Како Шанэль

Како Шанэль
фр.: Coco Chanel
Імя пры нараджэнні	Габрыэль Банёр Шанэль (фр.: Gabrielle Bonheur Chanel)
Дата нараджэння	19 жніўня 1883(1883-08-19)[1][2][…]
Месца нараджэння	Самюр, дэпартамент Мен і Луара[3]
Дата смерці	10 студзеня 1971(1971-01-10)[1][2][…] (87 гадоў)
Месца смерці	Hôtel Ritz Paris[d], I акруга Парыжа[4][5]
Месца пахавання	Bois-de-Vaux Cemetery[d]
Грамадзянства	Францыя
Бацька	Albert Chanel[d][6]
Маці	Jeanne Devolle[d]
Род дзейнасці	мадэльер, тэкстыльны дызайнер, выканаўчы дырэктар, modiste, гранд-куцюр’е, дызайнер касцюмаў
Месца працы	Chanel[d]
Узнагароды	Neiman Marcus Fashion Award[d] (1957)
Сайт	chanel.com
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Како Шанэль (фр.: Coco Chanel, сапраўднае імя Габрыэль Банёр Шанэль, фр.: Gabrielle Bonheur Chanel; 19 жніўня 1883 — 10 студзеня 1971) — французская мадэльерка, адна з самых уплывовых асоб у гісторыі моды XX стагоддзя, заснавальніца брэнда «Chanel». Унесена часопісам «Тайм» у спіс сотні самых уплывовых людзей XX стагоддзя^[7].

Како Шанэль нарадзілася ў Самюры ў 1883 годзе, хоць сцвярджала, што з’явілася на свет у 1893 годзе ў Аверні. Маці памерла, калі Габрыэль было 12 гадоў, пазней яе з чатырма роднымі братамі і сёстрамі пакінуў бацька. Дзеці былі тады на апецы сваякоў і правялі некаторы час у прытулку, дзе Шанэль навучылася шыць.

У 18 гадоў Габрыэль уладкавалася прадаўцом у краму адзення, а ў вольны час спявала ў кабарэ. Любімымі песнямі былі «Ko Ko Ri Ko» і «Qui qua vu Coco», за што ёй і далі мянушку Како. Габрыэль не атрымала поспеху ў якасці спявачкі, аднак падчас аднаго з яе выступаў афіцэр Эцьен Бальсан быў зачараваны ёю. Яна пераехала жыць да яго ў Парыж, але неўзабаве сышла да англійскага прамыслоўца Артура Кейпела. Пасля стасункаў са шчодрымі багатымі мужчынамі Шанэль змагла адкрыць капялюшную краму ў Парыжы ў 1910 годзе.

Паступова асартымент пашыраўся, і Шанэль пачала ствараць адзенне, якое вызначалася прастатой, функцыянальнасцю і элегантнасцю. Яна распрацавала легендарныя дызайны, сярод якіх — маленькая чорная сукенка, касцюм Chanel, і духі «Chanel № 5», якія сталі сімваламі стылю і жаночай эмансіпацыі^[8].

Яе дом моды размясціўся на вуліцу Камбон, дзе і знаходзіцца па сёння, насупраць гатэля «Рыц».

Падчас Другой сусветнай вайны ў перыяд акупацыі Францыі Шанэль была цесна звязана з нацысцкімі ўладамі. Яна знаходзілася ў блізкіх адносінах з нямецкім дыпламатам, чыноўнікам НСДАП, баронам Гансам Гюнтэрам фон Дынклаге^[9]. Пасля вайны ёй паставілі ўмову пакінуць Францыю, таму мадэльерка пераехала ў нейтральную Швейцарыю на 15 гадоў. Там яна працягвала некалькі гадоў жыць з Дынклаге, а ў 1952 годзе аплаціла пахаванне начальніка знешняй выведкі нацыстаў, брыгадэфюрэра СС Вальтэра Шэленберга^[10][11].

У 1954 годзе вярнулася ў Парыж і адрадзіла свой модны дом^[11].

Памерла 10 студзеня 1971 года ў нумары люкс гатэля «Рыц» у Парыжы. Пахавана на могілках Буа-де-Во ў Лазане (Швейцарыя).

Како Шанэль лічыцца адной з найбуйнейшых рэфарматарак жаночай моды XX стагоддзя. Яе ўплыў выходзіць за межы моды — яна стала сімвалам незалежнай, вольнай і сучаснай жанчыны. Модны дом Chanel застаецца адным з самых уплывовых і прыбытковых брэндаў у свеце. Імя Шанэль стала сінонімам элегантнасці, мінімалізму і бездакорнага густу^[8].

1. ↑ ^{а б} Coco Chanel
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a>
2. ↑ ^{а б} Coco Chanel // Nationalencyklopedin — 1999. Праверана 9 кастрычніка 2017.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1165538"></a>
3. ↑ birth certificate Праверана 2 верасня 2024.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83900"></a>
4. ↑ Chanel, the Couturier, Dead in Paris
5. ↑ пасведчанне аб смерці — С. 2. Праверана 2 верасня 2024.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q708653"></a>
6. ↑ Pas L. v. Genealogics — 2003.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847329"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847326"></a>
7. ↑ Horton, Ros. Women Who Changed the World / Ros Horton, Sally Simmons. — Quercus, 2007. — P. 103. — ISBN 978-1847240262.
8. ↑ ^{а б} Что дозволено льву: почему Коко Шанель так любила львов (руск.). L'Officiel Baltic. Праверана 20 мая 2025.
9. ↑ Hal Vaughan. Sleeping with the enemy : Coco Chanel's secret war. — New York : Alfred A. Knopf, 2011. — 314 с. — ISBN 978-0-307-59263-7, 978-0-7011-8500-8.
10. ↑ Коко Шанель: женщина в чёрном (руск.). diletant.media. Праверана 20 мая 2025.
11. ↑ ^{а б} Спецагент Коко Шанель. Как же так, культовая фигура мировой моды оказалась втянутой в сомнительную операцию, разработанную нацистскими спецслужбами (руск.). Горби журнал :: Gorby.media (23 снежня 2283). Праверана 20 мая 2025.