)
Альма-матар	Гімназія Густава Адольфа Імператарскі Санкт-Пецярбургскі ўніверсітэт[d] (1883)[5]
Навуковы кіраўнік	Андрэй Мікалаевіч Бекетаў
Вядомыя вучні	Афрыкан Мікалаевіч Крыштафовіч[d][6]
Член у	Вольнае эканамічнае таварыства[d][6]
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гаўрыла Іванавіч Танфі́льеў^[7] (руск.: Гавриил Иванович Танфильев; 22 лютага (6 сакавіка) 1857 — 4 верасня 1928) — расійскі вучоны, географ, батанік, глебазнавец.

Нарадзіўся ў горадзе Рэвель (сучасны Талін). У 1876 годзе скончыў Рэвельскую класічную гімназію, у1883 годзе — натуральнае аддзяленне фізіка-матэматычнага факультэта Санкт-Пецярбургскага ўніверсітэта. Вучань А. М. Бекетава і В. В. Дакучаева. З 1885 года працаваў ў дэпартаменце земляробства Міністэрства дзяржаўных маёмасцей Расійскай імперыі, прымаў удзел у экспедыцыях па краіне. У 1894—1904 гадах Г. І. Танфільеў прыват-дацэнт у Санкт-Пецярбургскім універсітэце. Адначасова ў 1895—1904 гадах працаваў у Пецярбургскім батанічным садзе, з 1899 года яго галоўны батанік. У 1895 годзе абараніў у Санкт-Пецярбургскім універсітэце магістарскую дысертацыю «Пределы лесов на юге России»^[8].

З 1905 года Г. І. Танфільеў у Адэсе. Прафесар геаграфіі фізіка-матэматычнага факультэта Наварасійскага універсітэта, у 1918—1926 гадах загадчык аддзела прыродазнаўча-гістарычных даследаванняў Адэскай абласной сельскагаспадарчай станцыі^[8]. У 1912 годзе ў Санкт-Пецярбургскім універсітэце абараніў доктарскую дысертацыю «Пределы лесов в полярной России по исследованиям в тундре тиманских самоедов»^[8]. У 1918—1928 гадах Г. І. Танфільеў працаваў у Адэскім сельскагаспадарчым інстытуце, у 1923—1928 гадах займаў пасаду загадчыка кафедры геаграфіі і геалогіі Адэскага інстытута народнай адукацыі^[8].

Памёр Г. І. Танфільеў 4 верасня 1928 года ў Адэсе.

Асноўныя кірункі навуковай дзейнасці Г. І. Танфільева ў галіне геаграфіі тундраў, балот і стэпаў, занальнасці расліннага покрыва. Займаўся вывучэннем балот і тарфянікаў Палесся і Еўрапейскай часткі Расіі і ўпершыню прапанаваў іх класіфікацыю (1897, усёй Расіі ў 1903), вывучэннем мораў СССР^[7], праблемамі меліярацыі, даследаваннем складу глеб, узаемаадносінамі глебы і расліннасці. Развіваў ідэі В. В. Дакучаева аб прыродных зонах^[7].

Сярод асноўных прац Г. І. Танфільева:

• Болота и торфяники Полесья. — СПб., 1895;
• Главнейшие черты растительности России. — СПб., 1902;
• География России. Кн. 1—4. — Одесса, 1916—1924;
• Очерк географии и истории главнейших культурных растений. — Одесса, 1923;
• Моря — Каспийское, Черное, Балтийское, Ледовитое, Сибирское и Восточный океан : история исследования, морфометрия, гидрология, биология. — М. ; Л. : Огиз, Гос. науч.-техн. изд-во, 1931. — 246 с.

З 1888 года Г. І. Танфільеў займаў пасаду сакратара Глебавай камісіі Вольнага эканамічнага таварыства, з 1899 года стаў яе старшынёй. У 1911 годзе быў абраны прэзідэнтам Наварасійскага таварыства прыродазнаўцаў.

• Ганаровы член Маскоўскага універсітэта і Уладзімірскага таварыства аматараў прыродазнаўства^[9]
• Вялікі залаты медаль Сусветнай выстаўкі (Парыж, 1900)^[8]
• Залаты медаль імя П. П. Сямёнава-Цян-Шанскага (1908)^[8]
• Вялікі залаты медаль Рускага геаграфічнага таварыства (1926)^[8]

• Імем Г. І. Танфільева названа вуліца ў Адэсе.
• Востраў Танфільева ў Ахоцкім моры ў Малой градзе Курыльскіх астравоў^[10].

• Танфі́льеў Гаўрыла Іванавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 427. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Танфі́льеў Гаўрыла Іванавіч // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — С. 78. — 583 с., іл. — 10 000 экз.
• Танфи́льев Гавриил Иванович // Т. 25. Струнино — Тихорецк. — М. : Советская энциклопедия, 1976. — С. 270. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)

• Танфильев Гавриил Иванович // Информационная система «История геологии и горного дела» (руск.) на сайце Геалагічнага інстытута РАН
• Биографика СПбГУ. Танфильев Гавриил Иванович (руск.) // СПбДУ
• Профессора и преподаватели российских университетов (вторая половина XVIII — начало XX в. Танфильев Гавриил Иванович (1857—1928) (руск.) // Томскі дзяржаўны ўніверсітэт
• Белозоров С. Гавриил Иванович Танфильев // Журнал «Земля и люди», июль—сентябрь 1968. (руск.)
• Они открывали Землю! Танфильев Гавриил Иванович // История географических открытий Архівавана 18 мая 2024. (руск.)