Знешнія Гебрыдскія астравы

Уэстэрн-Айлс шатл. гэл.: Na h-Eileanan Siar англ.: Westen Islands
Геаграфія
Краіна	Вялікабрытанія
Рэгіён	Шатландыя
Адм. цэнтр	Сторнаўэй
Плошча	3070 км² (7-е месца)
Код ISO 3166	GB-ELS
Дэмаграфія
Насельніцтва (2011)	27 700 чал. (30-е месца)
• Шчыльнасць	9,02 чал./км²
Сайт абласнога Савета
	Старонка па тэме на Вікісховішчы

Знешнія Гебрыдскія, або Заходнія астравы (англ.: Outer Hebrides, шатл. гэл.: Na h-Eileanan Siar) — паўночна-заходняя частка архіпелага Гебрыдскіх астравоў. Адміністрацыйна ўтварае вобласць Шатландыі Уэстэрн-Айлс (англ.: Westen Islands, шатл. гэл.: Na h-Eileanan Siar). Адміністрацыйны цэнтр і найбуйнейшы населены пункт — Сторнаўэй.

Архіпелаг складаецца з 15 заселеных і 50 з лішнім незаселеных астравоў. Ён аддзелены ад вострава Вялікабрытанія і Унутраных Гебрыдаў пралівам Норт-Мінч і Гебрыдскім морам.

Найбуйнейшы востраў Льюіс-энд-Гарыс складаецца з частак Льюіс і Гарыс (названых Isles, гэта значыць «астравамі», хоць у сутнасці імі не з'яўляюцца), якія традыцыйна разглядаюцца паасобку. Іншыя буйныя астравы — Норт-Уіст, Бенбек'юла, Саўт-Уіст і Бара. Уключае таксама вялікую колькасць дробных астравоў і шхераў.

У аддаленні, за 23 км на захад Льюіса, знаходзяцца астравы Фланана — невялікі архіпелаг, незаселены з 1971 года, а за 64 км на захад-паўночны захад ад вострава Норт-Уіст размешчаны ізаляваны архіпелаг Сент-Кілда, сталае насельніцтва якога было эвакуіравана ў 1930 годзе.

У склад вобласці Уэстэрн-Айлс уваходзяць выдаленыя астравы Рона, Суліскер на поўначы і Рокал на захадзе. Апошні ўяўляе сабой незаселеную скалу на поўначы Атлантычнага акіяна. Яго прыналежнасць да Вялікабрытаніі аспрэчваецца суседнімі краінамі — Даніяй (Фарэрскія астравы), Ірландыяй і Ісландыяй.

На Льюісе знаходзіцца характэрны помнік эпохі неаліту — Каланіш. У рэканструяванай цяперашняй форме «камяні Каланіша» былі ўсталяваны ў перыяд неаліту, паміж 2900 і 2600 гадамі да н.э. І раней, да 3000 года да н.э., тут знаходзілася свяцілішча. Каланіш утвараюць 13 груп камянёў або асобных манументаў, якія ўсталяваны вертыкальна і ўтвараюць кругі дыяметрам да 13 метраў. Вышыня камянёў вагаецца ад 1 да 5 метраў (у сярэднім жа каля 4 метраў). Высечаны яны з мясцовага гнейсу.

Першыя пісьмовыя ўспаміны пра Знешнія Гебрыды адносяцца да антычнасці (Пліній Старэйшы, Пталамей).

У Сярэднявеччы астравы належалі Нарвегіі, але паводле Перцкага дагавора перайшлі да Шатландыі. У 1831 годзе на Льюісе былі знойдзены «Шахматы з вострава Льюіс» — 78 сярэднявечных шахматных фігур з маржовага ікла, разам з 14 шашкамі для гульні тыпу нардаў і спражкай для рамяня. Меркавана яны былі выраблены ў XII стагоддзі нарвежскімі разьбярамі, відаць, з Тронхейма, дзе былі знойдзены падобныя артэфакты.

У Знешніх Гебрыдах у 2011 годзе пражывала больш за 27 тысяч чалавек пры сярэдняй шчыльнасці насельніцтва каля 9 чалавек на кв.км, з іх на найбуйнейшым востраве Льюіс-энд-Гарыс — звых 9 тысяч.

Агулам у архіпелагу 15 населеных астравоў:

• Сторнаўэй (Льюіс)
• Тарберт (Харыс)
• Лохмадзі (Норт-Уіст)
• Баліваніх (Бенбек'юла)
• Лохбойсдэйл (Саўт-Уіст)
• Карлсбей (Бара)

На Знешніх Гебрыдах больш за ўсё ў Вялікабрытаніі распаўсюджаны гэльская мова.

Знешнія Гебрыды вырабляюць адну з марак цвіду пад назвай «Харыс Цвід» — тканіну ручной працы, для стварэння якой выкарыстоўваецца поўсць мясцовай вытворчасці. У мінулым гэту тканіну ўручную афарбоўвалі спецыяльнымі фарбавальнікамі, для вытворчасці якіх выкарыстоўваўся лішайнік роду Пармелія.

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Знешнія Гебрыдскія астравы